Το ινδικό παράδοξο
Στο ποσό των 144,3 εκκατομυρίων δολαρίων ανήλθαν οι αγοροπωλησίες έργων τέχνης στη ραγδαία αναπτυσσόμενη οικονομία της Ινδίας. Τη χώρα με τους περισσότερους αυτοδημιούργητους δισεκατομμυριούχος και τις μεγαλύτερες κοινωνικές αντιθέσεις
Ωστόσο,
η αγορά που γνωρίζει εκρηκτική άνοδο τελευταία και τραβάει σαν μαγνήτης όλο το κύκλωμα του εγχώριου και διεθνούς εμπορίου τέχνης δεν είναι άλλη από αυτή της Ινδίας. Τον περασμένο μήνα η 15η έκθεση India Art Fair στο Νέο Δελχί προσέλκυσε περισσότερους από 100 εκθέτες από όλη την Ινδία και τον κόσμο. Στη φετινή διοργάνωση έκανε το ντεμπούτο της η νέα ενότητα Design, που περιελάμβανε συλλεκτικά αντικείμενα περιορισμένης έκδοσης. Πολλές τοπικές γκαλερί συμμετείχαν στην έκθεση αλλά και επώνυμες διεθνείς προσθήκες όπως η Marc Straus της Νέας Υόρκης, μια δυναμικά ανερχόμενη γκαλερί σύγχρονης τέχνης της αμερικανικής μεγαλούπολης. Προφανώς, η έλευση ξένων εκθετών σημαίνει ότι υπάρχει σημαντικό αγοραστικό ενδιαφέρον από το ινδικό κοινό. Πέρυσι, η Παγιάλ Καπούρ, επί μακρόν επιμελήτρια έργων τέχνης, γόνος οικογένειας βιομηχάνων, ιδιοκτήτρια της γκαλερί Arushi Arts στο Δελχί με παραρτήματα στο Λος Άντζελες και με εκθέσεις στο Παρίσι, το Λονδίνο, το Χονγκ Κονγκ και αλλού, εγκαινίασε την Artix, την πρώτη περιοδεύουσα έκθεση σύγχρονης τέχνης στην Ινδία, η οποία πραγματοποιείται αυτή την εβδομάδα στο Χιντεραμπάντ, την αποκαλούμενη «πόλη των μαργαριταριών», άλλοτε κέντρο του παγκόσμιου εμπορίου φυσικών μαργαριταριών.
«Η αυξανόμενη συνεργασία μεταξύ εμπορικών γκαλερί, χορηγών και μεγάλων εκθετών βοήθησε στην υποστήριξη και την ενίσχυση της τοπικής σκηνής», λέει στην επιθεώρηση Artsy η διευθύντρια του India Art Fair Τζάγια Ασοκάν. «Βλέπουμε μια αμοιβαία και συμβιωτική σχέση μεταξύ της αγοράς και της καλλιτεχνικής σκηνής. Ακριβώς όπως μια ισχυρή οικονομία υποστηρίζει την ανάπτυξη της αγοράς τέχνης, ο ακμάζων τομέας των τεχνών και του πολιτισμού ανατροφοδοτεί και δημιουργεί υπεραξία για άλλα μέρη της οικονομίας».
Πράγματι, η Ινδία έχει αναπτυχθεί ραγδαία τις τελευταίες δεκαετίες. Είναι η χώρα με τους περισσότερους αυτοδημιούργητους δισεκατομμυριούχους. Το ΔΝΤ προβλέπει ότι θα γίνει η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο σε λιγότερο από πέντε χρόνια ξεπερνώντας το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία και την Ιαπωνία, ακριβώς πίσω μόνο από τις ΗΠΑ και την Κίνα. Η εικόνα που καλλιεργεί η συντηρητική, εθνοκεντρική κυβέρνηση του Ναρέντρα Μόντι είναι εκείνης της σύγχρονης υπερδύναμης, με φιλοδοξίες στην υψηλή τεχνολογία και το διάστημα, ηγέτιδα του Παγκόσμιου Νότου και φωνή των φτωχών εθνών.
Αλλά αυτό ίσως δεν σημαίνει κάτι ιδιαίτερο για πολλούς. Πίσω από την κουρτίνα η πραγματικότητα είναι σκληρή. Ο πλούτος που συσσωρεύεται δεν εξαφανίζει τη φτώχεια.
