Σε επιδόματα και φοροαπαλλαγές

Εν

μέσω εκτεταμένης ακρίβειας και μειωμένων πραγματικών εισοδημάτων, ανοίγει θέμα περικοπής σε 1.064 φοροαπαλλαγές και μάλιστα διά της πλαγίας. Το θέμα επανέφερε για άλλη μια φορά ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, στην έκθεση της κεντρικής τράπεζας, η οποία δόθηκε πριν λίγες ημέρες στη δημοσιότητα. Και μάλιστα σε μια χρονιά που εφαρμόζονται οι κυβερνητικές αποφάσεις για φοροεπιβαρύνσεις για πάνω από μισό εκατομμύριο ελεύθερους επαγγελματίες. Παράλληλα, η ΤτΕ θέτει και ζήτημα σε σχέση με τα κοινωνικά επιδόματα, όταν τόσο ο κ. Στουρνάρας όσο και ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης έκαναν λόγο για δημοσιονομική σύνεση από το 2025, οπότε και θα εφαρμοστούν οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες. Πολλοί είναι εκείνοι οι αναλυτές οι οποίοι βλέπουν να ξετυλίγεται μια νέα οικονομική ατζέντα μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα και σίγουρα μετά τις εκλογές. Άλλωστε, έχει ήδη προαναγγελθεί από τον κ. Χατζηδάκη η διακοπή απόδοσης κοινωνικού μερίσματος αλλά και παντός είδους pass προς ενίσχυση των ασθενέστερων οικονομικά τάξεων.

Ούτε λίγο ούτε πολύ, επαναξιολόγηση του συνόλου των φοροαπαλλαγών και αλλαγή των κριτηρίων για την παροχή κοινωνικών επιδομάτων συστήνει προς την κυβέρνηση, στην έκθεσή του για την ελληνική οικονομία, ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο κεντρικός τραπεζίτης ασκεί κριτική στο συγκεκριμένο καθεστώς των φοροαπαλλαγών αλλά και στα κριτήρια χορήγησης των κοινωνικών επιδομάτων στη χώρα μας, ζητώντας την επανεξέτασή τους με στόχο να κα

τευθύνονται σε αυτούς που πραγματικά τα έχουν ανάγκη. Ωστόσο, έχει μεγάλη σημασία τόσο το χρονικό σημείο όσο και το ότι από του χρόνου θα υπάρχει «ταβάνι» στις κρατικές δαπάνες.

Αυτή τη φορά τάχθηκε υπέρ της διεύρυνσης της φορολογικής βάσης με επαναξιολόγηση των υφιστάμενων φοροαπαλλαγών, με δεδομένο ότι τόσο το πλήθος όσο και το κόστος τους έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό, το ποσό των φοροαπαλλαγών έχει ανέβει στα 15,5 δισ. ευρώ το 2023 και ο αριθμός τους σε 1.064 από 1.047. Τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης, προστέθηκαν στη λίστα των απαλλαγών και εκπτώσεων 245 νέες ρυθμίσεις, με το συνολικό κόστος για τον προϋπολογισμό να έχει αυξηθεί από 8,96 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο του 2019 στα 15,55 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο του 2023.

Οι φοροαπαλλαγές σήμερα

Στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων υπάρχουν 239 απαλλαγές και εκπτώσεις, που κοστίζουν 5,396 δισ. ευρώ, με το μεγαλύτερο ποσό, ύψους 3,85 δισ. ευρώ, να προέρχεται από το αφορολόγητο όριο για μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες. Στον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων εφαρμόζονται 206 απαλλαγές και εκπτώσεις, ύψους 1,846 δισ. ευρώ, με ωφελούμενες 48.248 επιχειρήσεις. Στη φορολογία κεφαλαίου καταγράφονται 87 εκπτώσεις και απαλλαγές στον ΕΝΦΙΑ, στον Ειδικό Φόρο Ακινήτων, στις μεταβιβάσεις, γονικές παροχές, κληρονομιές και δωρεές, ύψους 5,514 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με την έκθεση της ΤτΕ, μια νέα αξιολόγηση, με αύξηση των ελέγχων ως προς τη χρήση των ειδικών εκπτώσεων, θα ενίσχυε τη φορολογική δικαιοσύνη, ενώ παράλληλα θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των φορολογικών εσόδων. Με αυτό τον τρόπο η φορολογική πολιτική μπορεί να έχει αναπτυξιακό προσανατολισμό, κατανέμοντας παράλληλα το φορολογικό βάρος πιο δίκαια και αναλογικά.

Θέμα μελλοντικής περικοπής 1.064 φοροαπαλλαγών επανέφερε ο Γιάννης Στουρνάρας, ο δε Κωστής Χατζηδάκης έχει προαναγγείλει διακοπή της απόδοσης κοινωνικού μερίσματος αλλά και παντός είδους pass προς ενίσχυση των ασθενέστερων οικονομικά τάξεων

Το θέμα των επιδομάτων

Σύμφωνα με την έκθεση της Τραπέζης της Ελλάδος, ως προς τα κοινωνικά επιδόματα κρίνεται αναγκαία η θέσπιση προσεκτικών κριτηρίων επιλογής πέραν των φορολογικών δηλώσεων. Καλύτερη στόχευση των κοινωνικών δαπανών, καθώς σε οικονομίες, όπως η ελληνική, στις οποίες υπάρχει εκτεταμένη απόκρυψη των εισοδημάτων θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και άλλα κριτήρια πέραν των φορολογικών δηλώσεων.

Η συνήθης πρακτική χορήγησης επιδομάτων με βάση μόνο τα δηλωθέντα εισοδήματα σε μια οικονομία με αυξημένη φοροδιαφυγή οδηγεί σε ανορθολογική και άδικη χρησιμοποίηση των δημόσιων πόρων. Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής των κοινωνικών δαπανών στην Ελλάδα είναι χαμηλός, κάτι το οποίο υποδηλώνει ότι οι δαπάνες αυτές διαχέονται σε ευρύτερα εισοδηματικά στρώματα και δεν καταλήγουν στοχευμένα στα κατώτερα κλιμάκια της εισοδηματικής κατανομής.

Η έκθεση συστήνει αύξηση της δέσμης των κινήτρων για την ενθάρρυνση της χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής, καθώς τα εν εξελίξει μέτρα ενίσχυσης του τεχνολογικού οπλοστασίου των φορολογικών Αρχών συμβάλλουν στον περιορισμό της φοροδιαφυγής και ως εκ τούτου βελτιώνουν τη δυνατότητα στόχευσης των παροχών. Ταυτόχρονα αναφέρεται ότι η μείωση ή επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών θα οδηγήσει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων και στη διατήρηση των θέσεων εργασίας μετά την αύξηση του μισθολογικού κόστους.