50 χρόνια από την κυκλοφορία του εμβληματικού «Aladdin Sane»

Το «Ziggy Stardust» του 1972 είχε τις ποπ μελωδίες και τη γέννηση της εξωγήινης περσόνας του Ziggy, αλλά το «Aladdin Sane» του ’73 απέδειξε πως ο David Bowie μπορεί να κάνει τα πάντα σε μουσικό επίπεδο

Οδίσκος «Aladdin Sa

ne », που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 1973, ήταν ένα πειραματικό, μα πλήρως πειθαρχημένο μείγμα αλλόκοτης τζαζ και ανατρεπτικού ροκ, με στίχους βουτηγμένους στα πάθη, στο σεξ, στην ποίηση και στην τρέλα. Ο Ziggy εκφράζει τα αδικαίωτα πάθη του μέσα από εκπληκτικούς ήχους που αποκτούν επιπλέον διαστάσεις με αυτό το remaster μέσα από τα αρχεία των Trident Studios όπου ηχογραφήθηκε.

Αυτό ήταν το 6ο άλμπουμ του Bowie, του ανθρώπου που στη δεκαετία του ’70 εφηύρε και πούλησε την ιδέα της πειραματικής ποπ στις μάζες, και στην ουσία αποτελούσε το πέρασμα του Ziggy στην Αμερική. Τα τραγούδια του αντικατοπτρίζουν τα πλεονεκτήματα της τεράστιας απήχησης και τα μειονεκτήματα της φθοράς από τις συνεχείς περιοδείες. Ο Bowie αναζητούσε μια σανίδα σωτηρίας που θα τον βοηθούσε να πραγματοποιήσει την επόμενη μεταμόρφωσή του. Το «Aladdin Sane» δεν ακουγόταν σαν ροκ δίσκος, αλλά και σαν τίποτε άλλο εκείνη την εποχή στη μουσική αγορά. Μέσα στην επιβολή των συγκροτημάτων του σκληρού ροκ (Led Zep

pelin, Black Sabbath), που ήδη έπαιρναν διαστάσεις δεινοσαύρων, και στην πρωτοκαθεδρία των μακροσκελών, ξεχειλωμένων, επικών διπλών δίσκων του prog

ressive rock, οι αντισυμβατικές συνθέσεις του «Aladdin Sane» φανέρωναν έναν καλλιτέχνη που απέρριπτε ριζικά το κατεστημένο, καταδεικνύοντας την έμφαση που έδινε ο Bowie στις συνεκτικές μουσικές προτάσεις.

Η αυτοκαταστροφή ήταν η κινητήρια δύναμη που γέννησε το μετα-αποκαλυπτικό οικοσύστημα του «Ziggy Stardust», του «Alad

din Sane» και του «Diamond Dogs». Ένα μουσικό σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής και Δύσης, παρελθόντος και μέλλοντος. Τα θέματα της απομόνωσης και της δυσπροσαρμοστικότητας του Bowie αυτόματα τον έκαναν σύμμαχο της διανοούμενης και απαιτητικής αισθητικά νεολαίας με έναν τρόπο

που ελάχιστοι άλλοι καλλιτέχνες της εποχής αυτής κατάφεραν να διατηρήσουν το κύρος και την αξιοπρέπειά τους άθικτα.

Τα τραγούδια

Το «Watch that man» με τις παραμορφωμένες κιθάρες και την πυκνή ενορχήστρωση, το ψυχεδελικό «Aladdin Sane» με το υπέροχο πιάνο, το φουτουριστικό «Dri

ve- in Saturday» με τους δυστοπικούς στίχους και την αξέχαστη μπασογραμμή, το «Panic in Det

roit », που βασίζεται στις εμπειρίες του Iggy Pop από τις εξεγέρσεις στο Ντιτρόιτ το 1967, και το «Cracked actor» με το ευθύβολο ροκ ύφος και τα σεξουαλικά υπονοούμενα κλείνουν την πρώτη πλευρά του δίσκου. Βέβαια, το δεύτερο μέρος του άλμπουμ είναι το πιο συγκλονιστικό. Το «Time» με τις μπουρλέσκ αναθυμιάσεις, το «The prettiest star» με το τρυφερά παλιομοδίτικο doo-wop ύφος του,

