Σοκ για τα φτωχότερα νοικοκυριά ο πληθωρισμός

Το φτωχότερο 20% του πληθυσμού στην Ελλάδα δαπανά πάνω από το 20% του εισοδήματός του για στέγαση, νερό, ηλεκτρικό ρεύμα, φυσικό αέριο και άλλα καύσιμα, ποσοστό υπερδιπλάσιο από το αντίστοιχο του πλουσιότερου 20%, σύμφωνα με ειδική ανάλυση του ΔΝΤ

Τα

φτωχότερα νοικοκυριά στην Ελλάδα βιώνουν τις συνέπειες του πληθωρισμού με πολύ χειρότερο τρόπο σε σχέση με τα πλουσιότερα, όπως διαπιστώνει ειδική έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) για τη χώρα μας. Όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά στην προαναφερθείσα ανάλυση, το φτωχότερο 20% του πληθυσμού στην Ελλάδα δαπανά πάνω από το 20% του εισοδήματός του για στέγαση, νερό, ηλεκτρικό ρεύμα, φυσικό αέριο και άλλα καύσιμα, ποσοστό υπερδιπλάσιο από το αντίστοιχο του πλουσιότερου 20%.

Αξίζει να σημειωθεί πως η πανδημία προκάλεσε κάποιες αλλαγές στη συμπεριφορά των καταναλωτών, καθώς τα νοικοκυριά αντικατέστησαν τα αγαθά με υπηρεσίες που συνεπάγονται στενές ανθρώπινες αλληλεπιδράσεις (ταξίδια, ξενοδοχεία, εστιατόρια) κατά το 2020, ωστόσο κατά το 2021 παρατηρήθηκε πως τα νοικοκυριά άρχισαν να επιστρέφουν στα παλαιά καταναλωτικά πρότυπά τους με αυξανόμενο μερίδιο υπηρεσιών σε βάρος της χαμηλότερης κατανάλωσης τροφίμων και υπηρεσιών κοινής ωφέλειας.

Προβλήματα

Οπως προκύπτει, τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα και τα νοικοκυριά που ζουν σε αραιοκατοικημένες περιοχές ή βασίζονται περισσότερο σε δευτερεύουσες πηγές εισοδήματος (μη μισθολογικό εισόδημα, για παράδειγμα) έχουν αντιμετωπίσει τη μεγαλύτερη απώλεια αγοραστικής δύναμης. Όπως είναι αναμενόμενο, τα νοικοκυριά διαθέτουν ολοένα και μικρότερο ποσοστό του συνολικού τους εισοδήματος κατανάλωσης σε βασικά αγαθά, όπως τα τρόφιμα και οι υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, καθώς αυξάνεται το συνολικό τους εισόδημα. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα νοικοκυριά του κατώτερου 20% της κλίμακας των εισοδημάτων δαπανούν πάνω από το 20% των συνολικών τους δαπανών για στέγαση, νερό, ηλεκτρικό ρεύμα, φυσικό αέριο και άλλα καύσιμα, ποσοστό υπερδιπλάσιο από το αντίστοιχο των νοικοκυριών του ανώτερου εισοδηματικού 20%. Αντίθετα, υπηρεσίες, όπως οι μεταφορές, η διαμονή και τα εστιατόρια, κατέχουν σημαντικότερη θέση στα «καλάθια» κατανάλωσης των ευκατάστατων νοικοκυριών.

Οι ανατιμήσεις

Ο πραγματικός πληθωρισμός παρουσιάζει σημαντικές διακυμάνσεις μεταξύ των νοικοκυριών, με τα νοικοκυριά με χαμηλότερο εισόδημα να έχουν υποστεί μεγαλύτερη απώλεια αγοραστικής δύναμης. Κατά μέσο όρο ο πραγματικός πληθωρισμός για τα νοικοκυριά στα τρία ανώτερα εισοδηματικά δεκατημόρια είναι 1,5 ποσοστιαία μονάδα χαμηλότερος από εκείνον των νοικοκυριών στα τρία κατώτερα εισοδηματικά δεκατημόρια, επιβεβαιώνοντας ότι τα φτωχότερα νοικοκυριά πλήττονται πράγματι περισσότερο από το σοκ των ανατιμήσεων, σύμφωνα με το ΔΝΤ. Ο πραγματικός πληθωρισμός συσχετίζεται, επίσης, με άλλα χαρακτηριστικά των νοικοκυριών. Τα πλουσιότερα νοικοκυριά ξοδεύουν κατά μέσο όρο μικρότερο ποσοστό του εισοδήματός τους σε υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, γεγονός που οδηγεί σε λιγότερο απότομη αύξηση του πραγματικού πληθωρισμού τους. Αντίθετα, τα νοικοκυριά των οποίων οι κύριοι τροφοδότες βρίσκονται κοντά στην ηλικία συνταξιοδότησης (άνω των 65 ετών) ή είναι λιγότερο μορφωμένοι ξοδεύουν περισσότερα σε υπηρεσίες κοινής ωφέλειας και τρόφιμα, και, επομένως, θα δουν μια πιο σημαντική αύξηση των δαπανών διαβίωσής τους που συνδέεται με το... καλάθι του νοικοκυριού τους. Αυτό ισχύει, επίσης, για τα νοικοκυριά που δηλώνουν ότι η κύρια πηγή εισοδήματός τους είναι δευτερεύουσα, δηλαδή από συντάξεις, επιδόματα ανεργίας ή άλλα μη μισθολογικά, μη περιουσιακά εισοδήματα.