Ακροδεξιά: O ελέφαντας στο δωμάτιο
Ολες οι δημοσκοπήσεις της τελευταίας περιόδου συμφωνούν. Η κυβέρνηση δεν βρίσκεται απλώς σε ελεύθερη πτώση. Όλα συντείνουν ότι, με την ευκαιρία της συζήτησης που άνοιξε ξανά για το δυστύχημα στα Τέμπη, η Νέα Δημοκρατία γνωρίζει μια φθορά αναδρομικά για όσα έχει κάνει. Αυτό είναι ένα συχνό φαινόμενο στην πολιτική, δεν είναι παράξενο. Μια κυβέρνηση μπορεί να πάρει μια δεύτερη ευκαιρία, αλλά όταν αρχίσει η φθορά της, πληρώνει για όλα όσα έχει κάνει από την αρχή. Όπως άλλωστε μπορεί να συμβεί ένα κόμμα να πληρώνει τη φθορά του σε συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις και να βλέπει τα ποσοστά του να κατακρημνίζονται για πράγματα που έκανε παλιότερα - αν δεν το ξέρουν στη Ν.Δ., μπορούν να ζητήσουν από τον ΣΥΡΙΖΑ να τους το εξηγήσει, που τα στελέχη του θεωρούσαν τον περασμένο Μάιο ότι η βάση τους ήταν το 31%.
Επίσης, οι δημοσκοπήσεις -όλες και πάλι- δείχνουν ότι η ισορροπία τείνει να αποκατασταθεί -αν δεν έχει ήδη αποκατασταθεί πλήρως- και στην «ιεραρχία» της αντιπολίτευσης, όπου ο ΣΥΡΙΖΑ ξεπέρασε πάλι το ΠΑΣΟΚ και μάλιστα με μια σχετικά ευδιάκριτη διαφορά. Και αν στο ΠΑΣΟΚ ισχυρίζονται ότι τα ποσοστά τους πάντοτε υποτιμώνται στις δημοσκοπήσεις (κάτι που είναι εν μέρει αληθές, επειδή η ψήφος στο ΠΑΣΟΚ είναι συχνά ενοχική, αν και σήμερα πολύ λιγότερο από όσο πέντε χρόνια πριν), ενώ το κοινό του νέου ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα αχαρτογράφητο πολιτικά κοινό, ωστόσο αυτό διαβάζεται κυρίως αντίστροφα. Το κοινό που δηλώνει ότι θα ψηφίσει ΣΥΡΙΖΑ, ακριβώς επειδή είναι διαφορετικό από το παραδοσιακό παλιό κοινό του, δεν υπόκειται στους αριθμητικούς περιορισμούς του - και για την ώρα δεν ξέρουμε και σε ποιους υπόκειται. Η διαφορά ανάμεσα στα δύο κόμματα είναι επομένως πιθανό να αυξηθεί στην κάλπη.
Εσωτερικός συσχετισμός
Ομως, όλη αυτή η ανάλυση θα ήταν παραπειστική εάν παραλείπαμε να θέσουμε το μείζον πρόβλημα που τείνει να αποτελέσει τον ελέφαντα στο δωμάτιο. Το προσπέρασμα του ΠΑΣΟΚ από τον ΣΥΡΙΖΑ είναι μια σημαντική εξέλιξη, αλλά δεν παύει να αποτελεί αλλαγή σε έναν εσωτερικό συσχετισμό. Παραμένει ωστόσο ενεργό το πρόβλημα που για πρώτη φορά εμφανίστηκε στη σύγχρονη ελληνική πολιτική Ιστορία τον περασμένο Μάιο: Η Αριστερά και η Κεντροαριστερά, στο άθροισμά τους, για πρώτη φορά τον τελευταίο μισό αιώνα -τουλάχιστον- υπολείπονται του 50%, δηλαδή υπολείπονται της Δεξιάς και της Κεντροδεξιάς. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ένα μεγάλο μέρος αυτού του προβλήματος οφείλεται στο αυξημένο ποσοστό της αποχής, ιδιαίτερα των νέων ανθρώπων και των λαϊκών στρωμάτων, που τείνουν να ψηφίζουν πιο αριστερά από τους μεγαλύτερους και τους πλουσιότερους. Όμως ένα άλλο μεγάλο κομμάτι αφορά τα πάρα πολύ αυξημένα ποσοστά της Ακροδεξιάς. Μην κρυβόμαστε: Το 41% που συγκέντρωσε η Ν.Δ. τον Μάιο και τον Ιούνιο ήταν σοκαριστικό, ιδίως γιατί οι περισσότεροι και οι περισσότερες αναμέναμε ότι η κυβέρνηση θα είχε κάποια φθορά από την πολιτεία της την πρώτη τετραετία, αλλά δεν ήταν ένα ποσοστό πρωτοφανές για την Κεντροδεξιά στην Ελλάδα - πριν την κρίση και τα Μνημόνια έπαιρνε τόσο όταν έχανε τις εκλογές. Αντίθετα, αυτό που δεν είχαμε δει ποτέ ξανά ήταν το 14% που συγκέντρωσε η Ακροδεξιά.
