ΜΥΘΟΙ, ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΗΣΕΙΣ, ΟΡΙΣΜΟΙ, ΝΟΜΟΛΟΓΙΕΣ, ΠΑΡΑΝΟΗΣΕΙΣ, ΑΝΗΣΥΧΙΕΣ
πόλεμοι, υποστηρίζει, είναι δύσκολο και αδύνατο να ακυρώσουν τους καθοριστικούς παράγοντες των παραδοσιακών πολεμικών μέσων.3
Οι επιφυλάξεις για τον όρο προκύπτουν και από τρέχουσες εννοιολογήσεις. Από την άποψη αυτή έχουν ενδιαφέρον και οι περιγραφές των μηχανών τεχνητής νοημοσύνης. Ετσι, το OpenAI (GPT) μας πληροφορεί ότι «ο κυβερνοπόλεμος αναφέρεται στη χρήση τεχνολογίας και δικτύων υπολογιστών για τη διεξαγωγή στρατιωτικών επιχειρήσεων ή επιθέσεων εναντίον ενός εχθρού. Περιλαμβάνει τη χρήση συστημάτων υπολογιστών για την απόκτηση πρόσβασης, τη διακοπή ή την καταστροφή των υπολογιστικών συστημάτων, των δικτύων ή των πληροφοριών ενός αντιπάλου. Ο κυβερνοπόλεμος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κλοπή ευαίσθητων πληροφοριών, όπως στρατιωτικά μυστικά, ή για την απενεργοποίηση κρίσιμων υποδομών, όπως δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, συστήματα μεταφορών ή χρηματοπιστωτικά δίκτυα. Η εξαπόλυση του κυβερνοπολέμου γίνεται όλο και πιο κοινή καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται και έχει τη δυνατότητα να είναι εξίσου καταστροφική με τον παραδοσιακό πόλεμο».
Στο bingAI (Microsoft) αναφέρεται ως «φαινόμενο που σχετίζεται με τη χρήση του κυβερνοχώρου για να διεξάγονται επιθέσεις, κατασκοπεία, προπαγάνδα ή άλλες μορφές πολέμου μεταξύ κρατών, οργανώσεων ή ατόμων. Ο κυβερνοπόλεμος μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την ασφάλεια, την οικονομία, την πολιτική και την κοινωνία».
Σ’ ένα ευρύτερο πλαίσιο «εξαιτίας των νέων δεδομένων που προέκυψαν, αναπτύχθηκε μια καινοφανής στρατηγική αντίληψη περί του λεγόμενου Πληροφοριοκεντρικού Πολέμου (Info Based Warfare). Ο Πληροφοριοκεντρικός (ή Πληροφοριακός) Πόλεμος –όπως και ο Δικτυοκεντρικός– έχει ως βασικό πυρήνα τις δραστηριότητες γύρω από την έννοια της πληροφορίας, μπορεί δε να ενταχθεί σ’ ένα πλαίσιο Μη Γραμμικού Πολέμου, προκειμένου ένας δρών (Κράτος, Διεθνής Οργανισμός, παραστρατιωτική οργάνωση, πολιτοφυλακή, τρομοκρατική ομάδα κ.ά.) να επιβληθεί έναντι του αντιπάλου με τρόπο αιφνίδιο και αποτελεσματικό. Ο Πληροφοριακός Πόλεμος επικεντρώνεται, ωστόσο, στη συλλογή, αξιολόγηση και διανομή της πληροφορίας, χωρίς να περιλαμβάνει τις περαιτέρω προεκτάσεις του Δικτυοκεντρικού Πολέμου (π.χ. διακίνηση δεδομένων από τα κέντρα επιχειρήσεων προς τα μέσα κρούσης). Μια “ειδικότερη υποκατηγορία” του Πληροφοριοκεντρικού Πολέμου θεωρείται ο Κυβερνοπόλεμος…».4
Τυπολογία του κακόβουλου. Ιοί, worms, trojan horses, logical bombs, spyware
Σύμφωνα με μια κάπως διαφορετική περιγραφή –δείγμα της ρευστότητας στην ονοματολογία– ο όρος «πληροφοριοκεντρικός πόλεμος» αναφέρεται στη «διεξαγωγή πολεμικών επιχειρήσεων από ένα στράτευμα, η επιχειρησιακή λειτουργία του οποίου βασίζεται πρωτίστως στην άριστη αξιοποίηση της πληροφορίας με τη χρήση πυρομαχικών ακριβείας και όχι στον μαζικό όγκο πυρός ή στην κινητικότητα. Βασική προϋπόθεση για τον εννοιολογικό προσδιορισμό του πληροφοριοκεντρικού πολέμου είναι ο ορισμός της “πληροφορίας” στην πολεμική διαδικασία. Στην πιο απλή της μορφή η πολεμική πληροφορία περιορίζεται στη γνώση της θέσης του εχθρού και της θέσης των φίλιων δυνάμεων, σε όλα τα επιμέρους επίπεδα του τακτικού και στρατηγικού περιβάλλοντος. Οι Αμερικανοί ανα
λυτές έχουν συμπυκνώσει αυτή την έννοια στο σλόγκαν «Πού είμαι εγώ, πού είναι ο εχθρός, πού είναι οι φίλοι μου» (where am I, where is the enemy, where are my buddies)».5
Η ορολογία που χρησιμοποιείται συνήθως για τα μέσα-όπλα του κυβερνοπολέμου κατατάσσεται σε δύο γενικές κατηγορίες, οι οποίες μπορεί να συμπλέκονται. Στην πρώτη ανήκει το κακόβουλο λογισμικό (malicious software) και στην άλλη τα ύποπτα εξαρτήματα υλικού (security risk hardware). Τα διαδικτυακά όπλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να προκαλέσουν βλάβη, διακοπή ή καταστροφή σε συστήματα πληροφοριών, υποδομές ή ανθρώπους.
Επιγραμματικά στο κακόβουλο λογισμικό περιλαμβάνονται:
- Ιοί (viruses). Προγραμματισμένος κώδικας αυτοαντιγραφής. Ο ιός μολύνει μόνο όταν εκτελείται το πρόγραμμα-ξενιστής.
- Σκουλήκια (worms). Πρόγραμμα κατανάλωσης πόρων. Αφορά ένα ανεξάρτητο πρόγραμμα το οποίο αυτοαναπαράγεται και μεταφέρεται μεταξύ των χρηστών. Η διαφορά με τους ιούς είναι ότι δεν προκαλεί βλάβη σε άλλα προγράμματα.
- Δούρειοι ίπποι (trojan horses). Συνίστανται από ένα τμήμα κώδικα το οποίο καλύπτει την παρουσία του σε άλλο πρόγραμμα και εκτελεί διαφορετικές λειτουργίες. Δεν αφήνει ίχνη και είναι δύσκολο να εντοπιστεί.
- Λογικές βόμβες (logical bombs). Πρόκειται για μηνύματα υπερφόρτωσης δομών. Θεωρείται και εξειδίκευση της προηγούμενης κατηγορίας, που χρησιμοποιείται για την απελευθέρωση ιών ή «σκουληκιών».
- Κατασκοπευτικό λογισμικό (spyware). Εγκαθίσταται στο σύστημα για να παρακολουθεί τις κινήσεις του. Ενδεικτικά, τέτοια προγράμματα μπορούν να καταγράφουν συστηματικά τις πληκτρολογήσεις (keyloggers) ή τις διαδικτυακές κινήσεις (sniffers).