Η ισλαμιστική απειλή στην κεντρική Αφρική
Τα τελευταία δύο χρόνια το Ισλαμικό Κράτος ανασυντάσσει τις δυνάμεις του για να εστιάσει περισσότερο στην Αφρική και λιγότερο σε παραδοσιακές του εστίες, όπως το Ιράκ και η Συρία. Ενδεικτικό της στροφής αυτής είναι το γεγονός ότι στην «Αλ Ναμπά», την επίσημη εβδομαδιαία εφημερίδα του Ισλαμικού Κράτους, 31 από τα 52 τελευταία πρωτοσέλιδα δημοσιεύουν «κατορθώματα» της τρομοκρατικής οργάνωσης στην κεντρική και δυτική Αφρική. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι οργανωτικές σχέσεις του ΙΚ δεν είναι ίδιες με όλους τους συμμάχους του ανά την υφήλιο. Για την αύξηση του γοήτρου του έχει καταλάβει ότι είναι προσφορότερο να μην καπελώνει με κεντρικούς καθοδηγητές ομάδες που θέλουν να φέρουν τη χαρακτηριστική μαύρη σημαία του. Τέτοια είναι η σχέση του με τους Αφρικανούς συμμάχους του. Και φαίνεται ότι πετυχαίνει τον σκοπό της.
Η στροφή του Ισλαμικού Κράτους αντικατοπτρίζεται και στις επιθέσεις του. Οι οργανώσεις που σχετίζονται με αυτό στην περιοχή της υποσαχάριας Αφρικής ευθύνονται για το 55% των 4.484 επιβεβαιωμένων δολοφονιών, οι οποίες έχουν αναφερθεί μέσω επίσημων πηγών ενημέρωσης του Ισλαμικού Κράτους τους τελευταίους δώδεκα μήνες. Η πλειονότητα αυτών των επιθέσεων συγκεντρώνεται στην ευρύτερη λεκάνη της λίμνης Τσαντ, όπου συνορεύουν τέσσερις χώρες: το Τσαντ, το Καμερούν, ο Νίγηρας και η Νιγηρία. Η περιοχή αυτή κατατρύχεται από οικονομική ανισότητα, ανέχεια και διαφθορά. Για το 2020 υπολογίστηκε από τον ΟΗΕ ότι 13 εκατ. άνθρωποι χρειάστηκαν κάποιου είδους βοήθεια και πάνω από 3 εκατ. εκτοπίστηκαν.
Στη Νιγηρία δραστηριοποιούνται για χρόνια η ισλαμιστική οργάνωση Μπόκο Χαράμ και το παρακλάδι της Δυτική Αφρικανική Επαρχία του Ισλαμικού Κράτους (Islamic State West Africa Province –
ISWAP). Από το 2016 η ISWAP έχει αποσπαστεί από την Μπόκο Χαράμ και την έχει ξεπεράσει σε δυναμικότητα. Το 2020 το υπουργείο Αμυνας των ΗΠΑ υπολόγισε ότι έχει μεταξύ 3.500 και 5.000 μαχητές, οι οποίοι επιχειρούν κυρίως στη βορειανατολική Νιγηρία, κοντά στη λίμνη Τσαντ. Η ISWAP απομακρύνθηκε από την αδιάκριτη βία της Μπόκο Χαράμ και έχει πρωταρχικό σκοπό το χτύπημα κρατικών στόχων και χριστιανών, ενώ έχει διαπράξει επιθέσεις και σε ανθρωπιστικές αποστολές. Στις αρχές Απριλίου επιτέθηκε και πυρπόλησε κτίρια του ΟΗΕ στη βορειανατολική Νιγηρία, χτυπώντας έναν από τους εννιά κόμβους του οργανισμού στην περιοχή. Παρέχει βασικές υπηρεσίες στις περιοχές υπό τον έλεγχό της και εισπράττει φόρους από την αγροτική παραγωγή και το εμπόριο με αντάλλαγμα την προστασία τους.
Οι τοπικές κυβερνήσεις αρχικά προσπάθησαν να επανακτήσουν τις περιοχές που είχαν αποσπάσει οι οργανώσεις. Πρώτα το Τσαντ κι έπειτα η Νιγηρία επανακατέλαβαν ορισμένες από τις περιοχές επιρροής. Ο νιγηριανός στρατός συγκέντρωσε δυνάμεις σε αστικά «super camps», αφήνοντας όμως σημαντικές οδικές αρτηρίες και αγροτικές περιοχές απροστάτευτες, περιορίζοντας έτσι και την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας σε όλες τις περιοχές εκτός από αυτές τις πόλεις-φρούρια. Πρόσφατα οι νιγηριανές δυνάμεις ισχυρίστηκαν ότι κατάφεραν να εξολοθρεύσουν δώδεκα υψηλόβαθμα στελέχη της ISWAP. Η Αφρικανική Ενωση έχει δημιουργήσει την Πολυεθνική Κοινή Task Force με πενιχρά αποτελέσματα. Η Νιγηρία και το Καμερούν έχουν ενθαρρύνει τη δημιουργία τοπικών πολιτοφυλακών που τις βοηθούν σε θέματα πληροφοριών και περιπόλων. Ομως έχουν αποδειχθεί προβληματικές, καθώς δεν λείπουν οι αναφορές για κακοποιήσεις, διαφθορά και στρατολόγηση παιδιών.