Χαμηλό βαρομετρικό στις ελληνοαλβανικές σχέσεις

Η καταδίκη του Φρέντι Μπελέρη είναι, σύμφωνα με την Αθήνα, προβληματική και ζήτημα Κράτους Δικαίου, το οποίο και «συνιστά σαφή προϋπόθεση για την πρόοδο των ενταξιακών διαδικασιών»

Σε

αδιέξοδο βρίσκονται οι ελληνοαλβανικές σχέσεις μετά και την καταδίκη του εκλεγμένου δημάρχου Χειμάρρας Φρέντι Μπελέρη σε δύο χρόνια φυλακή για εξαγορά ψήφων στις εκλογές του Μαΐου 2023. Υπενθυμίζεται πως ο ίδιος από την πρώτη στιγμή επέμεινε ότι είναι αθώος κι ότι η σύλληψή του είχε πολιτικά κίνητρα.

Στην αρχή η ελληνική πλευρά είχε κρατήσει χαμηλά τους τόνους για την υπόθεση Μπελέρη. Στη Αθήνα θεωρούσαν ότι η κόντρα πρωτίστως είχε να κάνει με τις μπίζνες στην ευρύτερη περιοχή, η οποία είναι ένας ανερχόμενος τουριστικός προορισμός, και όχι με απόπειρες καταπίεσης της εκεί ελληνικής μειονότητας. Άλλωστε ο αντίπαλος του Μπελέρη στις εκλογές ήταν ξάδελφός του. Στη συνέχεια, όμως, η υπόθεση εξελίχθηκε σε «αγκάθι» στις σχέσεις της κυβέρνησης Μητσοτάκη -κάποια στελέχη της οποίας έχουν προνομιακές σχέσεις με τον Μπελέρη- με την κυβέρνηση του Έντι Ράμα στα Τίρανα. Σε βαθμό ώστε ο Κυριάκος Μητσοτάκης να εξαρτά την περαιτέρω στήριξη της ευρωπαϊκής πορείας της Αλβανίας από «την πρόοδο στην υπόθεση Μπελέρη». Ή, σε απλά ελληνικά, να απειλεί με βέτο, χωρίς ιδιαίτερη κατανόηση από την πλευρά των Ευρωπαίων εταίρων. Η γραμμή άμυνας του Ράμα, πάλι, είναι ότι με το θέμα ασχολείται «η ανεξάρτητη αλβανική Δικαιοσύνη», η οποία μάλιστα έχει μεταρρυθμιστεί μετά

από αμερικανικές και ευρωπαϊκές πιέσεις. Εάν ο Αλβανός πρωθυπουργός ήθελε να λύσει το ζήτημα, θα μπορούσε να είχε φροντίσει ώστε να ορκιστεί δήμαρχος ο Μπελέρης και στη συνέχεια να αναγκαστεί σε παραίτηση μετά την καταδίκη του. Ήταν όμως προφανές ότι ο Ράμα δεν είχε καμία διάθεση συνεννόησης με την ελληνική πλευρά. Σ’ αυτό βοήθησε και η στάση των Ευρωπαίων εταίρων που, παρά την επιμονή της Αθήνας, δεν είδαν την υπόθεση Μπελέρη ως ζήτημα Κράτους Δικαίου, αλλά ως διμερές πρόβλημα.

Μετά την καταδικαστική απόφαση του αλβανικού δικαστηρίου, το υπουργείο Εξωτερικών στην Αθήνα δεν έκρυψε την ανησυχία του σχετικά με την αντικειμενικότητα της διαδικασίας, εκτιμώντας ότι έχει κλονιστεί το τεκμήριο της αθωότητας «εξαιτίας έξωθεν δηλώσεων και πράξεων που συνηγορούσαν υπέρ της καταδίκης». Και προειδοποίησε ότι η ελληνική κυβέρνηση θα παρακολουθεί στενά την υπόθεση και προσβλέπει σε μια δίκαιη και αντικειμενική κρίση στον δεύτερο βαθμό δικαιοδοσίας.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, υπάρχουν πολλά προβληματικά ζητήματα στη μέχρι τώρα διαδικασία: Μεταξύ άλλων ότι κατά το στάδιο της αποδεικτικής διαδικασίας της δίκης για τα δύο μέλη της ελληνικής εθνικής μειονότητας (πέραν του Μπελέρη καταδικάστηκε σε φυλάκιση 18 μηνών με αναστολή ο Παντελής Κοκαβέσης) προέκυψαν σημαντικές αντιφάσεις στο υλικό. Καθώς και ότι η τελική ποινή είναι δυσανάλογη σε σχέση με την έκταση του φερόμενου αδικήματος και κρατά σε ομηρεία τον εκλεγμένο δήμαρχο. Η Αθήνα θεωρεί άκρως προβληματικό και το γεγονός ότι παραμένει δήμαρχος Χειμάρρας ο ηττηθείς αντίπαλος του Μπελέρη, παρά τη ρητή προ μηνών δικαστική απόφαση που επέβαλε την άμεση απομάκρυνσή του.

Από την ελληνική πλευρά αυτό ερμηνεύεται ως επιλεκτική εφαρμογή των δικαστικών αποφάσεων, η οποία σε συνδυασμό με την προεξόφληση δικαστικών κρίσεων δεν συνάδει με το Κράτος ΔΙκαΊου. Γι’ αυτό και η Αθήνα επιμένει ότι η υπόθεση Μπελέρη δεν είναι διμερές ζήτημα αλλά ζήτημα Κράτους Δικαίου, το οποίο ως κοινοτικό κεκτημένο «συνιστά σαφή προϋπόθεση για την πρόοδο των ενταξιακών διαδικασιών». Με δυο λόγια, το βέτο είναι στο τραπέζι.

Η ανησυχία του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.

Σοβαρά ερωτηματικά εγείρει, σύμφωνα με την αξιωματική αντιπολίτευση, η καταδίκη του εκλεγμένου δημάρχου Χειμάρρας Φρέντι Μπελέρη, «ιδιαίτερα μετά τις συστηματικές δημόσιες παρεμβάσεις της αλβανικής κυβέρνησης». Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. δηλώνει ότι παρακολουθεί στενά την υπόθεση και προσβλέπει στον έμπρακτο σεβασμό, από την αλβανική πλευρά, του Κράτους Δικαίου.

Σα ανάλογο μήκος κύματος κινείται και ο τομεάρχης Εξωτερικών του ΠΑΣΟΚ Δημήτρης Μάντζος, ο οποίος θεωρεί ότι η ελληνική κυβέρνηση απέτυχε να διαχειριστεί διπλωματικά την υπόθεση.