Επιτάχυνση αλλαγών στην ΚΑΠ ελέω ευρωεκλογών τον Ιούνιο
Τα τεράστια προβλήματα κατά την εφαρμογή της τον πρώτο χρόνο που οδήγησαν στις μεγάλες κινητοποιήσεις των αγροτών σε όλη την Ευρώπη ανησυχούν πολιτικές δυνάμεις και πρόσωπα
Με... ασυνήθιστα ταχείς ρυθμούς κινείται η Ε.Ε. προκειμένου να προλάβει να προωθήσει ορισμένες έστω τεχνικές αλλαγές που αφορούν την εφαρμογή της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) 20232027 μέχρι τις ευρωεκλογές, όταν και θα κριθούν πολιτικές δυνάμεις και πρόσωπα.
Από πέρυσι, πρώτο χρόνο υλοποίησης της νέας ΚΑΠ, αποκαλύφθηκαν αδυναμίες και προβληματικές προβλέψεις της ιδίως σε σχέση με τον πράσινο προσανατολισμό της και την αγορά, που συνέβαλαν -όχι αποκλειστικά, καθώς το υψηλό κόστος παραγωγής και η έλλειψη ρευστότητας παραμένουν τα σοβαρότερα προβλήματα- στις φετινές γενικευμένες αγροτικές κινητοποιήσεις στα περισσότερα κράτη-μέλη. Βέβαια, οι εθνικές διοικήσεις εστίασαν βολικά, και σε χρονιά ευρωεκλογών, κυρίως στις αντιδράσεις που αφορούν την ΚΑΠ, χωρίς να αναλαμβάνουν κάποια ευθύνη, μιλώντας για άλλα δεδομένα, δυσμενέστερες καιρικές συνθήκες και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η Κομισιόν την περασμένη Παρασκευή δημοσιοποίησε μια λίστα με βραχυπρόθεσμα και μεσομακροπρόθεσμα μέτρα-αλλαγές και προτάσεις, που αναμένεται να συζητηθούν στο επικείμενο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας της Ε.Ε. την Τρίτη 26 Μαρτίου.
Επιτάχυνση και προβληματισμός
Παράλληλα, με τη διαδικασία του επείγοντος που συμφωνήθηκε την Τρίτη 19/3 από τους ευρωβουλευτές, επιταχύνεται η διαδικασία και η πρόταση θα σταλεί απευθείας στην Ολομέλεια χωρίς να χρειάζεται να εγκριθεί σχετική έκθεση από την Επιτροπή AGRI του Ευρωκοινοβουλίου. Η Ολομέλεια αναμένεται να ψηφίσει στις 10-11 Απριλίου, στην προτελευταία σύνοδο πριν από τις ευρωεκλογές τον Ιούνιο. Ωστόσο τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα, ενώ η πίεση των ευρωεκλογών δεν αφήνει πολλά περιθώρια για διαβουλεύσεις. Η δεξιά και φιλελεύθερη πλειοψηφία, που μάλλον έχει και τις μεγαλύτερες ευθύνες, εμφανίζεται πολύ πρόθυμη να στηρίξει το πακέτο αλλαγών, το οποίο όμως έχει προκαλέσει ανάμεικτες αντιδράσεις στους σοσιαλιστές ευρωβουλευτές, ενώ αντιμετωπίζει την αντίθεση κομμάτων των Πρασίνων και της Αριστεράς, καθώς καταργούνται ή μπαίνουν στον πάγο περιβαλλοντικές πρακτικές που είχαν υποστηριχθεί.
Οι Ενώσεις Αγροτών και Συνεταιρισμών Copa Cogeca χαιρέτισαν τις προσαρμογές και την ταχύτητα της Κομισιόν, ενώ το Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος αναφέρθηκε σε «πράσινη» αναδρομή, κατηγορώντας τους επιτελείς της Ε.Ε. για το ότι δεν προηγήθηκε των μέτρων μια εκτίμηση των επιπτώσεων. Η βελγική προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. φέρεται πως επιδιώκει να εγκριθεί η πρόταση σύντομα και όπως ακριβώς είναι. Νέα συνεδρίαση της Ειδικής Επιτροπής Γεωργίας (SCA) θα πραγματοποιηθεί στις 26 Μαρτίου, την ίδια ημέρα με τη συνεδρίαση των υπουργών Γεωργίας, οπότε και αναμένεται τα κράτη-μέλη να συμφωνήσουν να στείλουν επιστολή στο Κοινοβούλιο προκειμένου να δεσμευτεί ότι θα εγκρίνει την πρόταση χωρίς αλλαγές.
Στα προσεχώς οι σοβαρές παρεμβάσεις
Ωστόσο, θα χρειαστούν αρκετός χρόνος και διαβουλεύσεις για τα δύο ιδιαιτέρως σοβαρά ζητήματα που απασχολούν τον πρωτογενή τομέα: τη βελτίωση των αμοιβών των γεωργών αλλά και της θέσης τους στην αλυσίδα εφοδιασμού των τροφίμων. Η Κομισιόν παρουσίασε διάφορες δράσεις και επιλογές, όπως η δρομολόγηση ενός παρατηρητηρίου του κόστους παραγωγής, των περιθωρίων κέρδους και των εμπορικών πρακτικών με στόχο την αύξηση της διαφάνειας που θα συνεδριάσει πρώτη φορά το καλοκαίρι. Επίσης, προτείνονται στοχευμένες βελτιώσεις στο ισχύον νομικό πλαίσιο για την Κοινή Οργάνωση Αγορών (ΚΟΑ) γεωργικών προϊόντων και η δυνατότητα θέσπισης νέων κανόνων για τη διασυνοριακή επιβολή της νομοθεσίας κατά των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών. Παράλληλα, η Επιτροπή θα διενεργήσει διεξοδική αξιολόγηση της Οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων (ισχύει από το 2021). Μια πρώτη έκθεση θα υποβληθεί την άνοιξη του 2024, ενώ λεπτομερέστερη αξιολόγηση θα υποβάλει η Επιτροπή το 2025, που θα μπορούσε να συνοδεύεται, κατά περίπτωση, από νομοθετικές προτάσεις. Αντιθέτως, άμεσα αναμένεται να προχωρήσουν οι τεχνικές αλλαγές που αφορούν έξι από τα εννέα Πρότυπα Καλών Γεωργικών και Περιβαλλοντικών Συνθηκών (GAEC), τις γνωστές και ως αιρεσιμότητες, από την υλοποίηση των οποίων εξαρτώνται οι πληρωμές των επιδοτήσεων της ΚΑΠ, με στόχο τη μεγαλύτερη ευελιξία στην εφαρμογή της πολιτικής και τη μείωση της γραφειοκρατίας. Επίσης, μπορεί να θεσπιστούν προσωρινές παρεκκλίσεις σε ακραίες περιπτώσεις δυσμενών καιρικών συνθηκών για τη συμμόρφωση στα πρότυπα, που θα είναι χρονικά περιορισμένες και θα αφορούν για τους θιγόμενους δικαιούχους. Προτείνεται δε να διπλασιαστεί ο αριθμός των τροποποιήσεων των στρατηγικών σχεδίων εφαρμογής της ΚΑΠ, από μία σε δύο κατ’ έτος, αλλά και να εξαιρεθούν οι μικρές εκμεταλλεύσεις κάτω των 10 εκταρίων από ελέγχους συμμόρφωσης στις αιρεσιμότητες και στις κυρώσεις.
στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας στις 26 Μαρτίου