Οι ωδίνες μιας συμφωνίας

Για άλλη μια φορά ο βορράς του Κοσόβου βρίσκεται σε αναβρασμό, με τη Σερβία να είναι σε επιφυλακή και τη διεθνή κοινότητα να προτρέπει για ηρεμία

Εν συντομία

Οι Σέρβοι του Κοσόβου δεν αναγνωρίζουν το αποτέλεσμα των πρόσφατων τοπικών εκλογών και αντιστέκονται στην εγκατάσταση των εκλεγμένων Αλβανών δημάρχων.

Γιατί ενδιαφέρει

Η ένταση στα σύνορα Κοσόβου – Σερβίας έρχεται έπειτα από μια δύσκολη συμφωνία ομαλοποίησης, ενώ οι ταραχές μπορούν να αναζωπυρώσουν παλιές εθνικιστικές φλόγες.

Την περασμένη εβδομάδα κλιμακώθηκε η ένταση στα βόρεια του Κοσόβου, με τις εικόνες των τραυματισμένων στρατιωτών του ΝΑΤΟ που τους τραβούσαν στην άκρη οι συνάδελφοί τους να ταρακουνούν τη διεθνή κοινότητα ξυπνώντας μνήμες από το επώδυνο παρελθόν. Η σερβική μειονότητα στον βορρά της χώρας διαμαρτύρεται έντονα για την προσπάθεια επιβολής ενός εκλογικού αποτελέσματος σε τοπικό επίπεδο που δεν αναγνωρίζει, ενώ η διαδικασία ομαλοποίησης των σχέσεων Κοσόβου και Σερβίας, έπειτα από τη σύναψη μιας δύσκολης συμφωνίας τον περασμένο Μάρτιο, προχωρά με ρυθμό χελώνας.

Βαλκανικός «μύλος»

Η ένταση αναμένεται να κρατηθεί σε υψηλά επίπεδα τις επόμενες ημέρες αφού το μεγαλύτερο κόμμα της σερβικής μειονότητας, η Σερβική Λίστα (Srpska Lista), δήλωσε στις 31 Μαΐου ότι θα συνεχίσει τις διαμαρτυρίες του έως ότου απομακρυνθούν οι Αλβανοί δήμαρχοι από τρεις σερβοκρατούμενους δήμους, μαζί με τις ειδικές αστυνομικές μονάδες που επιστρατεύτηκαν στην περιοχή.

Οι βάσεις για την ένταση τέθηκαν στις δημοτικές εκλογές του περασμένου Απριλίου, όταν οι Σέρβοι του βόρειου Κοσόβου απείχαν σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την κωλυσιεργία της κυβέρνησης σε έναν συγκεκριμένο όρο της συμφωνίας για την ομαλοποίηση των σχέσεων με τη Σερβία. Ο όρος αυτός προέβλεπε ότι οι σερβοκρατούμενοι δήμοι του βορρά θα δημιουργήσουν μια ημιαυτόνομη πολιτειακή οντότητα, την Ενωση Σερβικών Δήμων, η οποία ωστόσο θα υπάγεται διοικητικά στην κυβέρνηση. Η αποχή της Σερβικής Λίστας είχε αποτέλεσμα την εκλογή Αλβανών δημάρχων σε τέσσερις σερβοκρατούμενους δήμους: της Βόρειας Μιτρόβιτσα, του Λεποσάβιτς, του Ζβετσάν και του Ζούμπιν Ποτόκ, με πολύ μικρή συμμετοχή της τάξης του 2-3%. Παρά το γεγονός της ελάχιστης νομιμοποίησης, η κυβέρνηση του Κοσόβου επιδιώκει να εγκαταστήσει τους Αλβανούς δημάρχους, καθώς θα μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν επιθυμούν όλοι οι σερβοκρατούμενοι δήμοι τη δημιουργία της Ενωσης Σερβικών Δήμων…

Παράλληλα, η συμφωνία ομαλοποίησης που συνάφθηκε τον περασμένο Μάρτιο προχωρά με αργά βήματα, αφού μόλις στις αρχές Μαΐου συμφωνήθηκε η από κοινού έρευνα για τους αγνοούμενους του πολέμου του Κοσόβου το 1998-99. Ο πόλεμος άφησε πάνω από 13.000 νεκρούς και 1.621 αγνοούμενους, σύμφωνα με την ΕΕ.

Διεθνής αντίκτυπος

Ευρωπαϊκή Ενωση και ΝΑΤΟ ενεργούν στο παρασκήνιο για την ομαλοποίηση της κατάστασης καθώς έχουν «επενδυμένα» συμφέροντα στην περιοχή. Από τη μια προτρέπουν τον Κοσοβάρο πρωθυπουργό Αλμπιν Κούρτι να σταματήσει να προκαλεί τον σερβικό πληθυσμό με την προσπάθεια επιβολής του εκλογικού αποτελέσματος, ενώ εκείνος ισχυρίζεται ότι απολαμβάνει τη διεθνή στήριξη... Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Αντονι Μπλίνκεν προειδοποίησε την κυβέρνηση του Κοσόβου με τον σαφέστερο τρόπο λέγοντας: «Κλιμακώνει αναίτια την ένταση, υπονομεύοντας τις προσπάθειες για ομαλοποίηση των σχέσεων».

Παράλληλα, ο Σέρβος πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς έδωσε εντολή να ενισχυθούν οι δυνάμεις στα σύνορα, ενώ και το ΝΑΤΟ αποφάσισε να αναπτύξει 700 επιπλέον στρατιώτες στο Κοσσυφοπέδιο για να βοηθήσει να σταματήσουν οι βίαιες διαδηλώσεις. Επίσης, οι ΗΠΑ κάλεσαν τόσο το Κοσσυφοπέδιο όσο και τη Σερβία να επιστρέψουν στον διάλογο καθώς η Ουάσινγκτον ακύρωσε τη συμμετοχή του Κοσσυφοπεδίου στις ασκήσεις του ΝΑΤΟ.

Οι Σέρβοι του Κοσσυφοπεδίου συνεχίζουν τις διαμαρτυρίες τους ώσπου να απομακρυνθούν οι Αλβανοί δήμαρχοι από τους τρεις σερβοκρατούμενους δήμους