…και εθνικών
Πολιτείες Αμερικής βρίσκεται το Ίδρυμα USC Shoah Foundation που έχει σκοπό να καταγράψει τις προφορικές μαρτυρίες Εβραίων που επιβίωσαν του Ολοκαυτώματος και της Γενοκτονίας (Σοά στην εβραϊκή γλώσσα). Μέχρι στιγμής έχει συγκεντρώσει περισσότερες από 56.000 μαρτυρίες από 65 χώρες σε 44 διαφορετικές γλώσσες που ξεπερνούν τις 115.000 ώρες εξιστόρησης και μαρτυρίας. Συγκεντρώνει δε και άλλο υλικό σχετικά με τη Σοά. Το υλικό αυτό είναι διαθέσιμο σε πάνω από 200 ακαδημαϊκά και ερευνητικά ινστιτούτα σε όλον τον κόσμο.
Στις 3 Μαρτίου του 2024 υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με την Εθνική Βιβλιοθήκη του Ισραήλ. Μέρος της συμφωνίας προβλέπει τη δημιουργία ειδικής ιστοσελίδας μέσα στην ιστοσελίδα της Βιβλιοθήκης, η οποία θα παρέχει πρόσβαση στο σύνολο των συλλογών του Ιδρύματος σε όλους τους κατοίκους του Ισραήλ (στην τεχνική γλώσσα: σε όλους όσοι έχουν IP από το Ισραήλ). Καθίσταται έτσι η συλλογή προσβάσιμη σε όλους του κατοίκους της χώρας.
Στη συνέργεια αυτή μπορούμε να δούμε πολλές προοπτικές και οπτικές. Η Εθνική Βιβλιοθήκη εμπλουτίζει τη συλλογή της αυτόματα με μια τεράστια βάση δεδομένων προφορικών μαρτυριών. Η βάση αυτή είναι ανοιχτή στο κοινό και με δωρεάν πρόσβαση, η Βιβλιοθήκη (και κατά συνέπεια το κράτος και το έθνος) τεκμηριώνουν και προβάλλουν το σημαντικό γεγονός της Σοά, προσφέρουν στους μελετητές και σε κάθε ενδιαφερόμενο υλικό γνώσης και τεκμηρίωσης. Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, η μελέτη και η τεκμηρίωση του Ολοκαυτώματος και της Γενοκτονίας προσφέρει τα εργαλεία ανάλυσης όχι μόνο για την κατανόηση του αντισημιτισμού, αλλά για κάθε φυλετικό και αντιδημοκρατικό ιδεολόγημα.
Και κάπως έτσι η Εθνική Βιβλιοθήκη του Ισραήλ ενισχύει τη θέση της ως αυτό που περιγράφει ο τίτλος της: συγκέντρωση, αποθήκευση, διαμοιρασμός όλων των στοιχείων που συνθέτουν την πνευματική παραγωγή αλλά και τις μαρτυρίες του έθνους. Και κάπως έτσι η Εθνική Βιβλιοθήκη του Ισραήλ πρωτοπορεί στη μελέτη του εβραϊσμού, αλλά και στην παροχή υπηρεσιών προς τους πολίτες, οι οποίες στην εποχή της τεχνολογικής επανάστασης παίρνουν άλλη μορφή και άλλες διαστάσεις.
Στα καθ’ ημάς, η σύγκριση είναι τραγική. Μια Εθνική Βιβλιοθήκη υποστελεχωμένη, χωρίς διεύθυνση, με το έργο του προηγούμενου διευθυντή να αγνοείται ή να καταστρέφεται, με άγνοια των τεχνολογικών εργαλείων που μπορεί να διαθέτει μια βιβλιοθήκη, με εσωστρέφεια. Η δημόσια συζήτηση που εξελίσσεται αυτές τις μέρες με διάφορα δημοσιεύματα έχει ενδιαφέρον και προκαλεί πολλά ερωτήματα. Μια συζήτηση που δεν θα έπρεπε να γίνεται και τούτη εδώ η στήλη (καθώς και το σύνολο των ΜΜΕ) θα έπρεπε να ασχολείται με τις συνέργειες της ΕΒΕ, την εξωστρέφειά της και την ανάδειξη του ελληνισμού.