Αναξιοποίητοι πάνω από τους μισούς πόρους για τις λιγνιτικές περιοχές

από τους μισούς πόρους που αφορούν τις υπό απολιγνιτοποίηση περιοχές παραμένουν... στον πάγο, ενώ καταγράφονται καθυστερήσεις, μικρή απορροφητικότητα και έλλειψη διασύνδεσης μεταξύ των δράσεων, οι οποίες περιορίζονται κυρίως στη στήριξη επιχειρήσεων, καταδεικνύοντας ότι οι προτεραιότητες που έχουν τεθεί δεν συνάδουν με τις επείγουσες ανάγκες των τοπικών κοινωνιών. Υπενθυμίζεται ότι με μέτρο που τέθηκε σε ισχύ το 2018 τμήμα των δημόσιων εσόδων στο πλαίσιο του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ) διοχετεύεται σε έργα-δράσεις για τη Δίκαιη Μετάβαση, συμπληρώνοντας τους ευρωπαϊκούς πόρους του Προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης-ΠΔΑΜ-2021-2027. Σύμφωνα με σχετική ανάλυση του Green Tank, από το 2018 έχουν συγκεντρωθεί συνολικά 127,7 εκατ., εκ των οποίων έχουν διατεθεί και αξιοποιούνται την τρέχουσα περίοδο 62 εκατ. (48,5%), που αντιστοιχούν στους πόρους των ετών 2018- 2019. Αναξιοποίητοι παραμένουν ακόμη οι πόροι των ετών 2020, 2021 και 2022, ύψους 65,7 εκατ. (51,5%). Διαπιστώνεται ότι μέχρι σήμερα έχουν διαμορφωθεί προγράμματα μόνο για την αξιοποίηση των πόρων 2018-2019 (62 εκατ.), αλλά με απορροφητικότητα μόλις 2,1%, ενώ υπάρχουν καθυστερήσεις στην ενεργοποίησή τους και έλλειψη συμπληρωματικότητας ανάμεσα σε έργα-δράσεις μεταξύ ετών. Το 76% των ήδη κατανεμημένων πόρων αφορά το σύνολο των λιγνιτικών περιοχών, ενώ από το υπόλοιπο τις

Π.Ε. Φλώρινας (13%), Δυτικής Μακεδονίας (7%), Κοζάνης (3%) και τον Δήμο Μεγαλόπολης (1%). Η στήριξη των επιχειρήσεων, όπως αναφέρεται, είναι η μόνη ενεργός δράση που απευθύνεται άμεσα στις τοπικές κοινωνίες (23% των συνολικών δράσεων), μόλις το 2% προορίζεται για τη νεολαία και το 5% για τις ενεργειακές κοινότητες, ενώ το 24% αφορά έργα υποδομής ευρύτερου ενδιαφέροντος και το 16% σχεδιασμό-μελέτες. Το Green Tank εκτιμά ότι η μέχρι σήμερα ιεράρχηση στη χρήση των πόρων δεν ανταποκρίνεται στις επείγουσες προκλήσεις των λιγνιτικών περιοχών, ενώ οι μεγάλες αυξομειώσεις μεταξύ ετών στα έσοδα (ΣΕΔΕ) και η αποσπασματικότητα στη χρήση τους δεν επιτρέπουν την απαραίτητη σταθερότητα για τη βέλτιστη αξιοποίησή τους. Κρίνονται αναγκαίες η άμεση ενεργοποίηση όλων των διαθέσιμων εθνικών πόρων για δράσεις που ενισχύουν άμεσα τις τοπικές κοινωνίες και η εναρμόνιση της χρήσης τους με αυτή των ευρωπαϊκών πόρων, βάσει των εγκεκριμένων Εδαφικών Σχεδίων και του ΠΔΑΜ.