Ιατρικά σφάλματα και νομική αντιμετώπιση

Τι πρέπει να αποδειχθεί ώστε ο ασθενής να διεκδικήσει αποζημίωση

Το βασικότερο όλων είναι να αποδειχθούν το ιατρικό σφάλμα και η αιτιώδης συνάφεια με τη ζημιά στον ασθενή…

Μπορεί να βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα λόγω της έλλειψης ικανού αριθμού πραγματογνωμόνων που θα αποδείξουν το σφάλμα, ωστόσο δειλά δειλά η έννοια της ιατρικής ευθύνης λαμβάνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις στη δικαστηριακή πρακτική, καθώς οι αγωγές και οι μηνύσεις εναντίον ιατρών για ιατρικά σφάλματα αυξάνονται κάθε έτος γεωμετρικά.

Θα πρέπει να γνωρίζουμε όμως ότι ένα δυσμενές αποτέλεσμα, ειδικά κατά τη διάρκεια χειρουργικής επέμβασης, δεν επιφέρει αυτόματα και την έγερση αξιώσεων και ποινικών ή πειθαρχικών κυρώσεων κατά του ιατρού.

Αρα το πρώτο που πρέπει να διακριβωθεί είναι αν ο γιατρός ενεργώντας κάτω από τους όρους της ιατρικής επιστήμης και της ειδικότητάς του έπραξε αυτό που θα έπραττε ο μέσος ιατρός στην ίδια περίπτωση. Αν δεν έχει συμβεί αυτό, τότε ο ιατρός που έσφαλε οφείλει αποζημίωση αλλά και ευθύνεται ποινικά για τη σωματική βλάβη που προκάλεσε με το λάθος του.

Συνάφεια μεταξύ χειρισμού και ζημιάς

Αυτό που πρέπει να καταστεί σαφές είναι ότι για τους δικαστές που δικάζουν τέτοιες υποθέσεις αρκεί και η ελαφρά αμέλεια του ιατρού.

Αν ανατρέξουμε στην κείμενη νομοθεσία, «ο ιατρός οφείλει να παρέχει με ζήλο, ευσυνειδησία και αφοσίωση την ιατρική του συνδρομή, σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές της ιατρικής επιστήμης και της κτηθείσας πείρας τηρώντας τις ισχύουσες διατάξεις για τη διαφύλαξη των ασθενών και την προστασία των υγιών».

Κάτω από αυτά τα δεδομένα αν ο ιατρός κατά την εκτέλεση των ιατρικών του καθηκόντων παρέβη την υποχρέωσή του να ενεργήσει σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές της ιατρικής επιστήμης επιδεικνύοντας τη δέουσα επιμέλεια, δηλαδή αυτή που αναμένεται από τον μέσο εκπρόσωπο του κύκλου του, τότε οφείλει αποζημίωση.

Αρα το πρώτο που πρέπει να αποδειχθεί είναι αν επέδειξε τη δέουσα επιμέλεια κατά τον χειρισμό της ασθένειας. Το δεύτερο που απαιτείται είναι η αιτιώδης συνάφεια μεταξύ του χειρισμού και της ζημιάς που έπαθε ο ασθενής. Αιτιώδης συνάφεια υφίσταται όταν το επερχόμενο ζημιογόνο αποτέλεσμα (ιατρικό σφάλμα) προκαλείται από την πράξη (ενέργεια ή παράλειψη) του ιατρού.

Σε κάθε περίπτωση τα δικαστήρια θεωρούν ότι η ειδικότητα του ιατρού αποτελεί λόγο βαρύτερης ευθύνης. Ο λόγος έγκειται στο γεγονός ότι θεωρείται δεδομένο ότι ο ασθενής προσέφυγε στις υπηρεσίες του λόγω αυτής ακριβώς της ειδικότητας και μάλιστα πλήρωσε πολύ ακριβότερα αυτές τις υπηρεσίες.

Σ’ αυτό το σημείο λοιπόν εστιάζουν οι δικηγόροι ώστε αυτός που υπερασπίζεται τα συμφέροντα του ασθενή να αποδείξει ότι κατά τον χειρισμό της υπόθεσης του ασθενή ο ιατρός δεν κινήθηκε σύμφωνα με τους όρους τις ιατρικής επιστήμης. Αντίθετα, ο δικηγόρος που υπερασπίζεται τα συμφέροντα του ιατρού καλείται να αποδείξει ότι ο εναγόμενος πελάτης του κινήθηκε όπως θα ενεργούσε κάθε άλλος ιατρός.

