«Το ΥΠΠΟΑ είναι προσανατολισμένο στην μπίζνα»
Ο σκηνοθέτης και ηθοποιός μιλάει με αφορμή το έργο «Η μικρή μέσα στο σκοτεινό δάσος» που ταξιδεύει στο Φεστιβάλ της Αβινιόν
«Η κυβέρνηση μας λέει: “Αν είσαι γαμάτος και έχεις και πέντε φίλους γίνε, αλλιώς μείνε άνεργος ή κακοπληρωμένος”»
Ενα σκοτεινό παραμύθι για την εκδίκηση, τα ανθρώπινα ένστικτα και την αλαζονεία. Ο Παντελής Δεντάκης μιλάει στο Documento για την παράσταση «Η μικρή μέσα στο σκοτεινό δάσος» με πρωταγωνιστές μικρά γλυπτά που αναπαριστούν τους ήρωες του έργου. Με αυτή την αφορμή μιλήσαμε για την απαξίωση των εργαζομένων στην τέχνη από το υπουργείο Πολιτισμού, την αστυνομική βία και τα επικοινωνιακά παιχνίδια της κυβέρνησης.
Μια πρωτότυπη παράσταση που συνδυάζει διαφορετικά αφηγηματικά μέσα και φτάνει μέχρι το Φεστιβάλ Θεάτρου της Αβινιόν. Πώς προέκυψε η ιδέα;
Ξεκινήσαμε από την ιστορία του Φιλίπ Μινιανά, μια ελεύθερη διασκευή του μύθου της Πρόκνης και της Φιλομήλας από τις «Μεταμορφώσεις»
του Οβίδιου. Πρόκειται για μια «χειροποίητη» δουλειά από την ομάδα Black Forest, η οποία έφτιαξε ένα σύνθετο θέαμα με κινηματογράφο, θέατρο, μουσική, video art και μικρογλυπτική. Η παράσταση παρουσιάζεται τον Ιούλιο στο Φεστιβάλ της Αβινιόν και υπάρχει η προοπτική περιοδείας στη Γαλλία.
Η υπόθεση έχει τις ρίζες της στην ελληνική παράδοση και αποτυπώνει τα πιο σκληρά ανθρώπινα ένστικτα. Πρόκειται για μια άγρια ιστορία εκδίκησης που ξεκινάει με έναν βιασμό και έναν ακρωτηριασμό. Στο τέλος και οι τρεις κεντρικοί ήρωες έχουν αποδομηθεί συναισθηματικά και μια μαγική δύναμη τους μετατρέπει σε πουλιά δίνοντάς τους μια δεύτερη ευκαιρία για μια ανάλαφρη ζωή μακριά από τον οδυνηρό κόσμο των ανθρώπων.
Το επόμενο διάστημα ξεκινάει το σταδιακό άνοιγμα της οικονομίας μετά το lockdown. Γιατί δεν έχει ανακοινωθεί τίποτε για τους χώρους πολιτισμού;
Βρισκόμαστε ακόμη στον πάγο. Γνωρίζοντας πώς έχουν λειτουργήσει οι κυβερνώντες σε άλλους τομείς της οικονομίας και της κοινωνίας, έχω την αίσθηση ότι υπάρχει αδιαφορία για τους ανθρώπους του πολιτισμού. Μας αντιμετωπίζουν σαν φαντασμένους και γραφικούς κουλτουριάρηδες, αλλά δεν συνειδητοποιούν ότι είμαστε εργαζόμενοι που ζούμε από τον πολιτισμό. Θυμάμαι τον Αδωνη Γεωργιάδη να λέει με στόμφο ότι αφού μένουμε σπίτι, δεν χρειαζόμαστε πολλά χρήματα. Παρ’ όλα αυτά, τρέχουν τα ενοίκια, οι φόροι και οι λογαριασμοί, χιλιάδες καλλιτέχνες και οι οικογένειές τους ζουν με 534 ευρώ τον μήνα (όσοι δικαιούνται το επίδομα). Υπάρχει φόβος για το τι θα συμβεί όταν σταματήσουν τα πενιχρά επιδόματα και βρεθούμε να ζούμε όλοι σε ένα κατεστραμμένο τοπίο.
