Nέο ρεκόρ για τις στρατιωτικές δαπάνες
Αλμα 3,7% για τις πωλήσεις όπλων παγκοσμίως καταγράφει η έκθεση του SIPRI, του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης
Oργιώδης ανάπτυξη για τη βιομηχανία του πολέμου και των όπλων παρά την οικονομική αβεβαιότητα, τον πληθωρισμό, την ενεργειακή κρίση, καθώς η σύγκρουση στην Ουκρανία και ο στρατηγικός στόχος των ΗΠΑ να ανταγωνιστούν την Κίνα τροφοδότησαν μια φρενήρη ζήτηση για περισσότερα, πιο εξελιγμένα, πιο φονικά και καταστροφικά οπλικά συστήματα.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του SIPRI, του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης, της σουηδικής δεξαμενής σκέψης, που παραμένει αυθεντία στην παρακολούθηση της παγκόσμιας στρατιωτικής βιομηχανίας, πωλήσεις όπλων και στρατιωτικές δαπάνες κατέγραψαν άλμα 3,7% παγκοσμίως το 2022, σηματοδοτώντας υψηλό όλων των εποχών σε συνέχεια της σταθερά αυξητικής τάσης των τελευταίων δέκα ετών.
Με 877 δισεκατομμύρια δολάρια στρατιωτικές δαπάνες το 2022 - από τα συνολικά 2,2 τρισ. παγκοσμίως- οι ΗΠΑ βρίσκονται πάλι στην κορυφή της σχετικής λίστας, με μεγάλη διαφορά μάλιστα από τον επόμενο, την Κίνα, που διέθεσε για τον ίδιο σκοπό 292 δισ., ποσό που ισοδυναμεί με αύξηση 4,2% συγκριτικά με το 2021.
Σημαντικές έως θεαματικές είναι και οι αυξήσεις των άλλων κορυφαίων της λίστας, της Ρωσίας με 86,4 δισ. (αύξηση 9,2%), της Ινδίας με 81,4 δισ. (αύξηση 6%) και της Σαουδικής Αραβίας με 75 δισ. δολ. (αύξηση 16%). Αξιοσημείωτες είναι και οι δαπάνες της Ιαπωνίας, που παραμένει, υποτίθεται, ακόμη δεσμευμένη από το πασιφιστικό σύνταγμά της, με άλλα 46 δισ. δολ. να διατίθενται το 2022 για αμυντικούς σκοπούς, μια αύξηση που αγγίζει το 6%.
Θεαματική αύξηση
Στην Ευρώπη, η πλέον θεαματική αύξηση στρατιωτικών δαπανών καταγράφεται στην Ουκρανία, με το Κίεβο να διαθέτει ή να λαμβάνει στρατιωτική βοήθεια που αντιστοιχεί σε συνολικές δαπάνες 44 δισ. δολ., μια ιλιγγιώδης αύξηση της τάξης του 640%! Από τις δυτικοευρωπαϊκές χώρες, ψηλά στη λίστα παραμένουν σταθερά η Βρετανία με 68,5 δισ. (αύξηση 3,7%) και η Γερμανία με 55,8 δισ. (αύξηση 2,3%).
Μεγάλη είναι και η αύξηση των αντίστοιχων δαπανών του Καναδά (3%), με συνολικά 26,9 δισ. δολάρια να διατίθενται για στρατιωτικούς σκοπούς το 2022.
Τα στοιχεία του SIPRI δείχνουν ότι οι αμυντικές δαπάνες μεταξύ των μελών του ΝΑΤΟ αυξάνονται σταθερά τουλάχιστον από το 2014. Ήταν η χρονιά που η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία και άρχισε να υποστηρίζει ενεργά τους ρωσόφωνους αυτονομιστές στο ανατολικό τμήμα της Ουκρανίας. Υπό τις έντονες πιέσεις των ΗΠΑ που επικαλούνταν τη ρωσική απειλή, τα μέλη του ΝΑΤΟ συμφώνησαν να αυξήσουν τις στρατιωτικές δαπάνες τους στο 2% του ΑΕΠ τους έως το 2024 και πολλά βρίσκονται ήδη κοντά στον στόχο αυτόν.
Πάντως, η «ρωσική απειλή», την οποία υποτίθεται ότι θα απέτρεπαν όλα αυτά τα ασύλληπτα ποσά, είτε παραμένει ακόμη ενεργή είτε δεν ήταν τόσο επείγουσα και σοβαρή όσο αρχικά είχε εκτιμηθεί ή καλλιεργηθεί ως εντύπωση.
Υπό την πίεση του πληθωρισμού
Ως εκ τούτου, τα στοιχεία του SIPRI δείχνουν ότι η φρενίτιδα των στρατιωτικών δαπανών μπορεί να μην είναι τόσο έντονης μορφής όσο υποδηλώνουν τα πρωτοσέλιδα ή όσο την κάνουν συχνά να φαίνεται οι διακηρύξεις και οι δεσμεύσεις των κυβερνώντων.
Αν και οι πραγματικές δαπάνες είναι αυξημένες ξεπερνώντας συνολικά τα 2,2 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2022, ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι 0,1% χαμηλότερο από ό,τι ήταν το 2013. Αυτό συμβαίνει παρά τις διψήφιες αυξήσεις των αμυντικών δαπανών κατά την τελευταία δεκαετία σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των πυρηνικών δυνάμεων και εκείνων που είναι γνωστές ότι δίνουν προτεραιότητα στο στρατιωτικό δυναμικό τους, όπως η Κίνα (αύξηση 63%), η Ινδία (47%) και το Ισραήλ (26%). Σύμφωνα με το SIPRI, σε καθεμία από αυτές τις χώρες οι αμυντικές δαπάνες έχουν μειωθεί ως ποσοστό της εθνικής οικονομικής παραγωγής τους.
Η έκθεση του ινστιτούτου επισημαίνει παράλληλα ότι ένα μέρος της αύξησης των στρατιωτικών δαπανών την περασμένη χρονιά θα πρέπει να αποδοθεί και στην εκτόξευση του πληθωρισμού, που ανάγκασε τις κυβερνήσεις να ξοδέψουν περισσότερα για να συμβαδίσουν με τους στόχους των αμυντικών πολιτικών τους.