Αμφισβητώντας τις αρχές της Δύσης

Σε μια από τις πιο ζοφερές περιόδους της νεότερης ιστορίας της χώρας αποφασίσαμε να ανεβάσουμε την κωμική όπερα «Ετσι κάνουν όλες» του Μότσαρτ σε ανοικτά θέατρα στην Αθήνα και εύλογα αναρωτιέται κανείς για τον λόγο της συγκεκριμένης απόφασης. Η πρόταση που μου έγινε από τον ιδρυτή και χρηματοδότη της Φιλαρμόνια Νίκο Μαλιάρα να σκηνοθετήσω το «Eτσι κάνουν όλες» με βρήκε αρχικά σύμφωνο λόγω του ότι αγαπώ αυτό το έργο από τα χρόνια των μουσικών σπουδών μου στην Ολλανδία, όπου το διηύθυνα στο πλαίσιο του μαθήματος της διεύθυνσης ορχήστρας. Πέραν όμως της προσωπικής μου συναισθηματικής εμπλοκής, εμβαθύνοντας τόσο στο κείμενο του Ντα Πόντε όσο και στην παρτιτούρα του Μότσαρτ και εξερευνώντας το έργο κατά τη διάρκεια των προβών μού αποκαλύφθηκαν σημαντικά δραματουργικά και μουσικά ευρήματα, άξια να δημοσιοποιηθούν, δικαιώνοντας τη συγκεκριμένη επιλογή.

Η όπερα του Μότσαρτ, η οποία για πολλά χρόνια μετά την πρώτη της παρουσίαση εξαφανίστηκε από το λυρικό ρεπερτόριο έως το 1950 –όταν άρχισε να ανακτά τη δημοφιλία της– καθώς θεωρήθηκε πολύ τολμηρή και σεξιστική, συνιστά μια ακτινογραφία της ανθρώπινης ερωτικής συμπεριφοράς και ταυτόχρονα κλονίζει επί σκηνής τις ηθικές αξίες πάνω στις οποίες στηρίζεται όλος ο δυτικός πολιτισμός έως σήμερα. Αποφεύγοντας τον διδακτισμό, το δίδυμο Ντα Πόντε – Μότσαρτ μας θέτει μπροστά σε ερωτήματα που ο σημερινός όψιμος συντηρητισμός με μεγάλη δυσκολία μπορεί να αντιμετωπίσει.

Οι ήρωες του έργου εμπλέκονται σε ένα αρχικά αθώο παιχνίδι ερωτικής αποπλάνησης και εγκλωβίζονται σε αυτό αδυνατώντας να αντισταθούν στη φυσική τους παρόρμηση. Ο ένας μετά τον άλλον, χωρίς καν να το συνειδητοποιούν, καταλύουν όλους τους νόμους και τις αρχές που διέπουν την κοινωνική τους ύπαρξη αναζητώντας εναγωνίως την προσωπική τους ελευθερία. Η αλήθεια και το ψέμα είναι πλέον δυσδιάκριτα και το τέλος του έργου τούς βρίσκει σε μια αιώρηση γεμάτη ερωτήματα και άρα δυνατότητες. Στο τέλος του 18ου αιώνα τίθεται το θέμα της αμφισβήτησης του συνόλου των αρχών που διέπουν την ανθρώπινη συμπεριφορά. Τρεις σχεδόν αιώνες μετά παραμένει αδιαπραγμάτευτο. Και τα ντιβάνια των ψυχαναλυτών γεμίζουν.

INF0

23/9 Θέατρο Βριλησσίων, 25/9 Βεάκειο Θέατρο Πειραιά, 26/9 Κατράκειο Θέατρο, 28/9 Θέατρο Ηλιούπολης. Μουσική διεύθυνση: Βύρων Φιδετζής