Λίγο πιο πέρα από τους ουρανοξύστες και τα πολυτελή εμπορικά κέντρα, οι παραγκουπόλεις στοιβάζουν εκατομμύρια που δεν μπορούν να κάνουν όνειρα, απλά επιβιώνουν. «Αυτό που με εντυπωσιάζει περισσότερο είναι ότι η Ινδία, το ινδικό κράτος, ντρέπεται για τη φτώχεια», λέει στο CNN ο Χάρς Μαντέρ, ένας κοινωνικός ακτιβιστής που εργάζεται με άστεγες οικογένειες και παιδιά του δρόμου. Στην ακριβώς αντίθετη πλευρά όλων αυτών, μια ταχέως αναπτυσ
σόμενη οικονομία τροφοδοτεί τη δίψα για συλλογές δυτικών έργων τέχνης συντηρώντας και διευρύνοντας μια αγορά δισεκατομμυρίων. Ως εκ τούτου, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η Βομβάη, όπου συγκεντρώνεται μεγάλο μέρος του πλούτου της Ινδίας, ξεκίνησε τη δική της μεγάλη έκθεση τέχνης, την Art Mumbai, τον περασμένο Νοέμβριο.
Εκρηκτική ανάπτυξη
Η αγορά τέχνης στη πολυπληθέστερη -πλέον-χώρα του κόσμου με τις ακραίες αντιθέσεις ακμάζει και αναπτύσσεται. Με την Ινδία να κατακτά και να διατηρεί τη θέση της ως η πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, το πάθος για συλλογές μεγαλώνει και το εμπόριο τέχνης ανθεί. Η ανάπτυξη της αγοράς είναι σταθερή από έτος σε έτος και η μεγέθυνσή της την τελευταία δεκαετία είναι εξωφρενική ξεπερνώντας το 250%!
Το 2023 ήταν επίσης μια πολύ καλή χρονιά με έναν τεράστιο τζίρο 144,3 εκατομμυρίων δολαρίων που προήλθε από αγοραπωλησίες συνολικά 3.833 έργων. Σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία, σημειώθηκε αύξηση 9% στον κύκλο εργασιών και αύξηση 6% στον αριθμό των έργων που πουλήθηκαν σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Πέραν αμφιβολίας το 2023 ήταν η πιο καλή χρονιά μέχρι στιγμής για την ινδική αγορά τέχνης.
«Όλα αυτά έγιναν δυνατά με την έκρηξη του μαζικού ενδιαφέροντος για την τέχνη, ιδιαίτερα μετά την πανδημία» λέει ο Ασίς Ανάντ, διευθύνων σύμβουλος της DAG, μιας από τις μεγαλύτερες και εμπορικότερες γκαλερί της Ινδίας με παραρτήματα στο Νέο Δελχί, τηΒομβάη και τη Νέα Υόρκη. «Όχι μόνο βλέπουμε περισσότερους νέους συλλέκτες αλλά και περισσότερο κοινό σε όλες τις εκδηλώσεις στις γκαλερί μας, κάτι που σηματοδοτεί αυξανόμενη πρόσληψη της τέχνης ως επιλογής τρόπου ζωής».
Σύμφωνα με την Απαρατζίτα Τζαΐν, διευθύντρια της Nature Morte, εμπορικής γκαλερί σύγχρονης τέχνης, επίσης με αίθουσες στο Δελχί, τη Βομβάη και τη Νέα Υόρκη, υπήρξε μια αξιοσημείωτη διαφοροποίηση τελευταία στη βάση των Ινδών συλλεκτών. Εμπλουτίστηκε με μια νέα γενιά φιλότεχνων που εντρυφούν στην υψηλή τεχνολογία και έλκονται από τα προσιτά έργα. Οι αγοραστές και συλλέκτες που ενδιαφέρονται για ανερχόμενους καλλιτέχνες, ντόπιους και ξένους, αυξάνονται σταθερά. Αυτή η τάση τροφοδοτείται από την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος, την αύξηση του ενδιαφέροντος γενικότερα για την ενασχόληση με την τέχνη και τις συλλογές, και περισσότερο από όλα από την άνοδο των διαδικτυακών αγορών.
Οι πωλήσεις σύγχρονης τέχνης βρίσκονται σε σταθερά ανοδική πορεία, ενώ παράλληλα αυξάνεται το παγκόσμιο ενδιαφέρον για την εικαστική παραγωγή της Ινδίας και ευρύτερα της Νότιας Ασίας. Αυτό, σε συνδυασμό με τη συνολική ανάπτυξη της ινδικής οικονομίας και τη διεύρυνση της αγοράς θεωρείται ένα υγιές σημάδι ότι η ανοδική πορεία του εμπορίου τέχνης θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια. Όπως λένε οι επαγγελματίες του χώρου, όπου υπάρχουν συλλέκτες η αγορά ακολουθεί κατά πόδας...