Περίσκεψη πριν από το επόμενο βήμα
Οι δυο πλευρές μελετούν με προσοχή τις κινήσεις που θα επιχειρήσουν ύστερα από 81 μέρες πολέμου που έχει οδηγηθεί σε τέλμα
Εν συντομία
Η Ουκρανία ενισχύεται από τη Δύση και αντεπιτίθεται όσο η Ρωσία συνεχίζει την επίθεση στο Ντονμπάς.
Γιατί ενδιαφέρει
Η έκβαση της μάχης του Ντονμπάς θα καθορίσει την τελική έκβαση του πολέμου.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έπειτα από 81 μέρες έχει οδηγηθεί σε τέλμα. Οι δυο πλευρές πλέον μελετούν προσεκτικά τα επόμενα βήματά τους και τα όποια πλεονεκτήματα είναι σχετικά και όχι καταλυτικά. Το Ντονμπάς είναι πλέον το επίκεντρο των συγκρούσεων μαζί με τις περιοχές της Χερσώνας και της Ζαπορίζια, μια και οι Ρώσοι έχουν αφήσει εν πολλοίς το Χάρκοβο σε δεύτερο πλάνο.
Το Χάρκοβο, δεύτερη μεγαλύτερη πόλη στην Ουκρανία, βρίσκεται υπό πολιορκία από τις 24 Φεβρουαρίου, πρώτη μέρα της ρωσικής εισβολής. Η πόλη έχει συμβολική αξία και για τις δύο πλευρές, αφού εκεί διεξάχθηκαν τέσσερις μεγάλες μάχες κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, ενώ το 2014 το Χάρκοβο μαζί με την Οδησσό δονήθηκαν
από φιλορωσικές διαδηλώσεις ενάντια στην αλλαγή καθεστώτος στο Κίεβο μετά το Μαϊντάν. Οι πόλεις αυτές όμως δεν βίωσαν τον εμφύλιο πόλεμο όπως τον βίωσε το Ντονμπάς, παρόλο που οι διαδηλωτές αντιμετωπίστηκαν με βίαιο τρόπο, ειδικά στην Οδησσό, όπου το Κτίριο των Συνδικάτων πυρπολήθηκε από ναζιστές, οι οποίοι δολοφόνησαν περισσότερους από 100 διαδηλωτές.
Η Ρωσία επιχείρησε να καταλάβει την πόλη διά της εφόδου τις πρώτες μέρες της εισβολής και αφού απέτυχε ξεκίνησε την πολιορκία της και έναν καταστροφικό βομβαρδισμό. Η επιχείρηση εν πολλοίς ήταν υποστηρικτική και δεν είχαν αναπτυχθεί ισχυρές δυνάμεις για την κατάληψη του αστικού κέντρου. Αντιθέτως, η κύρια προσπάθεια μετά την αποχώρηση των Ρώσων από το βόρειο μέτωπο ήταν η μάχη για το Ντονμπάς και η περικύκλωση των ουκρανικών μονάδων. Ωστόσο το Χάρκοβο έπαιζε ρόλο συμπληρωματικό στο όλο εγχείρημα, ενώ σε απόσταση μόλις 80 χιλιομέτρων από τη ρωσική πλευρά των συνόρων βρίσκεται η πόλη Μπέλγκοροντ.
Το Μπέλγκοροντ αποτελεί ενδεχομένως την πιο κρίσιμη βάση των ρωσικών επιχειρήσεων στην Ουκρανία. Από εκεί οργανώνονται και ξεκινούν οι αλυσίδες ανεφοδιασμού και ενίσχυσης των μονάδων στο μέτωπο του Ντονμπάς. Γι’
ΗΠΑ και ΕΕ ετοιμάζονται για σύρραξη μακράς διάρκειας με στόχο την αποδυνάμωση της Ρωσίας, χωρίς να αποκλείουν όμως και το σενάριο κλιμάκωσης
αυτό τον λόγο οι Ουκρανοί έχουν επικεντρώσει τις προσπάθειές τους στη διατάραξη των ρωσικών γραμμών επικοινωνίας, πραγματοποιώντας χτυπήματα με πυραύλους και ελικόπτερα. Επίσης, ο ουκρανικός στρατός, έχοντας εξαπολύσει περιορισμένη αντεπίθεση εναντίον των ρωσικών μονάδων στην περιοχή, έχει καταφέρει αφενός να μειώσει τη στρατιωτική πίεση που δέχεται η πόλη, αφετέρου να θέσει ένα πολύ κρίσιμο δίλημμα στο Κρεμλίνο: οι διαθέσιμες εφεδρείες θα κατευθυνθούν είτε προς το Ντονμπάς είτε προς το Χάρκοβο και το Μπέλγκοροντ ώστε να ασφαλιστούν τα μετόπισθεν.
