Κάν’ το όπως το Σιν Φέιν
Οπως και στην περίπτωση της Βόρειας Ιρλανδίας, η απομάκρυνση του βασκικού αυτονομιστικού κινήματος από τη βία και η στροφή προς τα κοινωνικά προβλήματα δείχνουν να ανταμείβονται από τους ψηφοφόρους
Ε
νας αριστερός συνασπισμός που προέρχεται από το αυτονομιστικό Μπατασούνα, πολιτική πτέρυγα άλλοτε της ΕΤΑ, θα είναι με βάση τις τελευταίες δημοσκοπήσεις το μεγαλύτερο κόμμα στο τοπικό Κοινοβούλιο της Χώρας των Βάσκων στις αυριανές εκλογές. Όλες οι μετρήσεις δείχνουν ότι το Bildu, με ηγέτη το καταδικασμένο μέλος της ΕΤΑ Αρνάλντο Οτέγκι, αφήνει πίσω τα παραδοσιακά κόμματα. Ιδίως τον βασικό του αντίπαλο, το κεντρώο Βασκικό Εθνικιστικό Κόμμα (PNV), που κυριαρχεί στο τοπικό Κοινοβούλιο από τη δεκαετία του 1980 και κυβερνά σήμερα σε συνεργασία με το Βασκικό Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSE-E.E.).
Η απόφαση του Bildu να αλλάξει πορεία και να επικεντρωθεί πλέον σε ζητήματα που απασχολούν την τοπική κοινωνία, όπως η Υγεία, η στέγαση και η ανεργία, μοιάζει να αποδίδει, καθώς οι μετρήσεις δείχνουν ότι ειδικά οι νεότεροι ψηφοφόροι στρέφονται μαζικά προς αυτό.
Δημοσκόπηση που διενεργήθηκε για λογαριασμό της εφημερίδας El Pais και του ραδιοφωνικού σταθμού Cadena Ser φέρνει για πρώτη φορά το Bildu στην πρώτη θέση των προτιμήσεων. Το κόμμα εμφανίζεται να συγκεντρώνει ποσοστό 35,4% και 30 έδρες στο τοπικό Κοινοβούλιο των 75 εδρών. Ακολουθούν το PNV με 34,5% και 28 έδρες, το PSE-E.E. με 13,4% και 10 έδρες και το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα (Ρ.Ρ.) με 8,2% και 6 έδρες.
Ξύπνησε μνήμες
Οπως θα περίμενε κανείς, η δυναμική ανάδυση του Bildu πυροδότησε έντονες συζητήσεις για το παρελθόν και την ένοπλη δράση της ΕΤΑ, οι οποίες πήραν τον τόνο άγριας πολεμικής όταν ο Πέλο Οτσαντιάνο, υποψήφιος του κόμματος για τη θέση του προέδρου της περιφέρειας, χαρακτήρισε την ΕΤΑ «ένοπλη» και όχι «τρομοκρατική» οργάνωση.
Στις πέντε δεκαετίες της δράσης της, η ΕΤΑ (Euskadi Ta Askatasuna), που σημαίνει στη βασκική γλώσσα «Βασκική Πατρίδα και Ελευθερία», δολοφόνησε πολλούς κυβερνητικούς
αξιωματούχους και πραγματοποίησε σειρά βομβιστικών επιθέσεων που προκάλεσαν τον θάνατο εκατοντάδων Ισπανών πολιτών.
Η οργάνωση εγκατέλειψε τελικά την ένοπλη δράση το 2011 και διαλύθηκε επτά χρόνια αργότερα. Πριν από τρία χρόνια, ο Οτέγκι τράβηξε οριστικά διαχωριστική γραμμή με το παρελθόν της ΕΤΑ δηλώνοντας ότι η οργάνωση δεν έπρεπε να έχει καταφύγει ποτέ στη βία και ότι θα έπρεπε να έχει καταθέσει τα όπλα πολλά χρόνια νωρίτερα. Η ειλικρίνεια των δηλώσεων αυτών τέθηκε ωστόσο υπό αμφισβήτηση από τους παραδοσιακούς εκπροσώπους του ισπανικού δικομματισμού, και ιδίως από το Λαϊκό Κόμμα, όταν το Bildu κατέβασε στις περσινές εκλογές ως υποψήφιους 44 μέλη του που κατά το παρελθόν είχαν καταδικαστεί για συμμετοχή στην ΕΤΑ, 7 από τα οποία είχαν κριθεί ένοχα για βίαια εγκλήματα.
Παρά το γεγονός άλλωστε ότι ο Οτέγκι, που εντάχθηκε στο αυτονομιστικό κίνημα από τα εφηβικά του χρόνια και καταδικάστηκε και φυλακίστηκε για μια απαγωγή, θεωρείται ως πρωταγωνιστής της πολιτικής στροφής της ΕΤΑ, η δημοτικότητά του στην υπόλοιπη
Ισπανία παραμένει χαμηλή. Ο Πάμπλο Σιμόν, πολιτικός επιστήμονας του Πανεπιστημίου της Μαδρίτης, εκτιμά μιλώντας στην εφημερίδα Guardian ότι, παρά την πιθανότητα κατάληψης της πρώτης θέσης στις εκλογές της Κυριακής, το Bildu θα εξακολουθήσει να είναι στην αντιπολίτευση και το RNV θα παραμείνει μάλλον στην εξουσία χάρη στην υποστήριξη του PSE-E.E. Σημειώνει πάντως ότι η άνοδος του Bildu έχει τεράστια σημασία. Μια «πολύ σημαντική κοινωνιολογική αλλαγή» έχει συντελεστεί στη Χώρα των Βάσκων, τονίζει, με συνέπεια το Bildu να παγιώνει πλέον τη θέση του ως πολυσυλλεκτικό κόμμα.
Η υποστήριξη για την ανεξαρτητοποίηση έχει άλλωστε υποχωρήσει πια στη βασκική κοινωνία στο εξαιρετικά χαμηλό 22% σύμφωνα με τις τελευταίες μετρήσεις. Κάτι που σημαίνει ότι η δημόσια συζήτηση επικεντρώνεται πια στα κοινωνικά προβλήματα και στη διακυβέρνηση. Και το Bildu, που στηρίζει σήμερα την αριστερή ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Πέδρο Σάντσεθ, φαίνεται πως θα συνεχίσει να πρωταγωνιστεί και να διχάζει την Ισπανία και τα επόμενα χρόνια.