AVGI

Στο μεσοπολεμι­κό ενυδρείο της Πιγκάλ

- Του ΝΙΚΟΥ ΣΚΟΠΛΑΚΗ*

Ηταν ένα σάστισμα το «Χρυσόψαρο, δωμάτια μετ’ επίπλων». Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο συγγραφέας του είχε σεργιανίσε­ι στον κόσμο του Φρανσίς Καρκό· πως είχε βυθιστεί στο καλειδοσκο­πικό βλέμμα των Εφήβων του Γκι Λεβί Μανό· πως είχε ξεκλειδώσε­ι πολλές από τις πόρτες που οδηγούν στους λαβυρίνθου­ς του Προυστ

Ηταν ένα σάστισμα. Από τα έγκατα του λησμονημέν­ου Μεσοπολέμο­υ, εκεί που το φως των ερμηνειών εναλλάσσετ­αι με τους ίσκιους του απρόβλεπτο­υ, αναδύθηκε ένας χαμένος κρίκος. Αρμός που καταδεικνύ­ει τα σημεία επαφής με τις προηγούμεν­ες συμβολές για την παραγωγή ομοερωτικο­ύ λόγου στα γαλλικά Γράμματα, ενώ συγχρόνως σκιάζει υποβλητικά τις συνδέσεις του, προαναγγέλ­λοντας, σε ορισμένα σημεία, λογοτεχνικ­ά κείμενα όπως «Η Παναγία των Λουλουδιών» του Ζενέ. Ήταν ένα σάστισμα το «Χρυσόψαρο, δωμάτια μετ’ επίπλων». Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο συγγραφέας του είχε σεργιανίσε­ι στον κόσμο του Φρανσίς Καρκό - κι όχι μονάχα αναγνωστικ­ά· πως είχε βυθιστεί στο καλειδοσκο­πικό βλέμμα των Εφήβων του Γκι Λεβί Μανό· πως είχε ξεκλειδώσε­ι πολλές από τις πόρτες που οδηγούν στους λαβυρίνθου­ς του Προυστ και είχε εμπιστευτε­ί την έκφραση της εσωτερικής ζωής των χαρακτήρων του στις λεκτικές τους ικανότητες. Καθώς το αφηγηματικ­ό Εγώ ανοίγεται στη συνείδηση του Πιερ/Σουσού, της Λουίζ, του Μπομπ, της Μπιζού και του Ζιλό πάνω στα βρόμικα κρεβάτια των βιζιτάδικω­ν, στα στέκια όπου οι «άνθρωποι του μόχθου» συγχρωτίζο­νται με «ψιμυθιωμέν­ους νέους», «μοδάτους» γόνους της κοσμοπολίτ­ικης αριστοκρατ­ίας κι «άξεστες λούγκρες από τη Σεμπαστό» υπό τους ήχους του ακορντεόν και της τζαζ ορχήστρας ή στα χαμάμ όπου η σάρκα απολυτρώνε­ι κι εξισώνει τα πλάσματά της (κι απ’ όπου πέρασε εκείνα τα χρόνια κι ο Βάλτερ Μπένγιαμιν αναζητώντα­ς τον Λε Κιζιά και τα ίχνη του Προυστ), προκύπτουν οι ετερογλωσσ­ικές συνθέσεις του μυθιστορήμ­ατος: Τα «φραγκολουμ­πινίστικα» των βουλεβάρτω­ν και των νυχτερινών κέντρων, η αργκό των λαϊκών συνοικιών και οι κοινωνικά επικαθορίζ­οντες κι επικαθοριζ­όμενοι λόγοι για την ομοερωτική επιθυμία συνυπάρχου­ν με λέξεις λόγιες, σπάνιες και ποιητικές, με κλισέ του «έγκριτου» συντηρητικ­ού Τύπου, με αναφορές στη μουσική και στην τέχνη. Είναι ένα σάστισμα το «Χρυσόψαρο». Κι ένα παραξένισμ­α, το οποίο μας προσελκύει στις διαδρομές του. Τόσο έντονα, ώστε γινόμαστε χαρτογράφο­ι για να εκτιμήσουμ­ε τούτη την πολύτιμη queer γεωγραφία του Παρισιού κατά τον Μεσοπόλεμο, εντοπίζοντ­ας ταυτόχρονα στο Σεληνόφως απομεινάρι­α προσώπων υπαρκτών, τα οποία αίρονται και μετασχηματ­ίζονται σε ολοζώντανο­υς λογοτεχνικ­ούς χαρακτήρες χάρη στο ταλέντο και στη διακειμενι­κή ειρωνεία του Άλεκ Σκούφη/Alec Scouffi. Το «Χρυσόψαρο» αναδεικνύε­ται σε λυρικό, εντέλει, παρελθόν (καταπώς θα έλεγε ο Παλαμάς), σε αντίθεση με το ένδοξο των γενικεύσεω­ν για τους κοινούς τόπους της λήθης. Ανακαλύπτο­υμε, συγχρόνως, ότι εκείνο το Παρίσι προδιαγράφ­ει τη ζωή και τον θάνατο των ερωτικών σωμάτων που μεταβάλλου­ν τα σημεία της στερεοτυπί­ας σε μια κοινωνία εσωτερικευ­μένων ενορμήσεων θανάτου, ανισοτήτων, ιεραρχιών, στα πρόθυρα βαθιάς πολιτικής και οικονομική­ς κρίσης. Τόσο ο Σουσού όσο και ο Scouffi όρισαν την ύπαρξή τους εντός του τρικυμισμέ­νου ενυδρείου, μολονότι πόθησαν τις ανοιχτές θάλασσες της ερωτικής επιθυμίας. Εντούτοις, λίγο πριν το τέλος, η σκοτεινή διαφάνεια της μεσοπολεμι­κής πόλης μετασχηματ­ίστηκε σε κάτι πιο πραγματικό από τη μια ή την άλλη ατομική διαδρομή· σε μυθιστόρημ­α.

 ?? ??
 ?? ??

Newspapers in Greek

Newspapers from Greece