Εκπαίδευση προσφύγων σε ένα συμπεριληπτικό σχολείο
Την περίοδο 2016-2019 ο ΣΥΡΙΖΑ, μαζί με άλλες δυνάμεις της Αριστεράς, έπραξε το αυτονόητο: εξασφάλισε την πρόσβαση των προσφυγόπουλων στα σχολεία. Η προσπάθεια βασίστηκε στην υποστήριξη πολλών εκπαιδευτικών και στελεχών της εκπαίδευσης, φωτισμένων δημοτικών Αρχών και μιας διεπιστημονικής επιτροπής στο υπουργείο Παιδείας. Τίποτα δεν θα μπορούσε να κατορθωθεί αν δεν υπήρχε η πολιτική βούληση να στηριχθεί έμπρακτα το δικαίωμα όλων των παιδιών που μένουν στη χώρα μας στην εκπαίδευση. Θυμόμαστε τις εφόδους ακροδεξιών βουλευτών στα σχολεία, τα κηρύγματα μίσους στους συλλόγους γονέων. Οι πολιτευτές της Ν.Δ. πρότειναν τότε τη δημιουργία σχολείων-γκέτο μέσα στις Δομές Φιλοξενίας Προσφύγων. Κρύφτηκαν πίσω από τις αντιδράσεις της Ακροδεξιάς ελπίζοντας αυτή να καταφέρει τον αποκλεισμό των προσφυγόπουλων από την εκπαίδευση. Τα προσφυγόπουλα τελικά πέρασαν σταδιακά από τα προενταξιακά τμήματα των Δομών Υποδοχής και Εκπαίδευσης Προσφύγων στις τάξεις των πρωινών σχολείων. Όλοι διαπίστωσαν ότι ο ξενοφοβικός ηθικός πανικός ήταν αβάσιμος. Η προσπάθεια του 2016-2019 υλοποιήθηκε με συγκεκριμένους δομικούς περιορισμούς
δημοσιονομικού χαρακτήρα και όχι μόνο: ανάγκη κάλυψης αναγκών ενός μεγάλου αριθμού προσφυγικού πληθυσμού, υπό συνθήκες έκτακτες και ιδιαίτερα πιεστικές για τη χώρα εκείνη την εποχή, αλλά και αντιμετώπιση των κραδασμών που δημιούργησαν σε αρκετές περιοχές η άφιξη των προσφύγων και η ένταξη των παιδιών στα σχολεία. Ο ολοένα αυξανόμενος αριθμός μαθητών/τριών προσφύγων/ισσών, που φοιτά, έκτοτε, στα ελληνικά δημόσια σχολεία δικαιώνει αυτή την επιλογή.
Η προσπάθεια αυτή άφησε μια παρακαταθήκη που η κυβέρνηση της Ν.Δ. δεν μπόρεσε να καταργήσει, αλλά εμμέσως την υπονόμευσε: «καθυστερήσεις» σε διαγωνισμούς για τη μεταφορά των προσφυγόπουλων στα σχολεία, περιορισμοί εξόδου από τις Δομές Φιλοξενίας με πρόσχημα την πανδημία, ώστε τα παιδιά να μην πηγαίνουν στο σχολείο, παύση του στεγαστικού προγράμματος «Eστία II» και επιστροφή σε κλειστές ελεγχόμενες δομές, προσκόμματα διοικητικής φύσεως με σαφή ξενοφοβικό προσανατολισμό, που εξαντλούν τις οικογένειες και δυσχεραίνουν τη φοίτηση στα σχολεία.
Γίναμε σοφότεροι
Τα αδιέξοδα της εκπαιδευτικής πολιτικής της Ν.Δ. καθώς και τα πλεονεκτήματα και οι αδυναμίες της προσπάθειας της περιόδου 2016-2019 μας έκαναν σοφότερους. Υπάρχει μια μεγάλη συσσωρευμένη εμπειρία στα σχολεία, στους εκπαιδευτικούς, στη διοίκηση της εκπαίδευσης, αλλά και μια κουλτούρα ορατότητας και αποδοχής στις τοπικές κοινωνίες. Αγωνιζόμαστε ώστε το νέο σχολικό έτος να μας βρει με μια κυβέρνηση της Αριστεράς. Το υπουργείο Παιδείας αυτής της κυβέρνησης πρέπει να θέσει ως προτεραιότητα τη δημιουργία ενός ευρύτερου συμπεριληπτικού σχολικού περιβάλλοντος για αλλόγλωσσους μαθητές (προσφυγικού/μεταναστευτικού προφίλ), στο οποίο όλα τα παιδιά θα νιώθουν ασφάλεια, αποδοχή και θα έχουν ευκαιρίες προόδου. Αυτό προϋποθέτει μια σειρά συνεργιών μεταξύ πολλών υπουργείων, που αφορούν τη συστημική υποστήριξη της κατοικίας, της Υγείας και της αξιοπρεπούς διαβίωσης των προσφύγων με στόχο τη δημιουργία του συναισθήματος του «ανήκειν» για τα ίδια και τις οικογένειές τους, καθώς και τη δημιουργία πολλαπλών δυνατοτήτων για το μέλλον τους (επιστροφή στη χώρα καταγωγής, παραμονή στην Ελλάδα, μετάβαση σε άλλη χώρα).
