Η ισλαμιστική τρομοκρατία επιστρέφει στη Ρωσία
Η
Ρωσία θρηνεί τους θανάτους 137 ανθρώπων, μεταξύ των οποίων αρκετών παιδιών, στη φρικιαστική τρομοκρατική επίθεση της περασμένης Παρασκευής κατά τη διάρκεια συναυλίας στα προάστια της Μόσχας. Χώρες σε όλο τον κόσμο εκφράζουν τη λύπη τους για τα θύματα, τις οικογένειές τους και το τραύμα που άνοιξε η επίθεση στους κατοίκους της ρωσικής πρωτεύουσας και της υπόλοιπης χώρας. Πολλοί, ωστόσο, εκτός Ρωσίας εξοργίζονται την ίδια ώρα από το αφήγημα του Κρεμλίνου το οποίο υποστηρίζει χωρίς αποδείξεις ότι πίσω από την επίθεση ήταν οι Ουκρανοί.
Η βάναυση επίθεση σηματοδοτεί την ανησυχητική επιστροφή της συνδεόμενης με τον ισλαμισμό τρομοκρατίας σε ρωσικές πόλεις έπειτα από μια δεκαετία κατά την οποία βρισκόταν σε υποχώρηση, παρότι η σημερινή πηγή διαφέρει από εκείνη των αρχών της δεκαετίας του 2000. Το περιστατικό στο Crocus City Hall απηχεί την πολιορκία στο θέατρο Nord-Ost της Μόσχας το 2002 όπου πέθαναν περισσότεροι από 170 άνθρωποι και την κατάληψη του σχολείου στο Μπεσλάν το 2004, κατά την οποία άλλοι 334 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων 186 παιδιά, χάθηκαν. Οι επιθέσεις αυτές πραγματοποιήθηκαν από Τσετσένους μαχητές που διεξήγαγαν αυτονομιστικό πόλεμο εναντίον της Ρωσίας και είχαν δεσμούς με ομάδες που συνδέονταν με την Αλ Κάιντα. Την ευθύνη για την επίθεση στο συναυλιακό κέντρο ανέλαβε, αντιθέτως, η τζιχαντιστική ομάδα ISIS. Δυτικές χώρες την αποδίδουν ιδίως σε ένα παρακλάδι της που αποκαλείται ISIS-Khorasan ή ISIS-K. Ηταν η ίδια ομάδα που χτύπησε τη ρωσική πρεσβεία στην
Καμπούλ το 2022 και δείχνει να έχει «εμμονή» με τη Ρωσία εδώ και δύο χρόνια, σύμφωνα με το think tank Soufan Center. H ομάδα κατηγορεί το Κρεμλίνο ότι έχει βάψει τα χέρια του με αίμα μουσουλμάνων από τις ρωσικές επεμβάσεις σε Αφγανιστάν, Τσετσενία και Συρία. Η ανάληψη ευθύνης από το ISIS επιβεβαιώνεται και από τα βιντεοσκοπημένα στιγμιότυπα που η οργάνωση έδωσε στη δημοσιότητα από τις κάμερες που είχαν πάνω τους οι δράστες.
