Για έναν οραματιστή που χάθηκε πρόωρα

Ενας χρόνος από τον θάνατο του Φίλιππου Τσιμπόγλου

Ηθος, λόγος, πάθος. Μ’ αυτές τις λέξεις ο Φίλιππος Τσιμπόγλου έκλεινε την ομιλία του στο παγκόσμιο Συνέδριο Βιβλιοθηκών στην Κουάλα Λουμπούρ το 2018, προσκαλώντας τη διεθνή βιβλιοθηκονομική κοινότητα στην Αθήνα για το συνέδριο του επόμενου χρόνου. Αυτές τις τρεις λέξεις που χαρακτήρισαν την επιστημονική και επαγγελματική του διαδρομή και τις οποίες με συνέπεια ακολούθησε σε όλη τη ζωή του επέλεξαν οι συνεργάτες του ως προμετωπίδα για την εκδήλωση που αφιέρωσαν στη μνήμη του. Έναν χρόνο μετά τον ξαφνικό, πρόωρο θάνατό του, στις 2 Φεβρουαρίου του 2023, το κατάμεστο αμφιθέατρο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) θυμήθηκε έναν επιστήμονα που άφησε έντονο το στίγμα του και εν πολλοίς καθόρισε το βιβλιοθηκονομικό γίγνεσθαι σε Ελλάδα και Κύπρο. Έναν άνθρωπο που αγαπούσε τους ανθρώπους.

Η απουσία του στην Εθνική Βιβλιοθήκη είναι, δυστυχώς, ήδη εμφανής. Γενικός διευθυντής του κορυφαίου πνευματικού αποθέτη της χώρας από το 2014 μέχρι πέρυσι,

τον βρήκε ημιθανή και τον έβαλε σε ρότα, σήκωσε άξια το βάρος της μετακόμισής του από το Βαλιάνειο στο Κέντρο Πολιτισμού ΙΣΝ και του έδωσε προοπτική. Με επίκεντρο τη βιβλιοθήκη ως δημόσιο και κοινωνικό αγαθό και με τη σκέψη στραμμένη στις ανοιχτές, προσβάσιμες βιβλιοθήκες, στις νέες τεχνολογίες αλλά και στη νοηματοδότηση της βιβλιοθήκης ως βασικού διαύλου γνώσης, ο Φίλιππος Τσιμπόγλου χειρονομούσε στην επιστήμη του χωρίς να ξεχνάει την πεμπτουσία του Πολιτισμού και την ουσία της Δημοκρατίας. Και μέσα σε όλα αυτά, εμφανή και ευδιάκριτα, στον τρόπο με τον οποίο διηύθυνε την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (ΕΒΕ), δεν ξέχναγε ποτέ τον συνάδελφο, τον συνεργάτη, τον απλό επισκέπτη, τον μικρό βιβλιόφιλο. Άνθρωπος της συντροφιάς και του καθήκοντος, εγκιβώτισε στη χαρισματική προσωπικότητά του έναν οραματιστή που διαρκώς αναζητούσε τη νέα γνώση, αλλά και τα κληροδοτήματα του ανθρώπινου πολιτισμού στον γραπτό λόγο. Ενέπνεε σεβασμό και κέρδιζε συμμάχους. Η ευγένεια, η ευρυμάθεια, η απλότητα, η εντιμότητα στην περίπτωσή του δεν ήταν λέξεις κενές νοήματος.

Ολα αυτά θυμήθηκαν οι φίλοι του το βρά

δυ του Σαββάτου σ’ αυτή την ιδιαίτερη σπονδή στη μνήμη του. Οι συνεργάτες του επέλεξαν το ΕΙΕ, εκεί απ’ όπου ξεκίνησε την επιστημονική του πορεία. Δακρυσμένα λόγια, συγκινημένοι άνθρωποι, συντοπίτες του από τα Φάρσαλα της Κρήτης και της Κύπρου, όπως του άρεσε να ονομάζει τον τόπο καταγωγής του τιμώντας παράλληλα τα δυο

νησιά που καθόρισαν τη ζωή και τη διαδρομή του: την Κρήτη, πατρίδα της αγαπημένης του Νίκης, και την Κύπρο, όπου έστησε τη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της. Συνεργάτες του και από εκεί, συμμαθητές και συμφοιτητές του, συνεργάτες από την Κύπρο, πανεπιστημιακοί και πολιτικοί, προκάτοχοί του στην ΕΒΕ και άλλοι που τον συνάντησαν σε διάφορες περιόδους της επιστημονικής του διαδρομής μίλησαν με λόγια απλά, θυμήθηκαν αυτόν τον χαρισματικό άνθρωπο και μικρά στιγμιότυπα από κοινές δράσεις ή οινοποσίες και χορούς. Έντονα φορτισμένη η βραδιά, με τους φίλους του μουσικούς να παίζουν ριζίτικα τραγούδια που αγαπούσε ιδιαίτερα. Βίντεο από συνεντεύξεις και ομιλίες του, από ξεναγήσεις του στην ΕΒΕ, φωτογραφίες με συνεργάτες, φίλους, συγγενείς. Μια εκδήλωση που ξεκίνησε στις 5 το απόγευμα και τέλειωσε περασμένες 9 το βράδυ, γιατί όλοι ήθελαν να καταθέσουν ένα κομμάτι της ζωής και της μνήμης που τους συνέδεσε με αυτόν τον ξεχωριστό άνθρωπο.

Η Εθνική Βιβλιοθήκη, που τώρα βρίσκεται στη διαδικασία αναζήτησης του αντικαταστάτη του, φαίνεται, πάντως, να έχει ήδη ξεχάσει τον Φίλιππο Τσιμπόγλου.

1. «Μαμά, έφτασα»: Η συγκλονιστική φράση που είναι γραμμένη σαν σύννεφο στον ουρανό… 2. Οι ξύλινες γραμμές που έχουν αντικατασταθεί από τα ξύλινα φέρετρα των αδικοχαμένων θυμάτων… 3. Του Χάρου το δρεπάνι με τις σιδηροδρομικές γραμμές… 4. Σε αντίθεση με την Εξεταστική Επιτροπή όπου όλα έγιναν fast track