Ολα για την ανάπτυξη
Μια είναι η εστίαση στα όσα συζητούνται και παρουσιάζονται από χθες στην ολομέλεια του Εθνικού Λαϊκού Κογκρέσου, του Κοινοβουλίου της Κίνας: Ανάπτυξη με οποιοδήποτε μέσο, με κάθε τρόπο
Οι
προκλήσεις για το κινεζικό οικονομικό θαύμα είναι ήδη πολλές και συσσωρεύονται: Γεωπολιτική αστάθεια, όξυνση των εμπορικών ανταγωνισμών, ασθενική παγκόσμια ανάπτυξη, μειωμένη ζήτηση στο εσωτερικό, «κανόνια» στην (εσωτερική) αγορά ακινήτων που γίνονται βαρίδια και, το σημαντικότερο, δημογραφική συρρίκνωση. Ο πληθυσμός της Κίνας μειώνεται και γερνάει, σε μια παράπλευρη συνέπεια της βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου, και η τάση ενισχύεται, καθώς όλο και μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού «εισέρχονται» στη μεσαία τάξη - εδώ η πολιτική του ενός παιδιού δεν είναι επίσημη κρατική ντιρεκτίβα, είναι προσωπική επιλογή.
Οι «σοφοί» του κινεζικού οικονομικού συστήματος, που κάποιοι στη Δύση αρέσκονται να αποκαλούν «κρατικό καπιταλισμό», αντιλαμβάνονται ότι το υπάρχον μοντέλο έχει πιάσει οροφή και έχει εξαντλήσει τα καύσιμά του ως μηχανή ανάπτυξης, ως εκ τούτου χρειάζεται είτε να επανεφευρεθεί είτε να αντικατασταθεί από κάποιο καινούργιο, το οποίο θα μπορεί να πιάσει τις
ταχύτητες που έχει βάλει στόχο η κρατική και κομματική ηγεσία.
Φιλόδοξοι στόχοι
Προσηλωμένος σ’ αυτή την επιδίωξη, ο Κινέζος πρωθυπουργός Λι Κιάνγκ ανακοίνωσε χθες από το βήμα του Κογκρέσου έναν φιλόδοξο στόχο οικονομικής ανάπτυξης για το 2024, στο 5%, υποσχόμενος βήματα για τον μετασχηματισμό του αναπτυξιακού μοντέλου της χώρας και την εξάλειψη των κινδύνων που τροφοδοτούνται από τις πτωχεύσεις των κατασκευαστικών εταιρειών και τη μη διαχειρίσιμη συσσώρευση χρεών.
Ωστόσο, αναλυτές που καταλαβαίνουν… κινέζικα και ξέρουν να αποκρυπτογραφούν τις διακηρύξεις των κορυφαίων της κινεζικής ηγεσίας λένε ότι, ενώ το επίπεδο του στόχου είναι πάνω-κάτω το ίδιο με πέρυσι, φέτος θα είναι δυσκολότερο να επιτευχθεί, καθώς η ανάκαμψη που τροφοδότησε το τέλος της πανδημίας χάνει τη δυναμική της. Αυτό, συμπληρώνουν, δείχνει ότι, ενώ το Πεκίνο μιλάει για μεταρρυθμίσεις και αλλαγή μοντέλου, η σταθερή προσκόλλησή του στην ανάπτυξη έναντι οποιωνδήποτε μεταρρυθμίσεων παραμένει προτεραιότητα, ακόμη και παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση υπόσχεται τολμηρή νέα οικονομική πολιτική.
Οπως σχολιάζει το Reuters, η ανισομερής ανάπτυξη του περασμένου έτους αποκάλυψε τις βαθιές διαρθρωτικές ανισορροπίες της Κίνας, από την αδύναμη κατανάλωση των νοικοκυριών έως τις ολοένα και χαμηλότερες αποδόσεις των επενδύσεων, πυκνώνοντας τις εκκλήσεις των υπεύθυνων χάραξης πολιτικής για ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης. Η αρχή της χρονιάς σημαδεύτηκε από πτώση στα Χρηματιστήρια της Σαγκάης και του Χονγκ Κονγκ και αποπληθωρισμό σε επίπεδα που δεν είχαν παρατηρηθεί από το κραχ της περιόδου 2007-2008. Η κρίση στην αγορά ακινήτων και η συσσώρευση χρεών στην Τοπική Αυτοδιοίκηση επίσης δεν έδειξαν σημεία υποχώρησης, αυξάνοντας την πίεση στους ηγέτες του Πεκίνου να χαράξουν νέα οικονομική πολιτική.
Μια «χαμένη δεκαετία»;
Με την αίγλη του κινεζικού οικονομικού θαύματος να ξεθωριάζει, ορισμένοι οικονομολόγοι συγκρίνουν ήδη τη σημερινή Κίνα με την Ιαπωνία της δεκαετίας του 1990, τη λεγόμενη «χαμένη δεκαετία» για την ιαπωνική οικονομία, ζητώντας μεταρρυθμίσεις υπέρ της αγοράς και μέτρα για την ενίσχυση των εισοδημάτων των καταναλωτών.
«Δεν πρέπει να παραβλέπουμε τα χειρότερα σενάρια» είπε ο Λι στη Μεγάλη Αίθουσα του Λαού στην πλατεία Τιενανμέν. «Πρέπει να προχωρήσουμε στον μετασχηματισμό του μοντέλου ανάπτυξης, στην πραγματοποίηση διαρθρωτικών προσαρμογών, στη βελτίωση της ποιότητας και στην ενίσχυση της αποδοτικότητας». Δεν τέθηκε χρονοδιάγραμμα ούτε παρουσιάστηκε λεπτομερές σχέδιο για τις διαρθρωτικές αλλαγές στις οποίες σκοπεύει να προχωρήσει η κινεζική ηγεσία, ωστόσο ο Κινέζος πρωθυπουργός διακήρυξε ότι «η σταθερότητα αποτελεί τη βάση για ό,τι κάνουμε».
Πάντως, το ΔΝΤ δεν φαίνεται να συμμερίζεται τις φιλοδοξίες του Πεκίνου για τις φετινές επιδόσεις και εκτιμά πως η ανάπτυξη το 2024 θα φτάσει στο 4,6%, συνεχίζοντας πτωτικά ως το 2028, οπότε προβλέπεται πως θα κυμανθεί στα επίπεδα μιας οικονομίας του «ώριμου καπιταλισμού», μόλις στο 3,5%.
Τα κινεζικά δημοσιονομικά πλάνα περιλαμβάνουν σαφώς και φέτος αύξηση των αμυντικών δαπανών κατά 7,2%, παρόμοια με το 2023, ένα ποσοστό που παρακολουθούν στενά οι ΗΠΑ και οι γείτονες του Πεκίνου. Ο αμυντικός προϋπολογισμός της Κίνας έχει διπλασιαστεί από τότε που ο Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ ανέλαβε την εξουσία, το 2012.