Η επιτυχία της εκπαίδευσης προσφύγων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη μεταναστευτική πολιτική. Απαιτείται αλλαγή του θεσμικού πλαισίου που διέπει την υποδοχή, την εγκατάσταση/διαμονή των προσφύγων, την επιμόρφωση των επαγγελματιών που έρχονται σε επαφή μαζί τους, τη γλωσσομάθεια και την εργασιακή ένταξη των ενήλικων προσφύγων, την απλοποίηση των διαδικασιών απόδοσης ασύλου και άδειας παραμονής για τους επί μακρόν διαμένοντες, επαναφορά των προβλέψεων άδειας διαμονής για «λόγους ανθρωπιστικής φύσης», υλοποίηση του θεσμού της επιτροπείας με στόχο τη διασφάλιση του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού, μέτρα προστασίας των ασυνόδευτων μαθητών (προσφύγων, μεταναστών, παιδιών χωρίς χαρτιά) χωρίς περιορισμούς ως προς τα έτη φοίτησης στο σχολείο. Και φυσικά να σταματήσουν οι παράνομες και απάνθρωπες επαναπροωθήσεις στον Έβρο και στο Αιγαίο.
Τα αναγκαία μέτρα
Υποστηρίζουμε ως αναγκαία τα εξής μέτρα:
Αποκλειστική αρμοδιότητα του υπουργείου Παιδείας για την τυπική και μη τυπική εκπαίδευση των προσφύγων.
Αύξηση των Τάξεων Υποδοχής (Τ.Υ.) για την εκπαίδευση των παιδιών προσφύγων και μεταναστών και αξιοποίηση αντισταθμιστικών εκπαιδευτικών εργαλείων για την ενίσχυση της σχολικής κοινότητας. Αναπροσαρμογή της διαδικασίας ένταξης των σχολικών μονάδων σε Ζώνες Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας.
Προσλήψεις εκπαιδευτικών στις Τ.Υ. αποκλειστικά πλήρους ωραρίου. Αναπροσαρμογή αναλυτικού προγράμματος των Τ.Υ.
Βελτίωση των προγραμμάτων και του διδακτικού υλικού ελληνομάθειας. Πρόβλεψη για παράλληλα απογευματινά προγράμματα υποστήριξης των μητρικών γλωσσών σε συνεργασία με τις προσφυγικές κοινότητες.
Διασφάλιση ψηφιακού διαύλου μεταξύ συναρμόδιων υπουργείων για τον αποτελεσματικότερο συντονισμό και υλοποίηση δράσεων.
Δημιουργία πλατφόρμας τεκμηρίωσης της κινητικότητας του προσφυγικού μαθητικού πληθυσμού και μητρώου μαθητικού πληθυσμού προσφύγων.
Αξιοποίηση κάθε δυνατότητας συνεργασίας με διεθνείς και εθνικούς φορείς με ισχυρή, θεσμικά κατοχυρωμένη, κρατική εποπτεία.
Τεχνική υποστήριξη και αναβάθμιση του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου για την αποτύπωση ποσοτικών και ποιοτικών στοιχείων αναπλαισίωσης υφιστάμενων πολιτικών.
Θεσμοθέτηση λύσεων παρόμοιων με αυτές που υλοποιούνται σε άλλες χώρες της Ε.Ε. για την αναγνώριση των τίτλων σπουδών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης πολιτών τρίτων χωρών με προσφυγικό προφίλ και τη δυνατότητα συμμετοχής τους σε εξετάσεις για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση μέσω ποσόστωσης.
Ενίσχυση του πλαισίου αρμοδιοτήτων των Συντονιστών Εκπαίδευσης Προσφύγων. Συνεχή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών από φορείς του υπουργείου Παιδείας.
Ενίσχυση των σχολικών μονάδων με μόνιμους ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς.
Η χρηματοδότηση αυτών των δράσεων μπορεί να γίνει μέσω του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης και του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας της Ε.Ε. για την προγραμματική περίοδο 20212027. Το στοίχημα δημιουργίας ενός συμπεριληπτικού σχολικού περιβάλλοντος αφορά όλους και όλες μας.