ΘΩΝ - ΘΗΣΕΙΟ

Η ΕΠΑΥΛΗ του Νικολάου Θων -αυλικού και επιμελητή των ανακτόρων του Γεωργίου του Α΄- βρισκόταν στη διασταύρωση των λεωφόρων Αλεξάνδρας και Βασιλίσσης Σοφίας, γι’ αυτό και η περιοχή πήρε την ονομασία Θων. Χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα σε σχέδια Τσίλερ και ήταν κατοικήσιμη μέχρι τον Δεκέμβριο του 1944, όταν ανατινάχτηκε κατά τη διάρκεια των μαχών. Στη συνέχεια, αφέθηκε στην τύχη της και τέλος κατεδαφίστηκε, παρά την αρχιτεκτονική της αξία. Το εκκλησάκι που έχτισε ο Θων στον περίβολο της έπαυλής του διασώζεται μέχρι σήμερα. Χτίστηκε σε σχέδια του αρχιτέκτονα Αναστασίου Μεταξά και χαρακτηρίστηκε διατηρητέο ιστορικό μνημείο το 1979.

Στο κτήμα Θων, εκτός από τα όμορφα κτίσματα, ωραιότατα αγάλματα στόλιζαν έναν θαυμάσιο κήπο. Τόσο τα αγάλματα όσο και οι προτομές των ηρώων του 1821 κοσμούσαν έναν σταυρωτό διάδρομο, στο μέσον του οποίου υπήρχε ένα υπέροχο σιντριβάνι, πραγματικό αριστούργημα. Όλα αυτά τα γλυπτά λέγεται ότι χάθηκαν μετά την ερήμωση της έπαυλης. Οσοι από εμάς γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Αθήνα, θα θυμούνται το αστικό λεωφορείο με την πινακίδα «Θων - Θησείο», για τη διαδρομή από την αφετηρία του Θησείου μέχρι την περιοχή του Θων. Μέχρι έναν αιώνα πριν περίπου, οι Αμπελόκηποι ήταν κατάφυτη εξοχή, όπου οι Αθηναίοι πήγαιναν εκδρομή με το ίδιο λεωφορείο. Στη συνέχεια, η περιοχή αστικοποιήθηκε βάναυσα. Στον χώρο του κτήματος Θων χτίστηκαν καταστήματα και γραφεία, το εκκλησάκι του Αγίου Αθανασίου για καιρό βρέθηκε στο κέντρο ενός υπαίθριου πάρκινγκ και υπό κατάρρευση.

Τα παλαιότερα κτίσματα τα αντικατέστησε αργότερα ένα τεράστιο κτήριο της εταιρείας Βωβού, παρά την αντίθετη γνώμη του ΣτΕ για την αλλαγή του ρυμοτομικού σχεδίου του κτήματος και για την οικοδομική άδεια του κτηρίου. Έτσι παρακάμφθηκε η διεκδίκηση των κατοίκων της περιοχής να γίνει το κτήμα δημόσιος ελεύθερος χώρος. Επίσης δεν τηρήθηκε, σε καμία περίσταση, η δέσμευση για αναπαλαίωση του ναΐσκου του Αγίου Αθανασίου. Τελικά οι εργασίες έγιναν στο εκκλησάκι -και μάλιστα με εξαιρετικά αποτελέσματα- μετά από δρομολόγηση και εξασφάλιση του σχετικού κονδυλίου από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Ολοκληρώθηκαν το 2020.