Πληθωρισμός και υψηλά επιτόκια «ταΐζουν» και τις τράπεζες

Τεράστια καθαρή κερδοφορία άνω των 4 δισεκατομμυρίων ευρώ για δεύτερη συνεχή χρονιά 8,2 δισ. ευρώ καθαρά έσοδα από τόκους «άρμεξαν» οι τράπεζες το 2023, ψίχουλα στους καταθέτες, αφαίμαξη των δανειοληπτών. Κερδισμένοι οι ιδιοκτήτες των τραπεζών: Τζον Πόλσ

Οπληθωρισμός και τα υψηλά επιτόκια (ως αποτέλεσμα του υψηλού πληθωρισμού) «θέριεψαν» και τα έσοδα και τα κέρδη των τραπεζών την τελευταία διετία. Τόσο το 2022 όσο και το 2023 η καθαρή κερδοφορία των τεσσάρων συστημικών τραπεζών (σ.σ.: δηλαδή των τραπεζών με ενεργητικό άνω των 30 δισεκατομμυρίων η καθεμία) κυμάνθηκε σε επίπεδα υψηλότερα των 4 δισεκατομμυρίων ευρώ και αθροιστικά για τα δύο έτη άγγιξε -παρά κάτι- τα 9 δισεκατομμύρια ευρώ. Ως συστημικές τράπεζες καταγράφονται οι: Εθνική, Πειραιώς, Eurobank και Alpha. Ο χάρτης του ελληνικού τραπεζικού συστήματος συμπληρώνεται από τις μη συστημικές Optima (που δημιουργήθηκε από τον Όμιλο Βαρδινογιάννη) και Attica, οι οποίες όμως κατέχουν πολύ μικρά μερίδια αγοράς.

Η «ξαφνική» αναγέννηση των ελληνικών τραπεζών δεν οφείλεται ούτε στην «εξυγίανση» των χαρτοφυλακίων τους από την πώληση των κόκκινων δανείων (και γενικότερα των NPE’s, δηλαδή των Non

Performance Exposures, επί το ελληνικότερο των μη εξυπηρετούμενων δανείων και επενδύσεών τους σε ζημιογόνες εταιρείες, δραστηριότητες και προϊόντα που περιλαμβάνουν και τα κόκκινα δάνεια). Ή ακόμη-ακόμη την ένταξή τους στον περίφημο Ηρακλή I, II και III, που στην πραγματικότητα αποτελεί μια τεράστια πηγή κινδύνου για το Ελληνικό Δημόσιο μιας και έχει εγγυηθεί μια συναλλαγή δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ μεταξύ ελληνικών τραπεζών και ξένων funds (η οποία αν σκάσει, θα φορτώσει κι άλλο το δημόσιο χρέος).

Σε τεράστια επίπεδα η διαφορά επιτοκίων καταθέσεων και δανεισμού

Πριν από λίγο καιρό (στις 21 Δεκεμβρίου 2023) η κυβέρνηση «μετά φανών και λαμπάδων» ανακοίνωσε ότι επιβλήθηκε πρόστιμο ύψους 41.756.180,10 ευρώ σε πέντε τράπεζες και στην Ελληνική Ένωση Τραπεζών (ΕΕΤ) από την Επιτροπή Ανταγωνισμού για εναρμονισμένη πρακτική στα διατραπεζικά συστήματα και στις υπηρεσίες πληρωμών και ηλεκτρονικών συναλλαγών. Προφανώς και η Επιτροπή είχε δίκιο. Είναι άγνωστο αν το πρόστιμο

αυτό πληρώθηκε ποτέ, μιας και οι τράπεζες έχουν το δικαίωμα να εφεσιβάλουν την απόφαση πληρώνοντας ίσως κάτι έναντι.

Βεβαίως η Επιτροπή δεν είπε τίποτα και για την περίπου κοινή πολιτική επιτοκίων σε ό,τι αφορά την πλειονότητα των καταθετών και των δανειοληπτών.

