Υπάρχει εναλλακτική
Ο
ταν ένα σύνολο νέων καλλιτεχνών επιλέγει το όνομα Ματαρόα ως προμετωπίδα, τότε αμέσως αντιλαμβάνεται κανείς ότι η ιστορική μνήμη είναι κάτι παραπάνω από προσωπική υπόθεση. Για την Ομάδα RΜS Mataroa γίνεται και υπόθεση θεατρικής πράξης ή, όπως λέει ο σκηνοθέτης και επικεφαλής της Μάνος Βαβαδάκης, «στη ζοφερή πραγματικότητα που ζούμε, η συλλογική μνήμη και η Ιστορία μάς δίνουν τη δύναμη να παλέψουμε για την ομορφιά στη ζωή και στην τέχνη μας».
Μετά τους «Ανθρωποφύλακες» του Περικλή Κοροβέση, που παρουσιάστηκαν το 2019 επίσης στο Θέατρο Τέχνης, και ως συνέχεια στη διερεύνηση της πιο σύγχρονης ιστορίας του τόπου, η RMS Mataroa επικεντρώνει στο πιο εμβληματικό γεγονός της Χούντας. Η αφορμή των 50 χρόνων από την εξέγερση του Πολυτεχνείου και το ομώνυμο βιβλίο του ιστορικού Ιάσονα Χανδρινού στην προκειμένη περίπτωση έδωσαν το λάκτισμα για την παράσταση «Τανκ/ Όλη Νύχτα Εδώ» που παρουσιάζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο Θέατρο Τέχνης, στην οδό Φρυνίχου 14.
«Μετά τους “Ανθρωποφύλακες” του Κοροβέση είχε μείνει αναπάντητο το ερώτημα για την αντίσταση του ελληνικού λαού στην επταετία. Όταν διαπιστώνεις πόσο λίγες είναι οι πράξεις αντίστασης και αυτό που επικρατεί είναι η σιωπή και η ανοχή, καταρρέει όλο το αφήγημα της “παράδοσης” που έχει ο ελληνικός λαός στην αντιστασιακή δράση» λέει ο Μάνος Βαβαδάκης, που ξεκίνησε την έρευνά του για την παράσταση από το 2019. Επιπλέον, δίνει και την άλλη διάσταση των πραγμάτων υπογραμμίζοντας ότι «το Πολυτεχνείο, λόγω της έκτασης και της έντασής του ως γεγονός, λειτούργησε στη Μεταπολίτευση και ως κολυμπήθρα του Σιλωάμ. Όλοι προσπαθούσαν να αποδείξουν ή τέλος πάντων να πουν ότι συμμετείχαν με έναν τρόπο».
Για τον Μάνο Βαβαδάκη, σκηνοθέτη της νεότερης γενιάς, «ψημένο» όμως σε παραστάσεις στις οποίες η Ιστορία και η συλλογική μνήμη έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο, η συγκεκριμένη απόπειρα είναι σαφής. «Αυτό που επιδιώκουμε, λοιπόν, είναι να ξανααφηγηθούμε την ιστορία του Πολυτεχνείου πάνω στη σκηνή όσο πιο έντιμα μπορούμε και να φέρουμε
αντιμέτωπους τους θεατές μας με τις πράξεις και τη στάση αυτών ή των γονιών τους την περίοδο της Χούντας» λέει. Άλλωστε ο ίδιος ανήκει στους καλλιτέχνες που, εκτός των άλλων, κατανοούν την Τέχνη και ως πολιτική πράξη.
Είναι, άραγε, η προσωπική πολιτική στάση ο μόνος δυνατός τρόπος αντίστασης ακόμα και σήμερα, τον ρωτάμε. «Για μένα είναι, το αποδεικνύει και η ιστορία του Πολυτεχνείου αυτό. Αν ο καθένας δεν πάρει προσωπικά την ευθύνη για τη διεκδίκηση ίσων δικαιωμάτων, την ευθύνη της τήρησης του συντάγματος, τη λειτουργία της Δικαιοσύνης, δεν θα αλλάξουν τα πράγματα ποτέ, θα συνεχίσουμε να πληγώνουμε τη Δημοκρατία».
Το τανκς κυριαρχεί στη σκηνή. «Επιλέξαμε να έχουμε πάνω στη σκηνή το τανκς ως αντισύμβολο του Πολυτεχνείου που αποδυναμώνεται πλήρως καθώς ρέουν οι αφηγήσεις των ηθοποιών, αλλά και ως τοπόσημο μνήμης για το ποτέ ξανά» εξηγεί ο σκηνοθέτης και συμπρωταγωνιστής της παράστασης. Εστιάζει ταυτόχρονα στο βιβλίο του Ιάσονα Χανδρινού ως «πολύτιμου οδηγού στη δραματουργία», αφού οι 84 μαρτυρίες που καταγράφει ο ιστορικός «αποτελούν τη δεξαμενή για την αφήγηση των γεγονότων από όλες τις πλευρές». Έτσι, ο ίδιος και οι δύο συμπρωταγωνίστριές του, η Κατερίνα Πατσιάνη και η Κατερίνα Παπανδρέου, «εναλλασσόμαστε στην αφήγηση των γεγονότων με τρόπο γραμμικό, εμμένοντας στην ανωνυμία των προσώπων ώστε να προκύψει μια αφήγηση πλήθους. Το “εμείς”, δηλαδή, που δημιούργησε το Πολυτεχνείο».
Εσείς πώς μάθατε για το Πολυτεχνείο, τον ρωτάμε. «Μέσα από τις σχολικές γιορτές, που πολύ συχνά μεταφέρουν μισές αλήθειες, πράγμα που λίγο ως πολύ συμβαίνει με τις επίσημες επετείους. Ένας από τους μεγαλύτερους εχθρούς της Ιστορίας άλλωστε είναι η καθιέρωση της επίσημης κρατικής Ιστορίας, η οποία διαμορφώνει τη συλλογική μνήμη. Το Πολυτεχνείο δεν είναι τα κόκκινα γαρίφαλα, δεν είναι μόνο τα τραγούδια του Θεοδωράκη, ούτε ένα γενικόλογο μήνυμα περί ελευθερίας που ακούγαμε στις σχολικές γιορτές. Δεν είναι ούτε εκείνη η παλιά, ημιτελής και εν πολλοίς παραχαραγμένη λίστα νεκρών που μας διάβαζαν. Ευτυχώς ο ιστορικός Λεωνίδας Καλλιβρετάκης έχει αποκαταστήσει την ιστορική αλήθεια για τους νεκρούς» υπογραμμίζει και επιμένει με νόημα: «Το Πολυτεχνείο για μας είναι ένας φάρος που μας θυμίζει, κυρίως σήμερα, ότι πάντα υπάρχει εναλλακτική».