Δημοκρατία στην καθημερινή ζωή
«Έχω τόσα σχέδια, θέλω τόσα να κάνω, αλλά το σώμα μου με προδίδει». Καθισμένη στον μπλε καναπέ της ΑΥΓΗΣ, με εμφανή τα σημάδια της αρρώστιας στο κορμί, αλλά με ένα μυαλό σπιρτόζο και επίμονο. Δεν το έβαζε κάτω. Δεν ήταν φτιαγμένη από την πάστα των ηττημένων. Δεν καμώθηκε όμως ποτέ τη νικήτρια. Η Μυρσίνη Ζορμπά ήταν συμμέτοχος. Πλασμένη από φλόγα και απόφαση, πατώντας γερά στη γη και οραματιζόμενη ένα πρόσφορο για ζωή μέλλον, έχτισε ψηφίδα ψηφίδα τον προσωπικό της χάρτη για τον Πολιτισμό, τη Δημοκρατία και τον άνθρωπο, έναν οδικό χάρτη που θα μας χρησιμεύσει πολύ στο άνυδρο μέλλον. Γιατί αυτόν τον χάρτη τον έκανε δημόσιο. Με τα βιβλία, την αρθρογραφία, με τον δημόσιο λόγο και την απλή συναναστροφή της. Αυτή η υπέροχη γυναίκα που έβαλε την πολιτισμική δημοκρατία στην ημερήσια διάταξη του αριστερού και γενικά του δημόσιου λόγου είχε τη γνώση και την αντοχή να μετασχηματίσει το σχέδιο επί χάρτου σε εφαρμοσμένη πολιτική. Είτε ως εκδότρια του «Οδυσσέα», με τον Τίτο Μυλωνόπουλο, που μας σύστησε σπουδαίους συγγραφείς και κείμενα, είτε την περίοδο που διεύθυνε το ΕΚΕΒΙ και η χώρα απέκτησε μια στιβαρή πολιτική για το βιβλίο, είτε στο Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού που έδειξε σε μια κοινωνία ολόκληρη τι σημαίνει η φροντίδα για το παιδί, για κάθε παιδί, είτε, πολύ περισσότερο, στο υπουργείο Πολιτισμού.
Μπήκε σ’ αυτό το μουντό κτήριο στην Μπουμπουλίνας και το μετέτρεψε σε κυψέλη δημιουργίας. Εμπιστεύτηκε τους ανθρώπους, άγνωστους σε εκείνη, άνοιξε το υπουργείο στον κόσμο των βιβλίων, των ιδεών, των τεχνών και στους μικρούς θεούς της καθημερινότητας. Νοιάστηκε για τους νέους καλλιτέχνες, έπιασε στο φτερό τα σκάνδαλα και άρχισε να λύνει γραφειοκρατικούς κόμπους, διοργάνωνε δημόσιες εκδηλώσεις, έτρεχε διαρκώς να προφτάσει να αναδειχτεί ένα μνημείο, να κηρυχτεί μνημείο ένα νεότερο βιομηχανικό ή πολιτισμικό τοπόσημο. Πάνω απ’ όλα στοιχειοθέτησε ένα νομοσχέδιο πρωτόφαντο έως τότε σ’ αυτό το υπουργείο, που έβγαζε τον Πολιτισμό από το υδροκέφαλο αθηναϊκό κέντρο και τον διασκόρπιζε σε όλη την Ελλάδα, που δημιουργούσε κύτταρα πολιτισμού στην περιφέρεια με σημεία αναφοράς τις βιβλιοθήκες και με υποδοχείς τους απλούς ανθρώπους. Ένα νομοσχέδιο που δεν έγινε νόμος, εξαιτίας των εκλογών του 2019, από το οποίο όμως οφείλουμε να αντλήσουμε το παράδειγμα.
Η Μυρσίνη Ζορμπά το ήξερε ότι ο χρόνος για εκείνη ήταν λειψός, όμως τον συμπύκνωνε διευρύνοντάς τον με τις ιδέες, τα σχέδια, τις πολιτικές της. Σε διαρκή επικοινωνία με θεωρητικά κείμενα και νέα ρεύματα, με Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες και διανοητές, ακτινογράφησε την εποχή της και τη σφράγισε. «Άσ' τους, μωρέ», η φράση της για τις αγένειες που δεχόταν. Όπως τότε που αφαιρούσαν το κείμενό της για την Ελευσίνα, που οι ίδιοι της είχαν παραγγείλει. «Άσ' τους, μωρέ», μάλλον θα έλεγε και για τη μικρόψυχη χθεσινή δήλωση της υπουργού, απ’ όπου έλειπε η υπουργική θητεία της Μυρσίνης. Γιατί έτσι ήταν η Ζορμπά, γενναιόδωρη και δίκαιη. Αυστηρή, αλλά δίκαιη. Και με ένα πηγαίο χαμόγελο πάντα. Όσοι όμως από μας γνωρίσαμε αυτή τη χαρισματική γυναίκα θυμώνουμε με την ξιπασιά των κυβερνώντων.
Παιδί της δικτατορίας, έκλεισε τα μάτια την ημέρα που συμπληρώθηκαν 49 χρόνια από το πραξικόπημα των συνταγματαρχών. Με το τελευταίο της κείμενο, με την επιλογή να την αποχαιρετήσουμε στο Πάρκο Ελευθερίας (πρώην ΕΑΤ-ΕΣΑ) τη Δευτέρα (12 μ.), επαναδιατύπωσε τη λέξη Δημοκρατία.
Η Μυρσίνη Ζορμπά είναι μία ολοκληρωμένη διανοούμενη - δεν μπορώ να γράψω ήταν. Μπήκε στη δημόσια σφαίρα ως γυναίκα με συναίσθηση και συναίσθημα για να δείξει τι σημαίνει γυναικεία ευαισθησία στην πολιτική δράση και την εφαρμοσμένη πολιτική και τι σημαίνει δημοκρατία στην καθημερινή ζωή.