Όπως ανακοίνωνε στην αρχή του 2024 η Τράπεζα της Ελλάδος, αύξηση σημείωσαν τα μέσα σταθμισμένα επιτόκια των νέων καταθέσεων και δανείων κατά 0,50% και 6,25% αντίστοιχα τον Νοέμβριο του 2023. Το περιθώριο επιτοκίου (σ.σ.: αυτό είναι το spread) μεταξύ των νέων καταθέσεων και δανείων αυξήθηκε στις 5,75 εκατοστιαίες μονάδες.

Επίσης, πάντα σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, τα μέσα σταθμισμένα επιτόκια του συνόλου των υφιστάμενων καταθέσεων και δανείων παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητα στο 0,48% και 6,40% αντίστοιχα. Παρομοίως, το περιθώριο επιτοκίου μεταξύ των υφιστάμενων καταθέσεων και δανείων παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο στις 5,92 εκατοστιαίες μονάδες.

Την ίδια στιγμή στην Ευρωζώνη το μέσο περιθώριο μεταξύ επιτοκίων καταθέσεων και δανεισμού

διαμορφωνόταν σε επίπεδα πέριξ του 1% σε Γαλλία και Γερμανία και κοντά στο 2% για τις υπόλοιπες χώρες. Στην Ε.Ε. η Ελλάδα και η Λετονία «συναγωνίζονταν» για την πρωτιά με spreads άνω των 5 ποσοστιαίων μονάδων.

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι για κάθε 100 εκατομμύρια δανείων και αντίστοιχων καταθέσεων:

• Οι ελληνικές τράπεζες έχουν καθαρό έσοδο 5,5 ως 6 εκατ. ευρώ.

• Οι γαλλικές τράπεζες

1,2 ως 1,6 εκατ. ευρώ.

Το ίδιο και οι γερμανικές.

• Οι ιταλικές τράπεζες έχουν καθαρό έσοδο γύρω στα 2,5 εκατ. ευρώ.

Αυτή ακριβώς είναι η αιτία της «εξυγίανσης» και της υψηλής κερδοφορίας των ελληνικών τραπεζών.

Μόνο το 2023 οι 6 περιλαμβανόμενες και στον σχετικό πίνακα που δημοσιεύουμε ελληνικές τράπεζες εισέπραξαν καθαρά έσοδα από τόκους 8,206 δισ. ευρώ. Τα επιτοκιακά έσοδα ήταν:

• 2,174 δισ. ευρώ για τη Eurobank,

• 2,160 δισ. ευρώ για την Εθνική Τράπεζα,

• 2,003 δισ. για την

Τράπεζα Πειραιώς,

• 1,653 δισ. για την Alpha Bank,

• 142 εκατ. ευρώ για την Optima Bank

• 74,2 εκατ. ευρώ για την Attica Bank.

Ακριβώς αυτά τα έσοδα οδήγησαν για δεύτερη συνεχή χρονιά το 2023 σε εκρηκτική κερδοφορία παρά την τρομακτική συρρίκνωση των δικτύων τους και τα παχυλά bonuses στα στελέχη τους.

Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις των ίδιων των τραπεζών, και όπως παρουσιάζουμε αναλυτικά στον δημοσιευόμενο πίνακα, τα καθαρά τους κέρδη το 2023 διαμορφώθηκαν σε:

• 1,550 δισ. ευρώ για τη Eurobank,

• 1,2 δισ. ευρώ για την Εθνική Τράπεζα,

• 800 εκατ. ευρώ για την Τράπεζα Πειραιώς,

• 611,3 εκατ. ευρώ για την Alpha Bank,

• 103 εκατ. για την Optima Βank,

• 27,6 εκατ. για την Attica Bank. Μια απλή σύγκριση μεταξύ του προστίμου που επέβαλε η Επιτροπή Ανταγωνισμού (με εξαίρεση την Optima) και των υπέρογκων εσόδων από τόκους και των κερδών δείχνει ότι επρόκειτο περί παρωνυ

χίδας μπροστά στα σχεδόν 9 δισεκατομμύρια κερδών της περιόδου 2022-2023.