Ρωσική προέλαση… σημειωτόν
Παράλληλα, η πρωτοβουλία των στρατιωτικών επιχειρήσεων στο Ντονμπάς φαίνεται να παραμένει στη ρωσική πλευρά, αν και η ταχύτητα προέλασης μοιάζει μάλλον με σύρσιμο παρά με κεραυνοβόλο πόλεμο. Ο πόλεμος θέσεων που έχει επικρατήσει στην Ουκρανία ευνοεί τους Ουκρανούς, που είναι οχυρωμένοι σε θέσεις τις οποίες χτίζουν μεθοδικά εδώ και οκτώ χρόνια και κάνουν τους Ρώσους να πληρώνουν ακριβά για κάθε μέτρο που προχωρούν. Ωστόσο το ρωσικό επιτελείο δεν έχει καταστρέψει τις γέφυρες στον ποταμό Δνείπερο, ο οποίος χωρίζει την Ουκρανία στη μέση. Ενα χτύπημά τους σίγουρα θα είχε αποκόψει τον ουκρανικό στρατό από τον έξω κόσμο, όμως φαίνεται ότι οι Ρώσοι υπολογίζουν ότι θα μετατρέψουν τη μάχη για το Ντονμπάς σε ένα ουκρανικό Βερντέν, προκαλώντας αιμορραγία στο Κίεβο και εντέλει καταστρέφοντας τις στρατιωτικές δυνατότητές του.
Συγχρόνως, η αποσχισθείσα Λαϊκή Δημοκρατία του Λουγκάνσκ ελέγχει πλέον σχεδόν το σύνολο των εδαφών που είχε θέσει στόχο, δηλαδή τα σύνορα του 2014, ενώ η επίσης αποσχισθείσα Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονιέτσκ έχει πιο δύσκολη αποστολή, καθώς και οι πόλεις-κλειδιά του Κραματόρσκ και του Σεβερντονιέτσκ έχουν μετατραπεί σε οχυρά. Αξίζει να σημειωθεί πως ο ρωσικός σχεδιασμός για τις καταληφθείσες περιοχές της Χερσώνας και της Ζαπορίζια προβλέπει την ενσωμάτωσή τους στο ρωσικό κράτος είτε με δημοψήφισμα στα πρότυπα της Κριμαίας είτε με απευθείας ενσωμάτωση βάσει διατάγματος των τοπικών αρχών τις οποίες έχουν διορίσει οι Ρώσοι.
Η Δύση ανεβάζει τον πήχη
Τη στιγμή που η μάχη στο Ντονμπάς μαίνεται οι ΗΠΑ και η ΕΕ ανοίγουν τα χαρτιά τους και ετοιμάζονται για μια σύγκρουση μακράς διαρκείας ώστε να επιτύχουν τον στόχο που δημοσίως εξέφρασε ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας Λόιντ Οστιν, δηλαδή την αποδυνάμωση της Ρωσίας, χωρίς βέβαια να αποκλείεται ένα σενάριο κλιμάκωσης. Μάλιστα το κορυφαίο στέλεχος των Δημοκρατικών και πρόεδρος της αμερικανικής Βουλής Νάνσι Πελόζι βρέθηκε την Πρωτομαγιά στο Κίεβο και συναντήθηκε με τους Ουκρανούς, δηλώνοντας πως οι ΗΠΑ θα είναι στο πλάι τους έως ότου «κερδηθεί η νίκη», χωρίς να ξεκαθαρίζεται τι σημαίνει μια ουκρανική νίκη: επάνοδος στα σύνορα του 2014 με επιστροφή της Κριμαίας, επάνοδος στα σύνορα της 23ης Φεβρουαρίου ή μια επέλαση προς την ίδια τη Ρωσία;
Ταυτόχρονα, το αμερικανικό Κογκρέσο ψήφισε νομοσχέδιο βάσει του οποίου το Κίεβο θα ενισχυθεί με 40 δισ. δολάρια. Το τεράστιο αυτό πακέτο οικονομικής βοήθειας θα χρησιμοποιηθεί τόσο για τις πολεμικές ανάγκες όσο και για την κάλυψη των ομολογουμένως τεράστιων ελλειμμάτων του ουκρανικού προϋπολογισμού, που υπολογίζονται στα 5 δισ. δολάρια τον μήνα σύμφωνα με το ΔΝΤ και τα οποία όσο βαθαίνει ο πόλεμος τόσο θα διευρύνονται.
