Η εκλογική ευθύνη που δεν αποδόθηκε

Ακρίτας Καϊδατζής Αν. καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου ΑΠΘ

Κράτος δικαίου, δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη γνώρισαν δραματική υποβάθμιση την τελευταία τετραετία. Δεν το λένε μόνο πολιτικοί αντίπαλοι. Το επιβεβαιώνουν ανεξάρτητοι παρατηρητές και οργανισμοί και ευρωπαϊκοί θεσμοί. Διαχείριση της πανδημίας. Υποβάθμιση δημόσιας υγείας και παιδείας. Διαχείριση δημόσιου χρήματος και απευθείας αναθέσεις. Ενεργειακή φτώχεια και ακρίβεια. Αναδιανομή πλούτου από τους πολλούς στους λίγους. Χειραγώγηση της ενημέρωσης. Και κυρίως το μέγα σκάνδαλο των παρακολουθήσεων. Πολιτικές ευθύνες για τις εγκληματικές αστοχίες και παραλείψεις δεν αποδόθηκαν.

Και η διερεύνηση τυχόν νομικών ευθυνών παρακωλύθηκε με κάθε τρόπο. Η δικαστική εξουσία φάνηκε διστακτική. Ανεξάρτητες αρχές που διανοήθηκαν να διεξαγάγουν έρευνες δέχτηκαν πρωτοφανείς επιθέσεις. Οταν δεν αποδίδεται πολιτική ευθύνη απομένει η εκλογική ευθύνη. Οι πολίτες μπορούν με την ψήφο τους να αποδοκιμάσουν όσους ενεργούν σε βάρος των συμφερόντων των πολλών.

Συνέβη το ακριβώς αντίθετο. Οι πολίτες επιβράβευσαν. Ξεκάθαρα. Ας μην έχουμε ψευδαισθήσεις ότι η δικαστική εξουσία ή ανεξάρτητοι θεσμοί θα κάνουν αυτό που απέρριψε το εκλογικό σώμα. Η ψήφος λειτουργεί ως άφεση αμαρτιών. Το μήνυμά της είναι σαφές: καμία ευθύνη για κανένα σκάνδαλο.

Ετσι όμως δεν λειτουργεί δημοκρατία. Η δημοκρατία προϋποθέτει ευθύνη. Αν το ίδιο αποτέλεσμα επιβεβαιωθεί στις επόμενες εκλογές, θα διαμορφωθεί εν τοις πράγμασι ένα πολίτευμα όπου οι κυβερνώντες θα μπορούν να κάνουν κυριολεκτικά ό,τι θέλουν χωρίς να ευθύνονται για τίποτε. Ενα πολίτευμα που μόνο στο όνομα θα είναι δημοκρατικό.

Μια εκλεγμένη δικτατορία. Αποτελεί θεσμική και δημοκρατική ανάγκη από τις επόμενες εκλογές να μην προκύψει αυτοδύναμη κυβέρνηση μονοκομματικής παντοκρατορίας.