Κυβερνητικά «μαλώματα» άνευ αντικρίσματος

Βεβαίως, για να μην ξεχάσουμε και «του στραβού το δίκιο», ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας πριν από έναν μήνα περίπου «μάλωσε» δημοσίως τους τραπεζίτες για τα εναρμονισμένα υψηλά spreads μεταξύ επιτοκίων καταθέσεων και δανεισμού. Αλλά τέτοιου είδους «μαλώματα» προς τις ελληνικές (με ερωτηματικό πλέον...) τράπεζες γίνονταν από τη 10ετία του 1990, όμως σπάνια εισακούστηκαν. Και ακόμη σπανιότερα έριξαν τα spreads.

Οι Έλληνες φορολογούμενοι μέχρι στιγμής έχουν πληρώσει για τις τράπεζες:

Τον υπερδανεισμό του Δημοσίου με τα Μνημόνια για να τις διασώσει πληρώνοντας εξοντωτικούς φόρους.

Την απώλεια της περιουσίας τους σε πολλές περιπτώσεις επειδή η υπερφορολόγηση, η ακρίβεια και η τρομακτική ύφεση της περιόδου 2010-2016 τους οδήγησε σε απώλεια εισοδήματος και αδυναμία εξυπηρέτησης των δανείων τους. Στην καταλήστευσή τους μέσω των τεράστιων επιτοκίων που οδηγούν χάρις στις «ρυθμίσεις» του Κώδικα Δεοντολογίας (προσωρινές μειώσεις των καταβαλλομένων δόσεων) των τραπεζών σε αύξηση των οφειλόμενων δανειακών ποσών, καθώς οι δόσεις δεν καλύπτουν πλέον τους τόκους.

Ποιοι κερδίζουν

Αλλά, αλήθεια, μετά το «ξεφόρτωμα» των μετοχών του Δημοσίου ποιοι πρόκειται να καρπωθούν αυτή την υπερκερδοφορία των συστημικών τραπεζών που στηρίζεται στην επιτοκιακή καταλήστευση, ποιοι θα εισπράξουν τα παχυλά μερίσματα; Ο δισεκατομμυριούχος Τζον Πόλσον, εκ των φανατικοτέρων υποστηρικτών και χρηματοδοτών του Ντ. Τραμπ στις ΗΠΑ, είναι ουσιαστικά ο μεγαλύτερος μέτοχος της Τράπεζας Πειραιώς. Οι σεΐχηδες του Κατάρ είναι οι μεγαλύτεροι μέτοχοι της Alpha. Ο Καναδολιβανέζος επιχειρηματίας Πρεμ Γουάτσα ελέγχει τη Eurobank.

Η Εθνική είναι πολυμετοχική, με τους ξένους θεσμικούς επενδυτές να διαθέτουν μεγάλα μερίδια και κάποιους να χτίζουν μελλοντικές θέσεις αγοράζοντας το εκδιδόμενο από την τράπεζα χρέος της (ομόλογα). Δηλαδή με άδηλο το ιδιοκτησιακό της μέλλον...

Ελληνικής ιδιοκτησίας απομένουν οι μη συστημικές Optima (του Ομίλου Βαρδινογιάννη) και η Attica, η οποία μαζί με την Παγκρήτια θα αποτελέσουν -όπως όλα δείχνουν- τον τραπεζικό βραχίονα του αναδυόμενου ισχυρού επιχειρηματικού Ομίλου Μπάκου-Καϋμενάκη-Εξάρχου, με σημαντική ήδη παρουσία στην ποντοπόρο ναυτιλία, στις κατασκευές και στα media.