Ο Μιχαήλ Πλετνιώφ ερμηνεύει Ραχμάνινωφ
Εντυπώσεις από τη συναυλία της 15ης Φεβρουαρίου του Ρώσου δεξιοτέχνη και μαέστρου με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών
Ηδη πριν από την έκδοση του βιβλίου του «Speaking about pianists», ο Abram Chasins (1903-1987) είχε καταθέσει τις αναμνήσεις του από τη γνωριμία και την -αρχικά επαγγελματική και σταδιακά προσωπικήφιλία του με τον εγκατεστημένο στις Ηνωμένες Πολιτείες πιανίστα, αρχιμουσικό και συνθέτη Sergei Rachmaninov (18731943) για τις ανάγκες του συνοδευτικού δελταρίου της πρώτης επανέκδοσης όλων των κονσέρτων του τελευταίου για το πιάνο και ορχήστρα σε δίσκο μακράς διαρκείας (RCA LM 6123) που τα είχε ηχογραφήσει ως σολίστ σε χαράξεις γραμμοφώνου ανάμεσα στα 1929 και στα 1941. Στο άρθρο του αυτό, που τιτλοφορείται «Όπως είδα τον Ραχμάνινωφ», ο Αμερικανός μουσικός και θεωρητικός αποδομεί τη δημόσια εικόνα του ανέκφραστου, συνοφρυωμένου από ρυτίδες και έγνοιες προσώπου του αυτοεξόριστου μουσουργού, αποκαλύπτοντας μιαν ιδιωτική πτυχή γεμάτη ανθρώπινη ζεστασιά, αφειδώλευτη δοτικότητα και γνήσια μέριμνα για τους πλησίον του. Ανάλογη εκφραστική συννεφιά διέκρινε, όποιος τουλάχιστον τον ακολουθεί
εξαρχής της σταδιοδρομίας του, και στον νεότερο συμπατριώτη του, επίσης δεξιοτέχνη και μαέστρο, Mikhail Pletnev (*1957), κατά την πολυαναμενόμενη σύμπραξή του με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών της 15ης Φεβρουαρίου.
Τον Πλετνιώφ είχαμε πρωτογνωρίσει μέσα από κυκλοφορίες της Σοβιετικής Melodiya του 1985 με τις 4 τελευταίες σονάτες για πιάνο του Μότσαρτ. Προσυπογράψαμε έκτοτε την πίστωση στον καλλιτέχνη αδιάπτωτου ενδιαφέροντος ερμηνειών και χαρακτηριστικών ιδιαιτεροτήτων μιας στοχαστικής δεξιοτεχνίας. Και τον υποδεχθήκαμε σαν να μην είχε περάσει μέρα στην αίθουσα «Χρήστος Λαμπράκης» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, καταχειροκροτούμενο και χωρίς την επίφαση αποστασιοποίησης του bel indifferent των νεανικών δίσκων. Τι κι αν η ανάγνωση της «Ραψωδίας πάνω σε ένα θέμα τού Παγκανίνι»(1934), έργον 43, απηχούσε αρχικά έλλειψη πάθους και τη δωρική ακρίβεια που πιθανολογεί κάποιος από «εγκεφαλικό» δεξιοτέχνη. Η κλιμάκωση δεν άργησε και υπήρξε αρκούντως ορμητική, χωρίς εκπτώσεις ωστόσο στον έλεγχό της ή επισφάλεια στον διάλογο με την ορχήστρα και τον συνεργατικά προσηλωμένο Λουκά Καρυτινό. Ήταν μια διαδρομή αυτού του κατ’ ουσίαν 5ου κονσέρτου του Ραχμάνινωφ που επισφράγισε πειστικά την ομολογημένη βαθιά επιρροή του στον σολίστ, διαυγούς σύλληψης, άμεμπτου δακτυλισμού και αδιαμφισβήτητου χαρακτήρα, με επιστέγασμα την υπομονετική μετάβαση στην άνθιση της 18ης παραλλαγής.
Αναστοχαστικός απολογισμός διατρέχει και το αυτοβιογραφικό συμφωνικό ποίημα «Η ζωή ενός ήρωα» (Ein Heldenleben, 1898/9) του Richard Strauss (1864-1949), που ολοκλήρωσε θεαματικά τη συναυλία μετά το διάλειμμα. Με απαιτητική γραφή για μεγάλη ορχήστρα, η παρτιτούρα έδωσε την ευκαιρία στην πανστρατιά των μουσικών της ΚΟΑ και στον αριστοτέχνη των προγραμματικών μουσικών αφηγημάτων ηγήτορά τους, αλλά και στην έξοχη ακουστική της αίθουσας, να επιβεβαιώσουν αρετές σε πλαίσιο εντατικής δοκιμασίας. Ήταν μια αξιομνημόνευτη ερμηνεία από όλες τις ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των σόλι του εξάρχοντος στο κεφάλαιο των «αντιπάλων του ήρωα», με εξαιρετικής ευγένειας διακήρυξη της «Πεποίθησης νίκης» που ακολούθησε, όπως και της εν γένει συμφωνικής εκτύλιξης του μίτου της υποκείμενης πλοκής, διαποτισμένη από λεπτό αυτοσαρκασμό, αλλά και υψηλές ενατενίσεις του έσχατου των Γερμανών ιδεαλιστών μουσουργών.