Το όπλο του καταναλωτικού νόμου

Το βασικότερο όλων είναι να αποδειχθούν λοπόν το ιατρικό σφάλμα αλλά και η αιτιώδης συνάφεια με τη ζημιά στον ασθενή. Το ζητούμενο είναι ποιος θα πρέπει να το αποδείξει… Γενικώς υφίσταται ο κανόνας που ορίζει ότι αυτός που ζητάει κάτι (κάνει την αγωγή) οφείλει να αποδείξει τα επιχειρήματά του.

Ωστόσο, και ειδικά στις περιπτώσεις των ιδιωτικών νοσοκομείων, κλινικών αλλά και ιατρείων, οι ασθενείς έχουν στα χέρια τους ένα νομικό όπλο το οποίο αντιστρέφει το βάρος απόδειξης. Ο λόγος για τον καταναλωτικό νόμο, ο οποίος αντιστρέφει το τεκμήριο αθωότητας του εναγομένου υπό την έννοια ότι ο εναγόμενος ιατρός πρέπει να αποδείξει ότι ΔΕΝ είναι ένοχος (αντεστραμμένο βάρος αποδείξεως).

Ο γιατρός λοιπόν σε περίπτωση αγωγής εναντίον του θα πρέπει να αποδείξει:

• Οτι δεν έχει ευθύνη επειδή έδρασε ακριβώς όπως ορίζει η ιατρική επιστήμη.

• Οτι η επερχόμενη ζημιά στον ασθενή δεν ήταν λόγω των ενεργειών του αλλά προέκυψε από αντικειμενικές συνθήκες (όπως για παράδειγμα η γενικότερη κατάσταση υγείας του ασθενή).

• Οτι το επερχόμενο ζημιογόνο αποτέλεσμα δεν βρίσκεται σε αιτιώδη συνάφεια με τις ιατρικές του ενέργειες.

Αποζημίωση και από το νοσοκομείο

Δεν ευθύνεται όμως μόνο ο ιατρός που έκανε λάθος, αλλά και το ιδιωτικό νοσοκομείο ή η κλινική όπου έγινε μια επέμβαση που οδήγησε από εσφαλμένο χειρισμό στη σωματική βλάβη ενός ασθενή. Η σχέση μεταξύ του ιδιωτικού νοσοκομείου – κλινικής με τον ιατρό που επεμβαίνει σε έναν ασθενή ονομάζεται «πρόστηση», που σημαίνει διορίζω, προσλαμβάνω, χρησιμοποιώ κάποιον στην υπηρεσία μου. Αυτή η διευκρίνιση είναι απαραίτητη αφού αυτό τον όρο χρησιμοποιεί ο Αστικός Κώδικας για να καταδείξει και την ευθύνη του νοσοκομείου – κλινικής. Αναλυτικότερα, ο Αστικός Κώδικας αναγράφει: «Ο κύριος ή ο προστήσας κάποιον άλλον σε μια υπηρεσία ευθύνεται για τη ζημία που ο υπηρέτης ή ο προστηθείς προξένησε σε τρίτον παράνομα κατά την υπηρεσία του» και για να ξεδιαλύνουμε τα πράγματα θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι ο «προστήσας» στην περίπτωσή μας είναι η ιδιωτική κλινική ή το νοσοκομείο ενώ ο «προστηθείς» είναι ο ιατρός. Σύμφωνα λοιπόν με τη νομοθεσία (στην οποία αναγράφεται ρητά ότι ευθύνεται) αλλά και την πρακτική των δικαστηρίων, εάν από αμελή κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του συμπεριφορά του προστηθέντος ιατρού επήλθε η σωματική βλάβη προσώπου νοσηλευομένου σε ιδιωτική κλινική, η προστήσασα τον ιατρό κλινική ευθύνεται για την αποκατάσταση της περιουσιακής ζημίας και της ηθικής βλάβης που υπέστη ο ασθενής.