Το καφενείο του Ζαχαράτου

Το

ιστορικό καφενείο του Σπύρου Ζαχαράτου ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1888. Ο επιχειρηματίας, που μαζί με τον Καπερώνη είχε καφενείο στην Ομόνοια, όταν αυτό έκλεισε, άνοιξε, μόνος του πλέον, ένα νέο στο Σύνταγμα. Νοίκιασε λοιπόν στην αρχή της οδού Καραγιώργη Σερβίας την αίθουσα στο Μέγαρο Γιαννόπουλου, όπου μέχρι τότε στεγαζόταν το ομώνυμο καφενείο που υπήρξε στέκι λογοτεχνών.

Το ισόγειο του καφενείου του Ζαχαράτου αποτελούνταν από μια μεγάλη μακρόστενη αίθουσα, ενώ το πατάρι λειτουργούσε ως σφαιριστήριο, δηλαδή αίθουσα με μπιλιάρδα. Το νέο κατάστημα υιοθέτησε διακόσμηση ευρωπαϊκή. Πολύ προσεγμένη ήταν η επίπλωση, καθώς ο Ζαχαράτος είχε επιλέξει μαρμάρινα τραπεζάκια, άνετους καναπέδες και εντυπωσιακούς καθρέφτες στους τοίχους. Το προσωπικό και η εξυπηρέτηση ήταν υψηλού επιπέδου. Πλήθος εφημερίδων κυκλοφορούσαν ανάμεσα στους θαμώνες, που διάβαζαν και σχολίαζαν ολημερίς τα νέα. Οι μεγάλες γυάλινες πόρτες την ημέρα και οι πολλοί λαμπτήρες αεριόφωτος το βράδυ πλημμύριζαν τον χώρο με άπλετο φως.

Το καφενείο του Ζαχαράτου έγινε πολύ γρήγορα το hot μαγαζί της πόλης, όπως θα λέγαμε σήμερα. Ανάμεσα στους θαμώνες του ήταν ο Παλαμάς, ο Ψυχάρης, ο Ξενόπουλος, ο Σουρής, οι ζωγράφοι Ιακωβίδης και Χατζόπουλος κ.ά. Θα μπορούσε να συγκριθεί μόνο με το παλιότερο ιστορικό καφενείο Η Ωραία Ελλάς από την περίοδο του Όθωνα και του Γεωργίου Α΄. Το νέο καφενείο, λόγω της γειτνίασης με τη Βουλή και το Παλάτι, έγινε στέκι στρατιωτικών, πολιτικών και δημοσιογράφων και έπαιξε σημαντικό ρόλο στις πολιτικές και κοινωνικές ζυμώσεις της εποχής. «Το δεύτερο και ίσως το πιο ελεύθερο κοινοβούλιο από το πραγματικό» έλεγε για το καφενείο του Ζαχαράτου ο Γεώργιος Παπανδρέου. «Ακαδημία Πολιτικών Επιστημών» το αποκαλούσε ο Δημήτρης Ψαθάς, ο οποίος περιέγραψε έξυπνα και με χιούμορ την ατμόσφαιρα και τους θαμώνες του. Και η εφημερίδα Ελεύθερον Βήμα μιλά για «Ανωτάτη Έδρα Πολιτικών Επιστημών» και το αποκαλεί «κλώσα όλων ανεξαιρέτως των νεοσσών της πολιτικής»!

Στα τέλη του 19ου αιώνα ο Σπύρος Ζαχαράτος άνοιξε ακόμη ένα κατάστημα στην πλατεία Συντάγματος, στη συμβολή των οδών Γεωργίου Α΄ και Σταδίου, στο ισόγειο της οικίας Βούρου. Το 1910 όμως, λόγω οικονομικών προβλημάτων, αναγκάστηκε να βάλει λουκέτο στο παλιό καφενείο και να κρατήσει το νέο. Στην εφημερίδα Εμπρός γράφτηκε: «Η Ιστορία οφείλει να απονείμη εις το καφενείον Ζαχαράτου την τιμήν ότι εισήγαγεν ένα πολιτισμόν εις τας Αθήνας, τον πολιτισμόν των καφενείων».

Το νέο καφενείο λειτούργησε άλλα πενήντα χρόνια, παραμένοντας πόλος έλξης κυρίως για ανθρώπους του πνεύματος, καλλιτέχνες, μεγαλοαστούς, στρατιωτικούς και πολιτικούς. Στα χρόνια του εθνικού διχασμού (1915-1917) τα εξωτερικά τραπεζάκια του αντιστοιχούσαν στις πτέρυγες της Βουλής: στο ένα πεζοδρόμιο οι βενιζελικοί, στο άλλο, στρίβοντας στη γωνία, οι βασιλικοί!

Το καφενείο του Ζαχαράτου έκλεισε οριστικά τον Μάρτιο του 1963, όταν κατεδαφίστηκε η οικία Βούρου.