Μύθος και Λόγος στον Ιψεν

Στον

«Μικρό Έγιολφ» του Ίψεν, το μυθικό στοιχείο είναι περισσότερο έκδηλο από όσο στα υπόλοιπα, «αστικά» δράματά του. Το ανάπηρο πόδι ενός μικρού παιδιού το συνδέει με μια σειρά χθόνιων πλασμάτων της Βόρειας μυθολογίας, αλλά και της αρχαίας ελληνικής, με κυριότερο παράδειγμα τον Οιδίποδα. Το πόδι ενέχει πάντα έναν συμβολισμό θεμελιώδη για το αίνιγμα της ταυτότητας του φορέα του. Η αναπηρία του παιδιού οφείλεται σε ένα ατύχημα, όταν οι γονείς του το είχαν αφήσει επάνω

σε ένα τραπέζι, στη διάρκεια μιας παράφορης ερωτικής τους πράξης, και αυτό έπεσε. Κάτι που έχει δημιουργήσει και στους δύο αξεπέραστο αίσθημα ενοχής. Επίσης έχει συμβολική σημασία το γεγονός ότι ο μικρός Έγιολφ πνίγηκε ακολουθώντας την «ποντικομαμή», μια μεσαιωνική περσόνα του γερμανικού μύθου που «γήτευε» με τον αυλό της τα ποντίκια, οδηγώντας τα στη θάλασσα.

Ο Έγιολφ είναι ένα παρατημένο στον άγριο κόσμο «σοφό» παιδί, που θέτει πρόωρα τα οντολογικά ερωτήματα: «Να υπάρχει κάποιος ή να μην υπάρχει;» Ή «τι είναι καλύτερο, να γεννιέται ή να μη γεννιέται;». Επιλέγει να επιστρέψει αθόρυβα στον βυθό της θάλασσας που το έθρεψε, έχοντας προλάβει, στη σύντομη διαδρομή του στο φως, να διδάξει έμπρακτα στα ανθρώπινα όντα τον πόνο και την ευθύνη του ζην.

Το δράμα αυτό του Ίψεν, που έδωσε επιπλέον την πρώτη ύλη για την ταινία του Μπέργκμαν «Μέσα από τον σπασμένο καθρέφτη» (πιο σωστά: θολό καθρέφτη), αντανακλά, παράλληλα με την κλασική δομή παραμυθιού, τη σύγχρονη ψυχολογία: η κτητική γυναίκα, που δεν θέλει να τη χωρίζει από τον άνδρα τίποτε, ούτε το παιδί της, και γίνεται μια Μήδεια «εν διανοία»· ο πατέρας που «ξυπνάει» από το όνειρο της κατά μόνας δημιουργίας για να πέσει στον εφιάλτη της χωρίς αγάπη πραγματικότητας· μια «φιλότητα» αδελφού - αδελφής στα όρια της αιμομιξίας· ένα διπλό εν δυνάμει «ερωτικό τρίγωνο» που δεν ολοκληρώνεται. Και ο ζηλωτικός, μιμητικός έρως, η επιθυμία κατάκτησης του αντικειμένου της επιθυμίας ενός άλλου. Όταν η αποκάλυψη ενός βαθιά κρυμμένου οικογενειακού μυστικού σπάει τον φαύλο κύκλο, λύνοντας τα μάγια που κρατούν τα πρόσωπα δέσμια στην εικόνα - αίνιγμα του «θολού καθρέφτη». Για να ειδωθούν «πρόσωπο με πρόσωπο».

Στο «Από Μηχανής Θέατρο» παρακολουθήσαμε την παράστα

ση της Ομάδας Θεάτρου X-Act Art σε απόδοση-διασκευή της ομάδας και σκηνοθεσία του Γιώργου Χαρατζά και της Κορίνας Χρυσάιδου, κίνηση του Χρήστου Παπαδόπουλου, λειτουργικά σκηνικά - κοστούμια Τίνας Βασιλοπούλου, φωτισμούς Αντώνη Παναγιωτόπουλου, μουσική Γιάννη Ψειμάδα, βίντεο Σπύρου Διαμάντη.

Απορία γεννάει καταρχάς ότι η ομάδα «έκοψε» από το έργο ό,τι έχει σχέση με την «ποντικομαμή», αφαιρώντας εντελώς αυτό το βασικό πρόσωπο από την παράσταση. Δεν γνωρίζω τους λόγους, κάνω την υπόθεση ότι το έκαναν για να γίνει το έργο πιο σύγχρονο πιο «μοντέρνο», πιο «ρεαλιστικό»