O αβέβαιος δρόμος για τη Γη της Επαγγελίας του Μιλέι
Οι
επαναλαμβανόμενες κρίσεις και η αποτυχία της Αργεντινής να εκπληρώσει τις προφανείς δυνατότητές της έχουν εδώ και καιρό καταστήσει το έθνος της Νότιας Αμερικής μια ατυχή εξαίρεση ανάμεσα στις σταθερότερες οικονομίες μεσαίου εισοδήματος του κόσμου.
H ταραχώδης Ιστορία της εξηγεί σε έναν βαθμό γιατί εξέλεξε πέρσι ένα Πρόεδρο που να αψηφά τις συμβάσεις. Ο Χαβιέρ Μιλέι, ένας αυτοαποκαλούμενος αναρχοκαπιταλιστής με ελευθεριακές αρχές και άκρατη αγάπη για την ελεύθερη αγορά, έχει γίνει ο ευνοούμενος των αμοιβαίων και των ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων του πλανήτη - κι αυτό παρά τον εναγκαλισμό του Ντόναλντ Τραμπ, της άρνησης της κλιματικής αλλαγής και της εχθρικής στάσης του απέναντι στις εκτρώσεις.
Η υπόσχεση που έδωσε κατά την προεκλογική εκστρατεία του να πετσοκόψει το κράτος με αλυσοπρίονο δείχνει παράτολμη σε μεγάλο μέρος του κόσμου αλλά είχε αντίκρισμα στην Αργεντινή. Οι ανεξέλεγκτες κρατικές δαπάνες και η αχαλίνωτη διαφθορά πτώχευσαν το κράτος, κατέστρεψαν την αξία του πέσο και οδήγησαν τη χώρα κοντά στον υπερπληθωρισμό. Με δεδομένη την έκταση της κρίσης, τα πρώτα μέτρα του Προέδρου δεν ήταν παράλογα: μια δραστική δημοσιονομική διόρθωση για γρήγορη εξισορρόπηση του προϋπολογισμού, μεγάλη υποτίμηση του πέσο για να διορθωθεί η αγρίως υπερτιμημένη επίσημη συναλλαγματική ισοτιμία, αυξήσεις στις κάρτες τροφίμων και στα επιδόματα παιδιών για να ανακουφιστεί ένα μέρος των δεινών για τους πιο ευάλωτους. Ευτυχώς, ο Μιλέι φαίνεται να έχει υπαναχωρήσει από την υπόσχεσή του να δολαριοποιήσει την οικονομία. Η βασισμένη στις εξαγωγές προϊόντων οικονομία της Αργεντινής θα δεινοπαθούσε αν αναγκαζόταν να φορέσει τον κορσέ της νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ. Οι επιχειρήσεις, οι επενδυτές και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μέχρι τώρα έχουν υποδεχτεί θετικά τα βήματα του Μιλέι. Ο πληθωρισμός στρέφεται τώρα προς τα κάτω, έχοντας φτάσει στο απόγειό του τον Δεκέμβριο, η μαύρη αγορά του πέσο σταθεροποιήθηκε και τα μη βιώσιμα επιδόματα για τις μεταφορές και τα καύσιμα περιορίζονται. Ωστόσο, η οικονομία κατευθύνεται προς την ύφεση. Παραμένει ασαφές για πόσο διάστημα ο πληθυσμός θα ανεχτεί τις εντεινόμενες πιέσεις που προκαλεί η λιτότητα. Η μείωση της πραγματικής αξίας των μισθών και των συντάξεων δεν αποτελεί βιώσιμη λύση και θα μπορούσε να πυροδοτήσει μαζικές διαδηλώσεις. Tο ΔΝΤ σημείωσε ότι η Αργεντινή χρειάζεται μεταρρυθμίσεις προσανατολισμένες προς την αγορά, αλλά ότι «αυτές θα πρέπει να σχεδιαστούν και να εκτελεστούν με τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η συνεχής και συμπεριληπτική ανάπτυξη».
Ο Μιλέι ρισκάρει επίσης να πέσει θύμα της ίδιας της πολιτικής τακτικής του. O πρώην τηλεοπτικός οικονομολόγος επιμένει ως Πρόεδρος στη στρατηγική που τον εξυπηρέτησε τόσο καλά στη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας: να κινητοποιεί τους οπαδούς του στα κοινωνικά μέσα με το να καταγγέλλει τη διεφθαρμένη κυρίαρχη «κάστα», να επιμένει ότι δεν υπάρχουν άλλες εναλλακτικές λύσεις και να εξαπολύει ευφάνταστα προσβλητικά σχόλια σε βάρος των αντιπάλων του.
Μια τόσο απόλυτη στρατηγική, που χωρίζει τα πάντα σε άσπρο και μαύρο, πηγαίνει όμως κόντρα στην πολιτική πραγματικότητα. Ο Μιλέι δεν διαθέτει πλειοψηφία στο Κογκρέσο ακόμα και με τη στήριξη του συντηρητικού κόμματος PRO του πρώην Προέδρου Μαουρίτσιο Μάκρι. Κανείς από τους 23 κυβερνήτες των τοπικών περιφερειών δεν αποτελεί σίγουρο σύμμαχό του. O Πρόεδρος έχει δηλώσει ότι είναι έτοιμος να παρακάμψει εχθρικούς νομοθέτες και να βασιστεί σε διατάγματα και άλλες εκτελεστικές εξουσίες. Ωστόσο, ο Μιλέι πρέπει ακόμα να κερδίσει τους κεντρώους και ορισμένους μετριοπαθείς περονιστές, αλλιώς θα κινδυνεύσει να εξουδετερωθεί από έναν ευρύ συνασπισμό των δυσαρεστημένων.
Κατά την καθιερωμένη ετήσια ομιλία του στο Κογκρέσο αυτόν τον μήνα, ο Πρόεδρος κάλεσε τους κυβερνήτες και την πολιτική ηγεσία να ενωθούν μαζί του συμφωνώντας σε ένα νέο «ιδρυτικό συμβόλαιο» για την Αργεντινή προκειμένου να παγιωθούν οι μεταρρυθμίσεις. Πολλοί καλωσόρισαν την ευκαιρία για διάλογο. Ωστόσο, ο Μιλέι επέμεινε ότι οι συμμετέχοντες θα πρέπει να συνυπογράψουν 10 άτεγκτες αρχές, συμπεριλαμβανομένης της αποφυγής δημοσίων ελλειμμάτων για πάντα και τον περιορισμό των δημοσίων δαπανών στο επίπεδο του 25% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος.
Η αποτυχία των οικονομικών σχεδίων του Μιλέι δεν είναι προς το συμφέρον της Αργεντινής: Η εναλλακτική θα μπορούσε να είναι η κυβερνητική παράλυση και ο υπερπληθωρισμός. Ωστόσο, ο Πρόεδρος μοιάζει υπερβολικά άνετος με την ιδέα του προφήτη στην έρημο.
Σε συνέντευξή του στους Financial Times τον περασμένο μήνα υπενθύμισε ότι ο ήρωάς του Μωυσής πέρασε σαράντα χρόνια στην έρημο προτού ο λαός του φτάσει στη Γη της Επαγγελίας. Η Αργεντινή δεν έχει το περιθώριο να περιμένει τόσο πολύ. Ο Μιλέι θα πρέπει να δείξει ότι αυτό που υπόσχεται δεν είναι ένας απλός αντικατοπτρισμός και ότι μπορεί να συσπειρώσει αρκετούς ανθρώπους γύρω του ώστε οι μεταρρυθμίσεις του να πετύχουν.