Εδώ είναι Βαλκάνια, δεν είναι παίξε γέλασε
Η διαμάχη Σερβίας – Κοσόβου ξεκίνησε από ασήμαντη αφορμή, όμως τα υφέρποντα προβλήματα βγήκαν στην επιφάνεια
Εν συντομία
Κόσοβο και Σερβία βρίσκονται στα μαχαίρια, αυτήν τη φορά για… πινακίδες αυτοκινήτων. Η διαμάχη τους αντικατοπτρίζει βαθύτερες διαφορές.
Γιατί ενδιαφέρει
Η «φαγωμάρα» στα δυτικά Βαλκάνια λειτουργεί ανασταλτικά για την ενσωμάτωσή τους στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Σερβία και Κόσοβο μπήκαν την προηγούμενη εβδομάδα σε μια διαμάχη στην οποία αντικατοπτρίζονται βαθύτερες διαφορές. Αφορμή για
την τωρινή διένεξη ήταν ότι η Σερβία ανάγκαζε τους οδηγούς από το Κόσοβο να αγοράζουν προσωρινές πινακίδες επειδή δεν αναγνωρίζει το καθεστώς της πρώην επαρχίας της. Το Κόσοβο προχώρησε στην ίδια κίνηση, με αποτέλεσμα να προκαλέσει την αντίδραση των Σέρβων της χώρας, οι οποίοι απέκλεισαν δύο δρόμους στα βόρεια της χώρας με φορτηγά, ενώ σημειώθηκαν επιθέσεις σε δύο κυβερνητικά γραφεία καταχώρησης πινακίδων! Η διένεξη έληξε την Πέμπτη, με τη συμφωνία οι μεν Σέρβοι να ξεμπλοκάρουν τους δρόμους, οι δε Κοσοβάροι να αποσύρουν τις ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας από τα βόρεια της χώρας, αρχής γενομένης από χθες. Αντίθετα, η νατοϊκή Δύναμη Κοσόβου (KFOR) θα παραμείνει στην περιοχή για δύο εβδομάδες.
«Η ιδιότητα του μέλους της ΕΕ για τη Σερβία και το Κόσοβο παραμένει άπιαστη»
Φλόριαν Μπίμπερ
Καθηγητής Ιστορίας και Πολιτικής της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στο Πανεπιστήμιο του Γκρατς
Μετά τον πόλεμο του 1998-99 και τον βομβαρδισμό του ΝΑΤΟ οι δύο χώρες έχουν τεταμένες σχέσεις. Το καθεστώς του Κοσόβου παραμένει άλυτο παρά τη μονομερή διακήρυξη ανεξαρτησίας του 2008. Η Σερβία δεν αναγνωρίζει το Κόσοβο ως κράτος, αλλά διενεργεί συνομιλίες για την εξομάλυνση των σχέσεών τους με ορίζοντα την ευρωπαϊκή ενσωμάτωση.
Ενσωμάτωση
Οι δύο χώρες έχουν μπει σε διαπραγματεύσεις για την εξομάλυνση των σχέσεών τους με σκοπό την είσοδό τους στην ΕΕ. «Η ιδιότητα του μέλους της ΕΕ για τις χώρες αυτές παραμένει άπιαστη» λέει στο Documento ο καθηγητής Ιστορίας και Πολιτικής της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στο Πανεπιστήμιο του Γκρατς Φλόριαν Μπίμπερ, συμπληρώνοντας ότι «η διαφωνία μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου δεν είναι ούτε κατά διάνοια κοντά σε επίλυση».
Η ΕΕ έχει ουσιαστικά σταματήσει να δέχεται νέα μέλη μετά το 2013 και την είσοδο της Κροατίας, που είναι η μοναδική χώρα των δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ. Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έκανε την περασμένη εβδομάδα μια γρήγορη επίσκεψη στις έξι χώρες των δυτικών Βαλκανίων ενόψει της ευρωπαϊκής συνόδου για τα δυτικά Βαλκάνια την ερχόμενη Τετάρτη 6 Οκτωβρίου στη Σλοβενία, στην οποία –μεταξύ άλλων– θα μοιραστούν επενδύσεις 30 δισ. για τα επόμενα επτά χρόνια. Η Φον ντερ Λάιεν μοίρασε συγχαρητήρια και υποσχέσεις για επιτάχυνση της εισόδου στην ΕΕ.
Ωστόσο χαρακτηριστική ήταν η απογοήτευση που εξέφρασε ο Αλβανός πρωθυπουργός Εντι Ράμα για την πορεία των διαπραγματεύσεων ένταξης: «Πηγαίνουμε από σύνοδο σε σύνοδο και δεν υπάρχει πρόοδος. Επαναλαμβάνεται η ίδια ανακοίνωση».
Η θέση της Γερμανίας
Μιας και η ευρωπαϊκή πολιτική για την περιοχή περνάει εν πολλοίς από το Βερολίνο, με ενδιαφέρον αναμένεται η σύνθεση της νέας κυβέρνησης. Ο καθηγητής Μπίμπερ φαίνεται απαισιόδοξος, αφού «είναι απίθανο η γερμανική πολιτική να αλλάξει δραματικά. Μια συμμετοχή των Πρασίνων θα μπορούσε να αυξήσει την πίεση σε θέματα κράτους δικαίου και αυταρχισμού στην περιοχή, αλλά γενικά αναμένω περισσότερη συνέχεια παρά αλλαγή από τη Γερμανία».
Επίσης, με αφορμή το τελευταίο διεθνές ταξίδι της Μέρκελ στην περιοχή πριν από την αποχώρησή της, ο καθηγητής εκτιμά ότι η επιτυχία της καγκελάριου ήταν περιορισμένη αφού «η περιοχή παραμένει έξω από την ΕΕ, με σοβαρά άλυτα προβλήματα, συμπεριλαμβανομένης της κρίσης δημοκρατίας στη Σερβία και με την ΕΕ λιγότερο δεσμευμένη στη διεύρυνση».