που εξελίσσεται σταδιακά σε μια ροκ όπερα, η διασκευή στο «Let’s spend the night together» των Stones, το ανανεωτικό blues του «The Jean Genie» και η υπερβατική μπαλάντα «Lady grinning soul» με το στακάτο πιάνο και τη φλαμένκο ακουστική κιθάρα ολοκληρώνουν μια σπάνια καλλιτεχνική κατάθεση.

Το «Aladdin Sane» πήγε στο νο 1 της Βρετανίας και στο top 20 της Αμερικής, πουλώντας 4 εκατ. αντίτυπα παγκοσμίως. Τα τραγούδια του παραμένουν ολόφρεσκα μισό αιώνα μετά, ενώ λίγους μήνες μετά την κυκλοφορία του ο Bowie είχε ανακοινώσει δραματικά τον θάνατο του Ziggy στο τέλος μιας ζωντανής συναυλίας. Το επόμενο alter ego του, ο Λεπτός Λευκός Δούκας, είχε μόλις γεννηθεί.

Μια επέτειος με πολλές κυκλοφορίες

Μαζί με το ψυχεδελικά στοχαστικό ντοκιμαντέρ «Moonage daydream» που εμβαθύνει σε αυτή την εποχή και ένα ογκώδες φωτογραφικό άλμπουμ για συλλέκτες, αυτή η επανακυκλοφορία κυκλώνει αυτή την κομβική χρονιά για τον Bowie. Η εμβληματική φωτογραφία με τον κεραυνό στο μακιγιάζ του προσώπου αποτελεί σημείο αναφοράς τόσο στην καριέρα του ίδιου όσο και στον ευρύτερο

χώρο της ποπ κουλτούρας του 20ού αιώνα. Όπως και ο Ziggy Stardust, ο Aladdin Sane ήταν ένα ανδρόγυνο που έπαιζε με τα όρια του σούπερ σταρ. Τα κλειστά μάτια στο εξώφυλλο έδιναν έναν αέρα θλίψης, ενδεικτικής των επιπτώσεων της υπερατλαντικής φήμης. Εξάλλου, ο τίτλος είναι στην ουσία ένα λογοπαίγνιο: «A lad insane» («Ένας τύπος παρανοϊκός).

Στα χαρτιά, το όνειρο του Bowie για παγκόσμια φήμη είχε γίνει πραγματικότητα, αλλά αυτή η επιτυχία τον εισήγαγε στην παρακμή και στις εξαρτήσεις που θα τον ωθούσαν στα όρια της παραφροσύνης, πριν αναζητήσει σανατόριο στο Βερολίνο το 1976. Όπως πολλοί καλλιτέχνες της εποχής και του διαμετρήματός του, ο Bowie συνάντησε την καλλιτεχνική του οξυδέρκεια στην ασφυξία που του προκαλούσε η δημόσια εικόνα του.

Οσο για το «Jean Genie», το πιο εμπορικό και προσιτό κομμάτι του δίσκου, ήταν ένα glam-pop αριστούργημα, το οποίο ο Bowie περιέγραψε κάποτε ως ένα είδος ωδής στον φίλο του Iggy Pop, λέγοντας: «Ο Jean Genie είναι ένας χαρακτήρας σαν τον Iggy... Ένα λευκό αποκαΐδι, ένα παιδί που ζει σε τροχόσπιτο, ένας κρυφός διανοούμενος που δεν ήθελε να ξέρει ο κόσμος ότι μπορεί να διαβάζει».