Οι ΗΠΑ έστρεψαν το δάχτυλο στο ISIS και αξιωματούχοι επιβεβαίωσαν αυτόν τον μήνα ότι είχαν πληροφορίες οι οποίες υποδήλωναν πως το ISIS-K σχεδίαζε να πραγματοποιήσει σύντομα επίθεση στη Μόσχα - πληροφορίες τις οποίες μοιράστηκαν με τη Ρωσία. Η αμερικανική πρεσβεία σύστησε στους Αμερικανούς να αποφεύγουν τις μεγάλες συγκεντρώσεις στην πρωτεύουσα. Ο Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν κατήγγειλε όμως τις αμερικανικές προειδοποιήσεις ως «προβοκάτσιες». Σε ένα λιγότερο αυταρχικό κράτος, ο πληθυσμός θα απαιτούσε να μάθει γιατί οι μυστικές τους υπηρεσίες δεν κατόρθωσαν να σταματήσουν μια επίθεση για την πιθανότητα της οποίας είχαν ήδη ενημερωθεί και γιατί ο Πρόεδρός τους απέρριψε αυτές τις προειδοποιήσεις. Θα αναρωτιούνταν αν η αποστολή χιλιάδων στρατιωτών σε έναν άσκοπο πόλεμο και το ξόδεμα των κονδυλίων για τις μυστικές υπηρεσίες σε άλλους σκοπούς πέραν της αντιτρομοκρατίας και στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας -όπως και στην καταστολή της εγχώριας αντιπολίτευσης- έκαναν τη χώρα περισσότερο ευάλωτη. Ο Πούτιν, καλό ήταν να θυμόμαστε, εξελέγη Πρόεδρος το 2000 με την υπόσχεση να κρατήσει τους Ρώσους ασφαλείς έπειτα από τις μυστηριώδεις βομβιστικές επιθέσεις σε πολυκατοικίες της Μόσχας, τις οποίες απέδωσε στους Τσετσένους.
Ο Πούτιν ανακοίνωσε ότι «ακραίοι ισλαμιστές» διέπραξαν την επίθεση στο συναυλιακό κέντρο, αλλά πρόσθεσε πως η χώρα του πρέπει τώρα να μάθει ποιος τη διέταξε και «ποιος επωφελείται». Και πρόσθεσε πως η επίθεση «ήταν μέρος των επιθέσεων του καθεστώτος του Κιέβου κατά της Ρωσίας». Ο Πρόεδρος είχε ισχυριστεί νωρίτερα ότι τέσσερις φερόμενοι ως δράστες συνελήφθησαν το Σάββατο κατά την προσπάθειά τους να περάσουν τα σύνορα με την Ουκρανία. Το Κίεβο διέψευσε κατηγορηματικά κάθε σχέση. Εμφανιζόμενοι στο δικαστήριο οι τέσσερις άνδρες από το Τατζικιστάν έδειχναν να έχουν κακοποιηθεί, ενώ βίντεο που κυκλοφόρησαν έδειχναν ότι είχαν βασανιστεί. Υπάρχει η ανησυχία ότι βασανίζονται όχι μόνο για να ομολογήσουν το έγκλημα, αλλά και να υιοθετήσουν την εκδοχή που ταιριάζει με το αφήγημα του Κρεμλίνου. Το να κατηγορείται το Κίεβο μπορεί να είναι, εν μέρει, μια προσπάθεια συγκάλυψης των αποτυχιών του Προέδρου και των μυστικών υπηρεσιών της χώρας. Όμως ο Πούτιν έχει στο παρελθόν εργαλειοποιήσει τρομοκρατικές επιθέσεις για τους δικούς του σκοπούς και ενδέχεται να σχεδιάζει να κάνει το ίδιο και τώρα. Το να χρησιμοποιήσει την επίθεση στη Μόσχα ως αφορμή για περαιτέρω καταστολή των Ρώσων ή για εντατικοποίηση του πολέμου στην Ουκρανία -συμπεριλαμβανομένης μιας νέας κινητοποίησης- θα ήταν σκανδαλώδες.
Η επίθεση της προηγούμενης Παρασκευής θα μπορούσε όμως να χρησιμεύσει ως σήμα κινδύνου και πέρα από τα όρια της Ρωσίας. Τον περασμένο χρόνο το ISIS-K πραγματοποίησε φονικές επιθέσεις στο Πακιστάν και στο Ιράν. Παρότι η απειλή του ίδιου του ISIS μοιάζει να έχει εξασθενήσει, τα γεγονότα της Μόσχας δείχνουν πως η απειλή που συνιστούν τα παρακλάδια του παραμένει εξαιρετικά ισχυρή.