Καλομαθημένη «Αριστερά»

Πολύ καλομαθημένη έννοια έγινε η Αριστερά. Την κρατάμε σε ένα απυρόβλητο, σε μια παρθενία, ενώ στο όνομά της έχει διοικηθεί η χώρα, ενώ έχει ενσωματωθεί ως περίβλημα στη δικαιική και πολιτική πραγματικότητα. Ενώ έχουν διαμορφωθεί, πάλι στο όνομά της, επιλογές που έγιναν μεν υπό το κράτος πιέσεων και εκβιασμών, αλλά που τελικά εφαρμόστηκαν από τους φορείς που ομνύουν στην Αριστερά. Να αμέσως το τέχνασμα. Ο διαχωρισμός της εφαρμοσμένης (μνημονιακής) πολιτικής και της ιδεολογικής επιθυμίας. Άλλο σωσίβιο κι αυτό: Μένει η ψυχή μου ανέγγιχτη, αλλά η πράξη μου είναι αμαρτωλή «λόγω της ημέρας», λόγω της συνθήκης κ.λπ. Αυτό που δεν μπαίνει καθόλου στη συζήτηση είναι γιατί δεν πρόβλεψες ως φλογερός αντιμνημονιακός, ως διανοούμενος αριστερός τις θεμελιώδεις στρατηγικές δυνατότητες της χώρας (δηλαδή, τελικά τις ΜΗ δυνατότητες και τις ρηχότατες άμυνες) ώστε να εφαρμοστεί αριστερή και όχι συντηρητική πολιτική με αριστερή επίκληση. Για να μην εγκλωβιστούμε στο γνωστό αδιέξοδο «επικαλείστε την Αριστερά όταν εφαρμόσατε δεξιά πολιτική» και να μην καταλήξουμε στο ότι η Αριστερά έγινε Δεξιά, αφού βαφτίστηκε στην πολιτική της τελευταίας, ας προσπαθήσουμε να καταλάβουμε γιατί ξανά και ξανά περιστρέφονται οι συζητήσεις, οι αντιμαχίες, οι διασπάσεις, όλος ο βρασμός του χώρου γύρω από την αριστερή μεταφυσική. Διότι είναι πολύ ενδιαφέρον ότι όλοι επικαλούνται την έννοια «Αριστερά» ως οδόσημο, με το οποίο ρυθμίζεται και ορίζεται η πολιτική ταυτότητα. Για παράδειγμα, θέματα όπως να αλλάξει το όνομά του ο Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς (κάποιοι το σκέφτονται). Ή «φεύγουμε γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ έγινε κεντροδεξιό μόρφωμα» (το λένε παλιοί φίλοι που έφυγαν). «Δεν θα επιτρέψουμε τη διολίσθηση σε δεξιές πολιτικές» (ακραιφνείς που μένουν, αλλά με διαφωνίες ). «Δεν ξέρω πού πάει το πράγμα» (οι παγωμένοι που περιμένουν πριν περιθωριοποιηθούν).

Θα μπορούσα να απαριθμήσω άλλες τόσες υποδιαιρέσεις ενός αόριστου και άμορφου σώματος που συνηθίσαμε να ονομάζουμε Αριστερά. Δεν είναι η πρώτη φορά που υπάρχει αυτή η πλαστικότητα στις εννοιοδοτήσεις. Και στη διάσπαση του 1968 πάλι οι διαφορετικές ομάδες επικαλούνταν μια γενική και σχεδόν μεταφυσική Αριστερά (κομμουνιστική ή σοσιαλιστική ή «με ανθρώπινο πρόσωπο» κ.λπ.). Τότε, όμως, προσδιόριζαν τις εννοιολογικές χωρητικότητες η Σοβιετική Ένωση, σε κάποιο βαθμό η Κίνα και φυσικά το Ιταλικό και εν μέρει το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Η κριτική ή στηρικτική στάση απέναντι σε κάποια «εξωχώρια» κυρίως αναφορά προσδιόριζε και το είδος της Αριστεράς. Έτσι η διάσπαση και οι δευτερεύουσες «υποδιασπάσεις» αναφέρονταν σε γεωγραφικά και εφαρμοσμένα υποδείγματα: σοβιετόφιλοι, κινεζόφιλοι, ευρωκομμουνιστές κ.λπ.

Σήμερα όποιες προσπάθειες για εύρεση ευκρινών αναφορών που θα αποτελέσουν τόσο το προσδιοριστικό της εκάστοτε Αριστεράς όσο και το ανάγλυφο παράδειγμα είναι εντελώς αδύνατες. Οι μιμήσεις (η ύπαρξη μοντέλων, δηλαδή) δεν είναι δυνατές λόγω του ότι διεθνώς οι έννοιες μειγνύονται και με τις αντίθετές τους. Το ρευστό μάγμα που ξεχύνεται δεν έχει λάβει οριστικό σχήμα για να μπορείς να καταλάβεις την αρχιτεκτονική του και να προσδιοριστείς σε σχέση με τα τοπόσημα που διαμορφώνει. Έτσι το ερώτημα ανανεώνεται: Ποια Αριστερά εννοούν ο «παραμένων», ο «κριτικός», ο «φυγάδας», ο «παγωμένος»; Οι κύριες, δηλαδή, αριστερές υποκατηγορίες που φάνηκαν στην πολιτική σκηνή και καταγράφονται και στις μετρήσεις;

Αχωρη και αγεωγράφητη, μήπως και απολίτικη, γίνεται η Αριστερά μας; Ένα μνημονικό αποταμίευμα, ένα εικόνισμα που πήρες απ’ τη γιαγιά σου; Μήπως σε μεγάλο βαθμό οι κύριες ορίζουσες ΕΙΝΑΙ απλώς τα πρόσωπα που τις εκφωνούν; Ένας κατοπτρικός λόγος που η ωραιοπάθεια και η τυφλότητα τον στρέφουν στον εαυτό του;

Μας άρεσε μικροί ν’ ακούμε την αντήχηση της φωνής μας στα άδεια εκκλησιαστικά κελύφη ή στα σπήλαια. «Α» φώναζες. «Αααα» άκουγες. Ένα μακρύ «α» που είχε πηγή εσένα, αλλά και ακροατή μόνον εσένα.