Λιτά γεύματα, ποικιλία τροφών και περπάτημα
Ερευνώντας τα μυστικά της μακροζωίας
Στην πιο συναρπαστική περιπέτεια, αυτή της αναζήτησης του Αγίου Δισκοπότηρου της μακροζωίας, έχουν αποδυθεί Ελληνες ερευνητές από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο. Ξεκινώντας το 2005 από την Κύπρο και τη νησιωτική Ελλάδα, συνεχίζοντας στη Μάλτα, τη Σαρδηνία, τη Σικελία, για να επεκταθούν σήμερα σε «θύλακες» Ελλήνων μεταναστών πρώτης γενιάς σε Αυστραλία και ΗΠΑ, καταγράφουν την κατάσταση της υγείας των ηλικιωμένων και τις διατροφικές τους συνήθειες, ψηλαφώντας τους παράγοντες που επιδρούν στο προσδόκιμο επιβίωσης του ανθρώπου.
Η μελέτη MEDIS (επικεφαλής καθηγητές Δημοσθένης Παναγιωτάκος, Ευάγγελος Πολυχρονόπουλος) βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, ωστόσο κάποια πρώτα συμπεράσματα είναι αποκαλυπτικά. Οπως εξηγεί στην «Κ» ο καθηγητής Βιοστατιστικής-Επιδημιολογίας Δ. Παναγιωτάκος, το κοινό χαρακτηριστικό των μακροβιότερων από τους συμμετέχοντες στην έρευνα ήταν η λιτότητα στη διατροφή, σε συνδυασμό με την κατανάλωση ποικιλίας τροφών. Λιτοί σε όλα, ακολουθούν τη διατροφική παράδοση του τόπου τους, βασισμένη στο ελαιόλαδο και τα προϊόντα της γης. «Πολύ σημαντικό είναι επίσης ότι ασκούνται καθημερινά, χρησιμοποιώντας τα πόδια τους ως μεταφορικό μέσο» συμπληρώνει ο αναπληρωτής καθηγητής Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής, Ευ. Πολυχρονόπουλος.
Ωστόσο, ύστερα από συνεντεύξεις με περισσότερους από 2.100 ηλικιωμένους άνδρες και γυναίκες μόνιμους κατοίκους νησιών του Αιγαίου (Σαμοθράκη, Λήμνος, Λέσβος, Σύρος, Νάξος, Ικαρία), του Ιονίου (Κέρκυρα, Κεφαλονιά, Ζάκυνθος), της Κρήτης και της Κύπρου, προκύπτει ότι αυτός ο ευεργετικός τρόπος ζωής σταδιακά εγκαταλείπεται. Ιδίως στα νησιά που έχουν «αλωθεί» από τον τουρισμό, οι ηλικιωμένοι ακολουθούν πλέον έναν πιο «δυτικό» τρόπο ζωής, μακριά από την άσκηση και τη μεσογειακή διατροφή, με ορατές επιπτώσεις στην υγεία τους.
Συνολικά, βρέθηκε ότι το 66% των γυναικών και το 52% των ανδρών ακολουθούν πλήρως καθιστικό τρόπο ζωής, χωρίς καθόλου σωματική δραστηριότητα, ενώ το 40% των γυναικών και το 25% των ανδρών είναι παχύσαρκοι. Το 69% των γυναικών και το 58% των ανδρών έχουν αρτηριακή υπέρταση, το 35% των γυναικών και το 37% των ανδρών αυξημένες τιμές λιπιδίων, ενώ το 23% των γυναικών και ανδρών έχουν σακχαρώδη διαβήτη. Το 27% των γυναικών και το 14% των ανδρών, τέλος, εμφανίζουν έντονα συμπτώματα κατάθλιψης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ηλικιωμένοι κάτοικοι των νησιών του Αιγαίου και της Κρήτης είχαν περισσότερους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου (υπέρταση, διαβήτη, παχυσαρκία και υπερχοληστερολαιμία) σε σύγκριση με τους κατοίκους του Ιονίου, ενώ τους λιγότερους παράγοντες κινδύνου εμφάνιζαν οι Κύπριοι ηλικιωμένοι.
Δεν είναι τυχαίο ότι οι ηλικιωμένοι του Ιονίου ακολουθούν συγκριτικά πιο πιστά από τους συμπατριώτες τους στο Αιγαίο τη μεσογειακή διατροφή. Γενικότερα, μόνο το 60% των ανδρών και γυναικών ακολουθούν πιστά τη μεσογειακή δίαιτα, με το 40% των ηλικιωμένων να ακολουθεί διατροφή πλούσια σε κρέας και κορεσμένα λιπαρά, με λίγα φρούτα, λαχανικά, όσπρια και δημητριακά.
«Δεν είναι ακόμα ασφαλές να συνδέσουμε την απομάκρυνση από τον μεσογειακό τρόπο δια-
Στο Χαροκόπειο μελετούν τον τρόπο ζωής 2.100 ηλικιωμένων, κατοίκων νησιών του Αιγαίου, του Ιονίου, της Κρήτης και της Κύπρου.
τροφής με την αύξηση των παραγόντων κινδύνου στους νησιώτες, οι ενδείξεις είναι πολλές» αναφέρει ο κ. Πολυχρονόπουλος.
Πάντως, ο γρίφος των ηλικιωμένων κατοίκων της Μεσογείου θέλει ακόμα χρόνο να λυθεί. Πολλά από τα αρνητικά χαρακτηριστικά για παράδειγμα «ισοφαρίζονται» από άλλες συνήθειες όπως για παράδειγμα είναι ο μεσημεριανός ύπνος (τα 3/4 των ανδρών και γυναικών στα νησιά κοιμούνται τις μεσημεριανές ώρες) που συσχετίζεται με μειωμένα επίπεδα άγχους και καλύτερη υγεία. Η αυξημένη κατανάλωση ψαριού επίσης σε σχέση με άλλες περιοχές της χώρας συμβάλλει επίσης στην καλή πνευματική και ψυχική κατάσταση, ενώ η κατανάλωση τσαγιού οδηγεί σε καλή ρύθμιση της γλυκόζης.
«Τώρα ξεκινάμε μελέτη σε πληθυσμούς Ελλήνων μεταναστών σε ΗΠΑ και Αυστραλία προκειμένου να διαπιστώσουμε εάν έχουν διατηρήσει τις διατροφικές συνήθειες της πατρίδας τους» λέει ο κ. Παναγιωτάκος. Πρώτος σταθμός το Τάρπον Σπρινγκς της Φλόριντα, όπου ζουν πολλοί απόγονοι Καλύμνιων ψαράδων.