Πιστεύετε ότι η αδιαφορία για τον πολιτισμό αποτελεί κομμάτι της κυβερνητικής στρατηγικής;
Η πλειονότητα των ανθρώπων που εργάζονται στον πολιτισμό θεωρεί ότι είμαστε ανύπαρκτοι και αόρατοι για την κυβέρνηση. Πρόκειται για μια συνολική πολιτική αντίληψη για την κοινωνία, ένα εκδικητικό μένος απέναντι στον λαό που αποτυπώνεται σε διάφορες πτυχές της ζωής. Δεν θέλουν να ενισχύσουν τους ανθρώπους του πολιτισμού και της υγείας γιατί δεν πιστεύουν σε μια κοινωνία που ευημερεί, αλλά αποθεώνουν την ιδιωτική πρωτοβουλία. «Αν είσαι γαμάτος και έχεις και πέντε φίλους γίνε, αλλιώς μείνε άνεργος ή κακοπληρωμένος». Αυτό μας λένε. Οι άνθρωποι του υπουργείου είναι προσανατολισμένοι στην μπίζνα, στις συμφωνίες με φίλους, ημετέρους, μεγάλες επιχειρήσεις και ιδρύματα.
Παρά ταύτα έχουν δοθεί μεγάλες επιχορηγήσεις σε κάποιους πολιτιστικούς οργανισμούς και όχι μόνο.
Από τη μια πλευρά μας λένε: «Τι να κάνουμε, να γεννήσουμε λεωφορεία και νοσοκομεία μέσα σε λίγες μέρες;». Από την άλλη έχουν παραχωρήσει τεράστια χρηματικά ποσά για δικούς τους λόγους. Δυστυχώς, μεγάλο μέρος του κόσμου αποδέχεται μοιρολατρικά τα πράγματα, γιατί όταν σε ταΐζουν εξαθλίωση, καταστολή και απογοήτευση κάποια στιγμή θεωρείς φυσιολογικό να αφομοιώνεις την αίσθηση της αποδόμησης και της διαφθοράς παντού.
Σε σχέση με την καταστολή φαίνεται ότι τα περιστατικά αστυνομικής βίας έχουν παγώσει στους δημόσιους χώρους.
Επικοινωνιακά δεν τους βγήκε το χαρτί της καταστολής. Θεωρώ ότι το κράτος στο οποίο πιστεύουν είναι αυτό που τσακίζει όποιον απομακρύνεται από την κυβερνητική γραμμή. Θέλουν να υπάρχει μια ελίτ που ζει σε έναν φανταστικό κόσμο, μια ενδιάμεση τάξη που εργάζεται και η πλέμπα που θα πρέπει να το βουλώνει. Στη Νέα Σμύρνη έκοψαν πρόστιμο σε μια οικογένεια με τρία παιδιά και σάπισαν στο ξύλο έναν άνθρωπο που διαμαρτυρήθηκε. Πλέον επιτρέπουν να συνωστίζονται χιλιάδες άτομα στις πλατείες και να τσακώνονται οι άνθρωποι στις γειτονιές τους μέχρι να χρησιμοποιήσουν την καταστολή και να πει ο κάθε νοικοκυραίος ότι καλά τους έκαναν. Ο παραλογισμός τους είναι ένα επικοινωνιακό παιχνίδι.
Τι πιστεύετε ότι θα αφήσει το κίνημα #ΜeToo στον χώρο του θεάτρου;
Θα απαλλαχτεί ο χώρος από κάποιες νοσηρές περιπτώσεις ανθρώπων, θα λειτουργήσει ως έναυσμα για ζύμωση και σκέψη και θα σπάσει ο φόβος για τα θύματα, παραδειγματίζοντας και κάποιους δυνάμει βιαστές/κακοποιητές. Ομολογώ ότι πολύς κόσμος παραξενεύτηκε όταν έγινε η ανάθεση του Εθνικού Θεάτρου στον Δημήτρη Λιγνάδη επειδή υπήρχαν φήμες γύρω από το πρόσωπό του. Το πρόβλημα όμως δεν είναι μόνο ο συγκεκριμένος άνθρωπος. Ευτυχώς γίνεται πολύ καλή δουλειά στο σωματείο και υπάρχει ζύμωση για τους κανόνες δεοντολογίας.