Αυτό που έκανε το ποσοστό ετούτο ακόμα πιο σοκαριστικό και ανησυχητικό είναι το γεγονός πως ήταν μοιρασμένο σε τρία διαφορετικά κόμματα. Αυτό παρουσίαζε με σαφήνεια μια πολύ ισχυρή ζωτικότητα της Ακροδεξιάς μέσα στην κοινωνία. Έχουμε θρησκόληπτους οπαδούς του Παΐσιου, έχουμε φασίστες, έχουμε παραδοσιακούς αντιδραστικούς, έχουμε ό,τι τραβάει η ψυχή του ακροδεξιού. Ούτε η Αριστερά κατάφερε καλά - καλά ποτέ να βάλει τρία κόμματα στη Βουλή!
Κάθε περίεργος
Αυτή η ζωτικότητα δείχνει να μην έχει χαθεί καθόλου. Ο Βελόπουλος μοιάζει βέβαια να ξεχωρίζει ανάμεσα στον ακροδεξιό χυλό και να διεκδικεί ποσοστά υψηλότερα από εκείνα του ΚΚΕ, αλλά οι ψήφοι της Ακροδεξιάς και πάλι είναι διασκορπισμένες. Οι Σπαρτιάτες, παρά τα κωμικοτραγικά φαινόμενα διάλυσης, μετριούνται σε ποσοστά κοντά στο 2%, η Νίκη παραμένει στα λεφτά της και οι δημοσκόποι τελευταία «βρίσκουν» ψηλά και το κόμμα που έφτιαξε η περσόνα των κοινωνικών δικτύων Αφροδίτη Λατινοπούλου, που έκανε όνομα βρίζοντας στο Facebook όσες γυναίκες έχουν ραγάδες ή κυτταρίτιδα. Μοιάζει σαν οποιοσδήποτε περίεργος βγει και φωνάξει κάτι αντιδραστικό να μπορεί να κερδίσει τον κοινό του.
Η Αριστερά και η Κεντροαριστερά δεν θα μπορέσουν ποτέ να βγουν από τον φαύλο κύκλο της ήττας αν δεν αλλάξουν τον γενικό συσχετισμό μέσα στην κοινωνία. Και δεν θα αλλάξουν τον γενικό συσχετισμό αν δεν νικήσουν ιδεολογικά τα ακροδεξιά παραληρήματα, που αυτή τη στιγμή έχουν δημοτικότητα σε μια κοινωνία ζαλισμένη, θυμωμένη και ηττημένη. Σενάρια συνωμοσίας, πολιτικός μηδενισμός και τάση για παροχή εμπιστοσύνης σε κάθε μασκαρά που υπόσχεται ανοησίες ως εύκολες λύσεις είναι ιδιαίτερα ισχυρά στην κοινωνική συνείδηση σήμερα. Και έχουν την εξής ιδιότητα: όταν η Δεξιά είναι σε αποδρομή κατευθύνονται προς την οργανωμένη Ακροδεξιά, όταν η Δεξιά σηκώνει κεφάλι ή χρειάζεται ψήφους θα επιστρέφουν στη Δεξιά. Και στο σύνολο θα διατηρούν ανέπαφη μια αντιδραστική ηγεμονία στην κοινωνία, που θα μετατρέπεται σε αντιδραστική πλειοψηφία στην κάλπη.
Μπορεί η Αριστερά να αντιπαραταχθεί σε αυτή τη συνθήκη και να νικήσει την Ακροδεξιά; Αν όχι, οι υπόλοιπες επιτυχίες μπορεί να αποδειχτούν εντελώς σχετικές.