Το υπαρξιακό φυσικά συμπλέκεται με το πολιτικό

Το φεστιβάλ αυτή τη φορά έχει έναν προσανατολισμό πολιτικό. Γιατί ειδικά φέτος νιώσατε μια ανάγκη να είναι πιο πολιτικά φορτισμένο;

Αυτό έχει προκύψει από την αλληλεπίδραση με το καλλιτεχνικό στερέωμα τόσο των ανθρώπων που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, για να μην λέμε μόνο ελληνικό, αλλά και το παγκόσμιο, πρώτα το ευρωπαϊκό, αλλά και στη συνέχεια από το καλλιτεχνικό γίγνεσθαι στις υπόλοιπες χώρες. Φυσικά και από τις συζητήσεις με τη δημιουργική μας ομάδα και των καλλιτεχνικών συμβούλων του φεστιβάλ. Σε αυτόν τον παλμό αυτή τη στιγμή συντονίζεται το μεγαλύτερο μέρος των δημιουργικών, καλλιτεχνικών δυνάμεων παγκοσμίως. Όμως ο κάθε και η κάθε δημιουργός έχουν τη δική τους καλλιτεχνική γλώσσα και έκφραση, μέσα από τις οποίες μιλούν για τα ζητήματα που απασχολούν. Μακριά από μας μανιφέστα, διδακτισμός και πολιτική στράτευση. Γι’ αυτό μιλώ και για την ομορφιά, γιατί δεν είναι ένα φεστιβάλ εγκεφαλικό σε καμία περίπτωση και ελπίζω ότι φαίνεται αυτό και από το πρόγραμμα. Δηλαδή, πώς να ζήσουμε τη ζωή μας; Πώς να αντέξουμε τη ζωή μας; Είναι υπαρξιακό. Και το υπαρξιακό φυσικά συμπλέκεται με το πολιτικό, με την κοινωνία και με τους όρους που ζούμε ο ένας δίπλα στον άλλον.

Παρατήρησα ότι διατρέχει το πρόγραμμα ένας κύκλος «Μεταπολίτευση». Τι κρύβεται μέσα σε αυτήν την περίοδο που μπορεί να εμπνεύσει την τέχνη και ένα φεστιβάλ;

Μέσα στον γενικότερο προσανατολισμό μας, που είναι η Δημοκρατία, η δικαιοσύνη, πώς να ζήσουμε τη ζωή μας, πώς να αντέξουμε τη ζωή μας, υπάρχει όντως ένας κύκλος «Μεταπολίτευση» με τρία γεγονότα: ένα εικαστικό- περφόρμανς, που μάλιστα θα δείτε ότι ξεκινάει στην Πειραιώς 260, μετά έχουμε μια καθαρόαιμη θεατρική παράσταση και την κορύφωση του κύκλου με μία συναυλία-ανάθεση στον Διονύση Σαββόπουλο, που θα έχει μέσα και πρόζες και μουσική, όχι μόνο δική του εκείνης της περιόδου αλλά και άλλων συνθετών που χάραξαν τη Μεταπολίτευση. Δεν θα μπορούσα να μην μιλήσω για αυτήν την εποχή. Θεωρώ, φυσικά, ότι άλλαξε όλο το σκηνικό της χώρας τόσο σε επίπεδο πολιτικό, στοχασμού αλλά και σε καλλιτεχνικό επίπεδο. Και ένιωσα ότι υπάρχουν και καλλιτέχνες Έλληνες που τους αφορά πολύ αυτό το θέμα. Έτσι φτιάξαμε αυτόν τον μικρό, αλλά πιστεύω ενδιαφέροντα κύκλο, που έχει μάλιστα και τις τρεις βασικές κατευθύνσεις του φεστιβάλ: το θέατρο, τη μουσική και ένα μεικτό είδος που είναι μισό συζήτηση μισό εικαστικά. Έτσι μπορεί κάποιος, αν παρακολουθήσει και τα τρία, να έχει ένα βίωμα πλούσιο και σφαιρικό.

Με ακόμα μία γυναικοκτονία να προστίθεται αυτές τις ημέρες, ήθελα με το χέρι στην καρδιά μετά από τόσα χρόνια στην καλλιτεχνική διεύθυνση αν μπορείτε να κάνετε έναν μικρό και σύντομο απολογισμό των δυσκολιών που αντιμετωπίσατε και αντιμετωπίζετε ως γυναίκα σε μια τέτοια θέση.

