Κοχλάζουσα μνήμη
Η μοναδική, αναντικατάστατη εμπειρία του ραδιοφώνου την εποχή της πανδημίας
Ποιος είναι ο ήχος της απουσίας; Και πώς γίνεται η απουσία να γίνεται εικόνα, να παίρνει κίνηση, να γίνεται χρόνος, ενώ τα πάντα γύρω σου μένουν απελπιστικά ακίνητα και επαναλαμβανόμενα; Πώς γίνεται σε μια εποχή υποχρεωτικής απομόνωσης όλα να ζωντανεύουν και να βαθαίνουν;
Ναι, φωνή της απουσίας είναι ο ραδιοφωνικός ήχος. Γιατί ευτυχώς η ραδιοφωνική συχνότητα καταφέρνει και τρυπώνει παντού. Σπάει τη σιωπή και σε καιρούς δύσκολους, σκοτεινούς και ανυποψίαστους καταφέρνει και γίνεται πιστός σύντροφος. Αλλά και συνομιλητής σε μια (φανταστική έστω) συνύπαρξη γεμάτη εικόνες, φωνές, μουσικές που με τη σειρά τους καταφέρνουν να σε μεταφέρουν αλλού. Οπου μπορεί να ταξιδέψει η ψυχή, όπου η φαντασία δεν είναι μόνο υπόθεση λογοτεχνική αλλά δημιούργημα της ανθρώπινης μοναχικότητας, μέσα από τις συχνότητες των ερτζιανών.
Κι έτσι σε δύσκολους καιρούς, όταν καθένας διαπραγματεύεται την αληθινή ελευθερία του και όλοι μαζί –καθένας από τον χώρο του– αναρωτιόμαστε πού
το πάει η «ξέφρενη» δημοκρατία μας, το ραδιόφωνο καταφέρνει να επαναπροσδιορίζει έννοιες, αισθήσεις, να χρωματίζει απουσίες, να χρωματίζει τις σκιές.
Μουσικές που γεννήθηκαν κάπου αλλού, κάποτε, μπορεί και να μην είχες γεννηθεί, κι όμως είσαι βέβαιος πως κατοικούν εντός σου, φωνές που πρωτάκουσες πολύ προτού δεις το πρόσωπο του ερμηνευτή, παιχνίδια που έμαθες από έναν αόρατο δάσκαλο που ήταν μόνο ήχος.
Μια αναντικατάστατη μοναδική εμπειρία είναι το ραδιόφωνο σε κάθε εποχή. Από την εποχή του πατέρα, τότε που καθόταν, νέος πολύ, να ακούει ειδήσεις για μια χώρα σκλαβωμένη και λαβωμένη, και λίγο αργότερα την εποχή του άδικου, από τα βροχερά λασπωμένα κυριακάτικα απογεύματα των αγώνων ποδοσφαίρου, πάντα σε καθεστώς απαγόρευσης, τότε που πίστευες πως όλα συμβαίνουν δίπλα σου, τότε που γινόσουν ένα με τους πανηγυρισμούς των φιλάθλων σε αγώνες που ζωντάνευαν μέσα από τη φαντασία σου.
Μια σπάνια συντροφιά είναι το ραδιόφωνο. Σε μια εποχή όπου τα πάντα περιορίζονται αναγκαστικά. Βοηθάει για μια φυγή από μια νωχελικά επαναλαμβανόμενη
καθημερινότητα. Βοηθάει να ξεφεύγεις από τα κλισέ της τηλεοπτικής έκπτωσης. Βοηθάει να μοιραστείς μια μνήμη που υπό άλλες συνθήκες θα είχες λησμονήσει.
Κάθε τραγούδι έχει μια προσωπική σχέση με τον ακροατή του. Είναι σαν να γράφτηκε για όλους αλλά και για τον καθένα ξεχωριστά. Και το τραγούδι έχει τη δύναμη να γίνεται χρόνος προσωπικός για κάθε ακροατή. Χρόνος του κάποτε που άλλοτε αθροίζει παρελθόν κι άλλοτε αθροίζει μέλλον.
Ξαναθυμόμαστε μέσα από τη ραδιοφωνική ακρόαση. Και ταξιδεύουμε. Στο παρελθόν ή στην ευχή του μέλλοντος που ονειρευτήκαμε. Οι εικόνες πολλές, οι σιωπές περισσότερες.
Υπάρχει όμως μια αναντικατάστατη δύναμη του ραδιοφώνου. Σε μια εποχή που κάνουν τα πάντα για να ξεχάσεις, μέσα από τη φτήνια και την επανάληψη, το ραδιόφωνο ευτυχώς έχει τη δύναμη να σε κάνει να θυμάσαι. Κι αυτό είναι μεγάλη δύναμη στα χέρια των μοναχικών. Η μνήμη. Γιατί δεν πρέπει να ξεχάσουμε. Και το ραδιόφωνο κρατάει ζωντανή τη μνήμη παντοτινά παρούσα.
23.11.2020