Διαβρώνει τα εισοδήματα ο πληθωρισμός

Εκτιμήσεις της Alpha Bank για την ελληνική οικονομία. Σήμερα αναμένονται οι ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ για τον πληθωρισμό Ιανουαρίου

Σε

δεινή θέση βρίσκονται οι καταναλωτές εξαιτίας των συνεχιζόμενων ανατιμήσεων, ενώ η συνέχεια προμηνύεται δύσκολη. Σήμερα αναμένονται από την ΕΛΣΤΑΤ τα στοιχεία για τον πληθωρισμό Ιανουαρίου και θα υπάρξει μια πρώτη εικόνα σε σχέση με το πώς κινήθηκαν οι τιμές των τροφίμων στις αρχές του 2024. Άλλωστε, αυτό αποτελεί και το μεγαλύτερο αγκάθι για τους πολίτες, οι οποίοι προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα μέσα σε έναν κυκεώνα ακρίβειας. Μια πρώτη... γεύση υπάρχει από τα στοιχεία της Eurostat που ανακοινώθηκαν πριν από λίγες ημέρες. Σύμφωνα με αυτά, ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΕΝΔΤΚ) κινήθηκε στο 3,2%, από 3,7% τον Δεκέμβριο, κάτι που δείχνει ότι συντηρείται μια δυναμική, αν και κάποιοι αναλυτές εκτιμούν ότι θα συνεχιστεί η μείωση, παρά τη συνέχιση των δύο πολέμων και την παρουσία των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα. Την ίδια στιγμή, υπάρχουν και δεύτερες σκέψεις, καθότι το γεωπολιτικό περιβάλλον είναι πολύ ρευστό. Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση της Ν.Δ. έχει αποτύχει να αντιμετωπίσει την αισχροκέρδεια που ευδοκιμεί στην Ελλάδα.

Απαισιοδοξία των νοικοκυριών

Η συνεχιζόμενη απαισιοδοξία των νοικοκυριών αποτυπώνεται και στον δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης που καταρτίζει το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), ο οποίος επιδεινώθηκε τον Ιανουάριο του 2024 και διαμορφώθηκε σε -46,3, στο χειρότερο επίπεδο από τον Φεβρουάριο του 2023. Το 59% των νοικοκυριών αναμένει επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης το προσεχές 12μηνο, το 60% προβλέπει άνοδο των τιμών, ενώ το 63% κρίνει ότι η οικονομική του κατάσταση δύσκολα μπορεί να προβλεφθεί, στοιχείο που δείχνει τον μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας.

Πλήγμα για το διαθέσιμο εισόδημα

Την ίδια στιγμή, όπως επισημαίνει η Alpha Bank στο εβδομαδιαίο δελτίο της για την ελληνική οικονομία, το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα κατέγραψε πτώση το 2020 εξαιτίας της πανδημίας και των μέτρων περιορισμού της οικονομικής δραστηριότητας που τέθηκαν σε εφαρμογή, η οποία υπερέβη την αντίστοιχη μείωση του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (-5,1% έναντι - 1,3%). Το 2021 το διαθέσιμο εισόδημα ανέκαμψε με σημαντικά υψηλότερο ρυθμό σε σχέση με τον ΕΝΔΤΚ (7,6% έναντι 0,6%), το οποίο αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στις επιδράσεις βάσης (base effects), καθώς η οικονομική δραστηριότητα άρχισε σταδιακά να ομαλοποιείται. Ωστόσο, παρά το γεγονός πως και το 2022 το διαθέσιμο εισόδημα κατέγραψε εξίσου σημαντική αύξηση (7,6%), ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο υψηλό επίπεδο του 9,3%, διαβρώνοντας το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών. Το πρώτο εννεάμηνο του 2023 οι απώλειες σε πραγματικούς όρους αντισταθμίστηκαν μερικώς, καθώς ο ρυθμός ανόδου του ονομαστικού διαθέσιμου εισοδήματος ήταν σημαντικά υψηλότερος από τον ρυθμό αύξησης του ΕΝΔΤΚ (7,4% έναντι 4,4%).

Πτώση της κατανάλωσης

Βασικό ζήτημα παραμένουν οι συνεχιζόμενες ανατιμήσεις σε βασικά προϊόντα, οι οποίες πλήττουν τους καταναλωτές. Γι’ αυτό άλλωστε και τα στελέχη της συγκεκριμένης αγοράς εκτιμούν ότι θα υπάρξει ουσιαστικά πτώση της κατανάλωσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με την κυλιόμενη έρευνα τάσεων στο λιανεμπόριο FMCG του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), αναμένεται μείωση του όγκου πωλήσεων το α΄ εξάμηνο του 2024 (-1,3%) σε σχέση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2023. Επίσης, αναμένεται αύξηση της αξίας των πωλήσεων το α΄ εξάμηνο του 2024 (+1,6%) σε σχέση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2023.