Το τρίγωνο της αγωνίας
Γερμανία, Γαλλία και Πολωνία αναζητούν την αναζωογόνηση μιας τριπολικής σχέσης που ξεκίνησε πριν από δύο δεκαετίες με μεγάλο ενθουσιασμό, αλλά στην πορεία έπεσε θύμα της σκληρής πολιτικής καθημερινότητας
Ηταν πολύ διαφορετικός ο κόσμος όταν τον Αύγουστο του 1991 στη Βαϊμάρη της (ανατολικογερμανικής) Θουριγγίας οι υπουργοί Εξωτερικών Γερμανίας, Γαλλίας και Πολωνίας Χανς Ντίτριχ Γκένσερ, Ρολάν Ντιμά, και Κρίστοφ Σκουμπιτσέφκσι εγκαινίαζαν αυτό το άτυπο μεν, αλλά φιλόδοξο τρίγωνο διπλωματικών επαφών ως μια πρωτοβουλία συγκολλητική για την Ευρώπη, με στόχο τη σταδιακή ενσωμάτωση όχι μόνο της Πολωνίας, άλλα όλης της Ανατολικής Ευρώπης στο δυτικοευρωπαϊκό γίγνεσθαι.
Η Γερμανία δεν είχε καν γιορτάσει τα πρώτα γενέθλια της επανένωσής της, η Γαλλία αναζητούσε έναν ρόλο που θα της διασφάλιζε ότι δεν θα είναι η «αιώνια δεύτερη» στην ήπειρο και η Πολωνία σειόταν από ένα κύμα ενθουσιασμού που πυροδοτούσε το σύνθημα «Επιστροφή στην Ευρώπη».
Τίποτα από όλα αυτά δεν είναι το ίδιο δύο και πλέον δεκαετίες μετά, όταν στο Βερολίνο ο Όλαφ Σολτς κάθεται στο τραπέζι του διαλόγου με τον Εμανουέλ Μακρόν και τον Ντόναλντ Τουσκ. Η πιο πρόσφατη συνάντηση του «τριγώνου της Βαϊμάρης» ήταν πέρσι τον Ιούνιο κι αυτό που είχε προκύψει τότε ήταν διαφωνίες και πολύ διαφορετικές εκτιμήσεις της κατάστασης - όχι μόνο σε σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Δεν είναι τυχαίο ότι τους τελευταίους μήνες οι διαφορές ήταν τόσο μεγάλες, που κανείς δεν προσπάθησε να τις κρύψει, έστω κι αν απέφευγε να αναφέρεται ονομαστικά στον εταίρο που του προκάλεσε απογοήτευση.
Αυτό ισχύει κυρίως για τη γαλλογερμανική σχέση. Ο Μακρόν δεν έχει διστάσει να επικρίνει τη διστακτικότητα του Βερολίνου στην υποστήριξη με οπλικά συστήματα της Ουκρανίας και προκαλεί ρίγη στο Βερολίνο μιλώντας ανοιχτά για το ενδεχόμενο νατοϊκής παρέμβασης στην Ουκρανία. Ο Σολτς θυμίζει σε κάθε ευκαιρία με νόημα ότι η πατρίδα του έχει σηκώσει το μεγαλύτερο οικονομικό βάρος της αρωγής προς τους Ουκρανούς, όχι μόνο σε στρατιωτικό επίπεδο, αλλά έχει βρεθεί να δέχεται τα πυρά των συμπατριωτών του, Χριστιανοδημοκρατών κυρίως, που θεωρούν πως η ιστορική ευθύνη μιας χώρας που αιματοκύλησε δύο φορές την Ευρώπη δεν της απαγορεύει οκτώ δεκαετίες αργότερα μια πιο ενεργή εμπλοκή στον πόλεμο με τη Ρωσία.
Η σταδιακή επιστροφή της Πολωνίας στο γκρουπ των χωρών που σέβονται τις «δυτικές αξίες», ως αποτέλεσμα των τελευταίων εκλογών, ίσως να αναζωογονήσει τη σχέση των δύο μεγάλων. Αλλά είναι σαφές ότι, παρά τις εκατέρωθεν διαβεβαιώσεις για τη φιλική σχέση του Εμανουέλ με τον Όλαφ, στη ζυγαριά μπαίνουν ζητήματα πολύ σημαντικότερα από τις διαπροσωπικές σχέσεις. Κι αυτά δεν μπορούν να επιλυθούν με ένα ραντεβού όπου πρώτο πιάτο στην ατζέντα είναι η «καλή θέληση».
Στο Βερολίνο και στο Παρίσι υπάρχουν κάποιοι που ελπίζουν πάντως πως η κοινή αγωνία για το ενδεχόμενο «νίκης της Ρωσίας» αλλά και επικράτησης του Ντόναλντ Τραμπ στις εκλογές του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ θα μπορούσε να οδηγήσει στον παραμερισμό κάποιων «προκαταλήψεων και εγωισμών» και να φέρει τις δύο χώρες ξανά πιο κοντά. Αυτή κι αν είναι αντίφαση. Στην πολιτική καμιά φορά το να ελπίζεις μπορεί να αποδειχτεί πιο καταστροφικό από το να προβλέπεις το χειρότερο. Στην παρούσα φάση, αυτά τα δύο συναισθήματα μοιάζουν να μπλέκονται μεταξύ τους, δυσκολεύοντας όλους εκείνους που έχουν την τόλμη να κάνουν προβλέψεις για το μέλλον.