Ιστορίες ηγεμονίας
ημιτελές μυθιστόρημά του «Περλέφτερ, η ιστορία ενός αστού», το οποίο ανακαλύφθηκε το 1978, σχεδόν σαράντα χρόνια μετά τον θάνατό του, ο Γιόζεφ Ροτ έγραφε ότι «όποιος έχει τη δύναμη δεν έχει καμία ανάγκη τη λογική», ενώ, αναφερόμενος στους λεγόμενους μετριοπαθείς, σημείωνε: «Λένε γι’ αυτούς ότι παραμένουν στη μετριοπάθεια του Κέντρου επειδή είναι λογικοί και μυαλωμένοι. Αλλά όχι: Παραμένουν στο Κέντρο επειδή είναι χορτάτοι. Επειδή είναι από παντού προστατευμένοι.
Επειδή δεν έχουν διακόψει σχέσεις, δεν έχουν κλείσει πόρτες προς καμία πλευρά». Τι σχέση έχει ο Ροτ με το χθεσινό εκλογικό αποτέλεσμα; Μεγάλη, αν θυμηθούμε τη μεταβατική εποχή στην οποία αναφερόταν και τις αναλογίες με τη διεθνώς μεταβατική εποχή που βιώνουμε σήμερα. Κοινός παρονομαστής, η ηγεμονική θέση μιας δεξιάς πανστρατιάς
(από το «μετριοπαθές Κέντρο» μέχρι τη σικ Ακροδεξιά), η οποία καταφέρνει να επιβεβαιώνεται λόγω του κατακερματισμού της Αριστεράς.
Και ακριβώς επειδή ένα διόλου ευκαταφρόνητο κομμάτι της λεγόμενης μεσαίας τάξης (των αστών, που έγραφε ο Ροτ) ευνοούνταν -και ευνοείται, ξανά, βραχυπρόθεσμα- από κάποιες πολιτικές κραυγαλέας κοινωνικής ανισοκατανομής πόρων, που δεν αλλάζουν την πορεία της χώρας, δεν τη σπρώχνουν δημιουργικά προς τον νέο κόσμο, αλλά ευνοούν όσους καταφέρνουν να βολευτούν ευελπιστώντας πως αυτό θα συνεχίζεται επ’ άπειρον - η Ιστορία έχει αποδείξει ότι αυτό δεν γίνεται. Αν επιστρέψουμε στο σήμερα και ρίξουμε μια ματιά στα κονδύλια που διένειμε χωρίς καμία ουσιαστική αναπτυξιακή προοπτική ο Μητσοτάκης την περίοδο της πανδημίας -αλλά και μετά, σε κάθε τομέα, προεκλογικά-, μπορεί να αποκτήσει κανείς ένα εργαλείο, που προφανώς δεν μπορεί να είναι το μόνο, για να κατανοήσει την ιδεολογική ηγεμονία της Δεξιάς σε μεσοαστικά στρώματα τα οποία γοήτευσε και με τα σκληροπυρηνικά δεξιά κοινωνικά ιδεολογήματα που λειτουργούν ως κόκκινη γραμμή από τον Τραμπ μέχρι τον Πούτιν.
Αυτό το σκηνικό το είδαμε στη Βρετανία του Brexit, στην Ουγγαρία, στην Πολωνία, πρόσφατα στην Ιταλία, παλιότερα με τον Τραμπ και τον Μπολσονάρου. Και ανατράπηκε με τον Λούλα και τον Μπάιντεν, όταν ένα ευρύ δημοκρατικό μέτωπο έβαλε μπροστά ένα προοδευτικό πρόγραμμα που ακουμπούσε ευρύτερα στρώματα, πετυχαίνοντας παράλληλα την αύξηση της συμμετοχής από τα χαμηλότερα στρώματα. Ώρα να σκεφτούμε. Και να δράσουμε.