Η αμερικανική βοήθεια έρχεται να προστεθεί στον ήδη μεγάλο πακτωλό χρημάτων που μέχρι στιγμής έχουν δοθεί από την ΕΕ και την αμερικανική κυβέρνηση και υπολογίζονται σε δεκάδες δισ. δολάρια. Η μεγάλη υλική υποστήριξη της Δύσης έχει δημιουργήσει χαμόγελα στο Κίεβο, το οποίο αρχίζει να πιστεύει ότι μια αντεπίθεση είναι πιθανή. Ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπα σε συνέντευξή του στους «Financial Times» (10/5) δήλωσε ότι η χώρα του έχει αναβαθμίσει τους πολεμικούς της στόχους και νιώθει έτοιμη να αντεπιτεθεί ώστε να απωθήσει τους Ρώσους από τη χώρα ακόμη και πέραν των συνόρων της 23ης Φεβρουαρίου, επιχειρώντας μια προώθηση στα σύνορα του 2014.
Ωστόσο η ενεργειακή, οικονομική και επισιτιστική κρίση που έχει δημιουργηθεί ως αποτέλεσμα της ρωσικής εισβολής απειλεί τη συνοχή της Δύσης. Και αυτό διότι χώρες όπως η Ουγγαρία έχουν βάλει βέτο στην ευρωπαϊκή προσπάθεια για την επιβολή εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, ενώ η διακοπή παροχής του αερίου είναι εκτός συζήτησης. Από την άλλη, το ρούβλι, έπειτα από απανωτές κυρώσεις, όχι μόνο έχει επανέλθει πλήρως, αλλά σύμφωνα με το Bloomberg είναι το κορυφαίο νόμισμα για το 2022, σημειώνοντας από την αρχή του έτους συνολική άνοδο μεγαλύτερη από 11% σε σχέση με το δολάριο.
Συμβουλές από τον Κίσιντζερ
Οι εξελίξεις ώθησαν και τον άλλοτε πανίσχυρο Αμερικανό πολιτικό και υπερήλικα πλέον Χένρι Κίσιντζερ να τοποθετηθεί στο πλαίσιο συνέντευξης που παραχώρησε στους «Financial Times». Εκεί ανέφερε ότι «η γεωπολιτική κατάσταση παγκοσμίως θα υποβληθεί σε σημαντικές αλλαγές μετά το πέρας του πολέμου στην Ουκρανία».
Ο Αμερικανός «Μέτερνιχ» επισήμανε ακόμη ότι ο άξονας Μόσχας – Πεκίνου δεν έχει «ταυτόσημα συμφέροντα για όλα τα αναμενόμενα προβλήματα», υπονοώντας ότι οι ΗΠΑ θα έχουν τη δυνατότητα να διασπάσουν την αναδυόμενη συμμαχία όπως έκανε ο Νίξον με την Κίνα στις αρχές της δεκαετίας του ’70, αντί για μια αέναη επιθετική στάση που σφυρηλατεί την ευρασιατική συμμαχία. Η συμβουλή του Κίσιντζερ έρχεται εν μέσω αβεβαιότητας στους κύκλους των αμερικανικών ελίτ για την πορεία του νέου Ψυχρού Πολέμου αλλά και της υστερίας εναντίον της Μόσχας.
Επίκεντρο των συγκρούσεων το Ντονμπάς μαζί με τις περιοχές Χερσώνα και Ζαπορίζια, όπου κατά πάσα πιθανότητα θα κριθεί η έκβαση της ένοπλης αναμέτρησης