Γιατί ο κατώτατος μισθός δεν περνάει τον πήχη της φτώχειας

Τα

πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ έρχονται αναμφίβολα να προσγειώσουν στην πραγματικότητα την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό, που συνεχίζουν να πανηγυρίζουν τόσο για την τελευταία αύξηση του κατώτατου μισθού όσο και για τις σωρευτικές αυξήσεις της τελευταίας τετραετίας, οι οποίες είναι αλήθεια ότι αύξησαν τις κατώτατες αποδοχές σχεδόν κατά 27%.

Παρά το γεγονός ότι οι αυξήσεις που χορηγήθηκαν ειδικότερα την τελευταία διετία κάλυψαν τις απώλειες των εργαζομένων από το γενικό ύψος του πληθωρισμού, τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ αποδεικνύουν ότι πέρασαν κάτω από τον πήχη του πληθωρισμού των τροφίμων και των ειδών βασικής διατροφής, που ξεπέρασε το 30%. Με άλλα λόγια, όσοι αμείβονται με τον κατώτατο μισθό (περίπου 570.000 εργαζόμενοι) συνεχίζουν να βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας και να ανήκουν στο 20% του φτωχότερου πληθυσμού που εξακολουθεί να δαπανά σχεδόν το 60% για διατροφή και στέγαση. Μάλιστα το 2023 το 16% (από το συνολικό 20%) του πληθυσμού διαβιούσε σε συνθήκες υλικής στέρησης, με το ποσοστό να είναι αυξημένο σε σχέση με το 15,5% του 2022.

Αυξήσεις και απώλειες

Ας δούμε ωστόσο αναλυτικά πόσο αυξήθηκαν οι μισθοί την τελευταία τετραετία και πόσο, αντίστοιχα, αυξήθηκαν τα βασικά οικονομικά μεγέθη την ίδια περίοδο, για να έχουμε μια πλήρη εικόνα αν άλλαξε και πόσο η πραγματική ζωή όσων αμείβονται με τις χαμηλότερες αποδοχές.

• Το 2020 και 2021 η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας δεν προχώρησε σε αύξηση του κατώτατου μισθού, με τον τότε υπουργό Οικονομικών Γ. Σταϊκούρα να υποστηρίζει ότι η αύξηση που έδωσε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το 2019 ήταν υπερβολικά μεγάλη (11%) και καλύπτει τις ανάγκες των εργαζομένων για τα επόμενα τρία χρόνια!

• Από την 1.1.2022 ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε μόλις κατά 2% και διαμορφώθηκε σε 663 ευρώ μεικτά, με αποτέλεσμα ο καθαρός μισθός να ανέρχεται από τα 558 στα 569 ευρώ.

• Με τον πληθωρισμό να τρέχει τότε με διψήφια ποσοστά, η κυβέρνηση υποχρεώθηκε σε διορθωτική αύξηση και από την 1.6.2022 ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε κατά 7,5%, με το κατώφλι των κατώτατων αποδοχών να φτάσει στα 713 ευρώ μεικτά (612 ευρώ καθαρά).

• Τον Μάιο του 2023 ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε κατά 9,4% και διαμορφώθηκε στα 780 ευρώ (666,85 ευρώ καθαρά), ενώ από 1η Απριλίου του 2024 ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε κατά 6,4% και ανέβηκε στα 830 (705,96 ευρώ καθαρά). Ο κατώτατος μισθός τα τελευταία τέσσερα χρόνια αυξήθηκε σχεδόν κατά 27%, καθώς από τα από 650 ευρώ έφτασε σε 830 ευρώ μεικτά.

Την ίδια περίοδο, δηλαδή από το 2020, η αύξηση του ΑΕΠ σωρευτικά έφτασε το 20,5%, ενώ ο πληθωρισμός αυξήθηκε κατά 16,0%.

Σύμφωνα όμως με την ΕΛΣΤΑΤ, από το τέλος του 2020 έως το τέλος του 2023 η σωρευτική (ονομαστική) αύξηση των τιμών στα τρόφιμα ξεπερνά το 30% (30,56%), ενώ, όπως σημειώνεται, «το μερίδιο της μέσης δαπάνης για είδη διατροφής και μη οινοπνευματώδη ποτά και στέγαση των νοικοκυριών του φτωχότερου 20% του πληθυσμού ανέρχεται στο 58,1% των δαπανών των νοικοκυριών (το αντίστοιχο μερίδιο του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού ανέρχεται στο 25,6%)».

Κάτω από το όριο της φτώχειας

Η αύξηση του κατώτατου μισθού από την 1η Απριλίου στα 707 ευρώ διαμορφώνει ετήσιο εισόδημα 9.889 ευρώ για το 1/5 των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα. Ωστόσο, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το κατώφλι της φτώχειας ανέρχεται στο ποσό των 6.030 ευρώ ετησίως για μονοπρόσωπο νοικοκυριό και σε 12.663 ευρώ για νοικοκυριά με δύο ενήλικες και δύο εξαρτώμενα παιδιά ηλικίας κάτω των 14 ετών - και ορίζεται στο 60% του διάμεσου συνολικού ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, το οποίο εκτιμήθηκε σε 10.050 ευρώ.

Να σημειώσουμε, τέλος, ότι με τη νέα αύξηση κατά 50 ευρώ μεικτά τον μήνα οι καθαρές αποδοχές αντιστοιχούν στα 707 ευρώ και η μηνιαία αύξηση, με την αφαίρεση των εισφορών και του φόρου, περιορίζει την αύξηση μεταξύ 32 και 37 ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ετήσιος φόρος αυξάνεται από 55 έως 188 ευρώ για μισθωτούς χωρίς προϋπηρεσία ή με προϋπηρεσία άνω των 9 ετών, ενώ, αντίστοιχα, οι εισφορές αυξάνονται από 7 έως 9 ευρώ τον μήνα και έως 126 ευρώ τον χρόνο. Και βέβαια (και) η τελευταία αύξηση δεν συμβάλλει στην αύξηση των μισθών στα υψηλότερα του κατώτατου μισθολογικά κλιμάκια, εξαιτίας των ελάχιστων κλαδικών συμβάσεων που βρίσκονται σε ισχύ, με αποτέλεσμα να διατηρούνται «παγωμένοι» οι μισθοί για την πλειοψηφία των εργαζομένων και αυτό παρά την επιστροφή των τριετιών από την αρχή του χρόνου.

Οσοι αμείβονται με τον κατώτατο μισθό (περίπου 570.000 εργαζόμενοι) συνεχίζουν να ανήκουν στο 20% του φτωχότερου πληθυσμού που εξακολουθεί να δαπανά σχεδόν το 60% για διατροφή και στέγαση