Είναι πάρα πολύ δύσκολο να κάνει κανείς έναν τέτοιο απολογισμό και να είναι δίκαιος και με τον εαυτό του και με τους άλλους. Θέλω, όμως, να σας πω πως ακόμα και για άτομα σαν εμένα, που ένας εξωτερικός παρατηρητής θα μπορούσε να θεωρήσει ότι είμαι ένας άνθρωπος δυναμικός και που έχει τελοσπάντων καταφέρει κάποια πράγματα στη ζωή του, και πιθανώς για να τα έχει καταφέρει, δεν θα αντιμετωπίζει πρόβλημα, ακόμα όμως και για ένα άτομο σαν και εμένα οι προκαταλήψεις είναι πολύ δύσκολο να σπάσουν. Ξεκινώντας από το αν είμαι κόρη του πατέρα μου, συνεχίζοντας με σχολιασμό για την εξωτερική εμφάνισή μου και περνώντας πολλές φορές, κατά τη γνώμη μου, σε άδικες ή ελλιπείς κρίσεις ως προς το έργο μου, είτε το καλλιτεχνικό είτε ως καλλιτεχνική διευθύντρια επειδή είμαι γυναίκα.

Είμαι σίγουρη ότι για έναν άνδρα συνάδελφό μου τέτοιες κρίσεις δεν θα εκφέρονταν.

Φυσικά, επειδή έχω σκληραγωγηθεί στη ζωή μου απέναντι

στην έξωθεν κακόβουλη κριτική, αυτά δεν με διαπερνούν. Αλλά μπορώ να φανταστώ για ένα άτομο, μια γυναίκα ή μια θηλυκότητα ή για ένα άτομο που επιθυμεί να αυτοπροσδιορίζεται με έναν τρόπο διαφορετικό από αυτόν που η κοινωνία είναι έτοιμη να αποδεχτεί, πόσο πιο σκληρά, πιο δύσκολα μπορούν να είναι τα πράγματα. Με τη στάση μου προσπαθώ να περάσω ένα μήνυμα για την ανθεκτικότητα και για ένα καλώς εννοούμενο «πείσμα». Όταν υπάρχει μια αποστολή προσωπική ή συλλογική στην οποία έχεις ταχθεί, είτε είναι η τέχνη σου είτε η αλληλεγγύη ή ακόμα και ένας κοινωνικός οραματικός σκοπός, αυτό πρέπει να είναι πάνω από όλα και, φυσικά, με τη βοήθεια των ανθρώπων που έχεις επιλέξει δίπλα σου, τον σύντροφό σου, τους πολύ κοντινούς δικούς σου, την οικογένειά σου, τους φίλους σου, αυτούς που έχεις επιλέξει να έχεις φίλους, φίλες, με αυτούς μαζί κοντά που έχουν και τη δύναμη να σου πουν και τα στραβά σου και τα λάθη σου. Με αυτούς μπορείς να προχωρήσεις με σεμνότητα και ισορροπία, και κυρίως χωρίς να δίνεις αξία σε σχόλια μηδαμινής σημασίας. Αυτό είναι το μόνο όπλο σε μια τέτοια κοινωνία. Οι γυναίκες έχουμε πολύ δύσκολο δρόμο μπροστά μας, πραγματικά. Έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας.

Πώς αποτυπώνεται όλο αυτό στο φεστιβάλ;

Είναι φανερό πως το φεστιβάλ είναι συμπεριληπτικό και από το πρόγραμμα μπορείτε να δείτε ότι οι γυναίκες και οι θηλυκότητες με έναν τρόπο πρωτοστατούν.

Ακόμα, όμως, και για ένα άτομο σαν και εμένα οι προκαταλήψεις είναι πολύ δύσκολο να σπάσουν. Ξεκινώντας από το αν είμαι κόρη του πατέρα μου, συνεχίζοντας με σχολιασμό για την εξωτερική εμφάνισή μου και περνώντας πολλές φορές, κατά τη γνώμη μου, σε άδικες ή ελλιπείς κρίσεις ως προς το έργο μου, είτε το καλλιτεχνικό είτε ως καλλιτεχνική διευθύντρια επειδή είμαι γυναίκα. Είμαι σίγουρη ότι για έναν άντρα συνάδελφό μου τέτοιες κρίσεις δεν θα εκφέρονταν