Οι ένδοξοι άνδρες δεν κάνουν μόνο ιστορικά πράγματα

Οπου ο Μεξικανός συγγραφέας Χόρχε Ιμπαργκουενγκόιτια δομεί ένα κατακερματισμένο φαινομενικά αφήγημα με άφθονο σουρεαλιστικό χιούμορ

Στη

λογοτεχνία της πατρίδας του ο Μεξικανός συγγραφέας Χόρχε Ιμπαργκουενγκόιτια θεωρείται ένας «κεφάτος Μπαλζάκ». Ο βασκικής καταγωγής γραφιάς άνοιξε σχολή κωμικής προσέγγισης των γεγονότων, σε αντίθεση με την ντόπια παραγωγή που χαρακτηριζόταν από τη σοβαροφάνεια και ενίοτε τη σεμνοτυφία. Γεννήθηκε στο Γκουαναχουάτο το 1928 και άρχισε να γράφει θεατρικά έργα. Μόνιμό του πρόβλημα ότι οι μαρκίζες των θεάτρων δεν είχαν αρκετό χώρο για ένα τόσο μακροσκελές και δύσκολο να προφερθεί επώνυμο. «Υπέρμαχος του επαναστατικού αποτελέσματος του γέλιου», ο Ιμπαργκουενγκόιτια (ουφ!) θεώρησε καθήκον του να απομυθοποιήσει πλήρως τις τρεις ιερές αγελάδες της μεξικανικής κοινωνίας: τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον στρατό και την περίφημη Παρθένο της Γουαδελούπης. Εκεί ο σαρκαστικός λόγος εντός ενός σουρεαλιστικού τοπίου προσφέρει στον/στην αναγνώστη/τρια

Χόρχε Ιμπαργκουενγκόιτια «Οι νεκρές» Εκδόσεις Carnivora Σελίδες: 208 Τιμή: 13,05 ευρώ

την πλήρη απομάγευση των θεσμών και των θεσμικών ηρώων.

Ο συγγραφέας βασίζεται σε αληθινά γεγονότα, στην ιστορία των Ποκιάντσις, των δυο τσατσάδων που καταδικάστηκαν το 1963 για την απαγωγή και τη συγκάλυψη πάνω από είκοσι δολοφονιών νεαρών γυναικών. Με αυτό ως αφετηρία, «Οι νεκρές» (Εκδόσεις Car nivora), σε μετάφραση Ασπασίας Καμπύλη και με εμβριθές επίμετρο του Χουάν Βιγιόρο, δημιουργούν φίξιον χαρακτήρες, αμφιλεγόμενους και αντιφατικούς, με το πνεύμα των Αδελφών Μαρξ να κυριαρχεί. Πρωταγωνίστριες, οι αδελφές Μπαλάρδο, η Σεραφίνα και η Αρκάνγκελα, με οδηγό αφήγησης τον πρώην εραστή της πρώτης Σιμόν Κορόνα. Το άνοιγμα της σκηνής φέρνει τρεις άνδρες και μια «προδομένη» γυναίκα, τη Σεραφίνα, μπροστά στον φούρνο του Σιμόν. Μόλις τον ανταμώνουν, δέχεται 48 σφαίρες, ενώ καίνε το μαγαζί. Όλως περιέργως δεν παθαίνει το παραμικρό! Στην αστυνομία ο παθών «δίνει» τη Σεραφίνα ως βασική ένοχη. Του ξεφεύγει, όμως, πως έλαβε μέρος σε μια παράνομη ταφή. Από εκεί και πέρα αποκαλύπτεται η εγκληματική ιστορία των αδελφών Μπαλάρδο, που βαρύνονται με αρκετούς φόνους κοριτσιών, κρυφές φυλακίσεις και δωροδοκίες. Όλα αυτά στο πλαίσιο τριών πορνείων στη φανταστική περιοχή Πλαν δε Αμπάχο. Καταλυτικό ρόλο στην

υπόθεση παίζει ο λοχαγός Μπεντόγια, νυν εραστής της Σεραφίνα, συνηθισμένος να κάνει εξυπηρετήσεις με το αζημίωτο.

Το πολύ ενδιαφέρον του πράγματος είναι πως ο Ιμπαργκουενγκόιτια δεν αρκείται σε ένα τυπικό νουάρ μυθιστόρημα. Όχι, καθώς διαρκώς ανατρέπεται η ροή των γεγονότων και η ίντριγκα συνοδεύεται με την εξιστόρηση αληθινών γεγονότων. Επίσης, η ιστορία εμφανίζεται κατακερματισμένη μέσα από μαρτυρίες δευτερευόντων αλλά σημαντικών ανθρώπων. Μέχρι να καταλάβει κανείς τι συμβαίνει, υπάρχει η εντύπωση πως βρίσκεται σε ένα πολύχρωμο γαϊτανάκι - καθένας τραβάει τον δικό του αφηγηματικό δρόμο. Είτε με ρεπορτάζ, συνεντεύξεις και ανακρίσεις, διαμορφώνουμε την αίσθηση, με άφθονο σουρεαλιστικό χιούμορ, πως οι αδελφές Μπαλάρδο στάθηκαν ικανές να δολοφονούν, να πληρώνουν αστυνομικούς και αξιωματούχους και να ανοίγουν πορνεία κατά το δοκούν. Αυτή η διάχυτη τοπική ανομία αν μεταφερθεί σε πανεθνική κλίμακα, εικονίζει παραστατικά τη δόμηση του αστικού κράτους μετά την ένδοξη Μεξικάνικη Επανάσταση του Ζαπάτα και του Βίγια.

«Οι νεκρές» εκδόθηκαν το 1977. Έκτοτε γνώρισαν αλλεπάλληλες κυκλοφορίες. Δυστυχώς ο Ιμπαργκουενγκόιτια σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα το 1983 στο αεροδρόμιο Μπαράχας.