Επιστροφή στον «κορσέ» της δημοσιονομικής πειθαρχίας

Από την 1η Ιανουαρίου 2024 έχουμε την επιστροφή των κανόνων δημοσιονομικής πειθαρχίας στην ευρωζώνη, που είχαν ανασταλεί επί μία τετραετία λόγω της πανδημίας, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, λόγω της ενεργειακής κρίσης… Αυτή την περίοδο μάλιστα διεξάγονται διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες με ζητούμενο τη συμφωνία επί των βασικών γραμμών του νέου υπό μεταρρύθμιση Συμφώνου Σταθερότητας που πρέπει να αλλάξει, αφού καμία χώρα πια δεν ανταποκρίνεται στα παλιό κριτήριο του Μάαστριχτ που ήθελε το δημόσιο χρέος των κρατώνμελών του ευρώ να μην ξεπερνά το 60% του ΑΕΠ. Στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων βρίσκεται μια σχετικά ήπια πρόταση της Κομισιόν, η οποία χωρίς να αλλάζει τα νούμερα –σε ό,τι αφορά τους στόχους για δημοσιονομικό έλλειμμα κάτω του 3% και χρέος κατά του 60%– επιτάσσει στα κράτη που ξεπερνούν τα επιτρεπτά επίπεδα ελλείμματος και χρέους να τα μειώνουν μέσα από τετραετή σχέδια τα οποία θα περιλαμβάνουν δημοσιονομικά μέτρα, μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις τα οποία θα καταρτίζουν τα ίδια και θα επικυρώνει η Κομισιόν. Τέτοιο τετραετές σχέδιο είναι το ελληνικό Πρόγραμμα Σταθερότητας 20232026 το οποίο θα επικυρωθεί από την Κομισιόν όταν η διαβούλευση καταλήξει προς τα τέλη του καλοκαιριού.

Το γεγονός όμως ότι η πρόταση της Κομισιόν χαρακτηρίζεται ήπια δεν σημαίνει ότι περιλαμβάνει κάποιες από τις εξαιρέσεις δαπανών που είχαν προταθεί και συζητηθεί ευρέως τα προηγούμενα χρόνια, δηλαδή την αφαίρεση των δημόσιων επενδύσεων ή των αμυντικών δαπανών από τον υπολογισμό του ελλείμματος ούτε ότι κάνει εκπτώσεις στις επιταγές περί λιτότητας, εν προκειμένω της Ελλάδας που έχει το υψηλότερο χρέος της ευρωζώνης. Κι αυτό φάνηκε με τις συστάσεις που απηύθυνε η Κομισιόν προς την Ελλάδα αμέσως μετά τις εκλογές της περασμένης Κυριακής ζητώντας: πρώτον, να αποσυρθούν οριστικά οι επιδοτήσεις στο ρεύμα ως τα τέλη του 2023 προκειμένου να μειωθεί το δημόσιο έλλειμμα από το 2024 και μόνο αν οι τιμές αυξηθούν εκ νέου να υιοθετηθούν επιδοτήσεις, αλλά μόνο για τα ευάλωτα νοικοκυριά, και, δεύτερον, να περιοριστεί η ονομαστική αύξηση των καθαρών πρωτογενών δαπανών σε 2,6% το 2024.