«Εμφύλιος» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Μεταξύ οπαδών του «ναι» και του «όχι»
Από τα μεσάνυχτα της Παρασκευής, όταν έγινε γνωστή η απόφαση της κυβέρνησης να προκηρύξει δημοψήφισμα, ένας «εμφύλιος» ξέσπασε στο Διαδίκτυο. Μέσα σε λίγες ώρες, οι χρήστες του είχαν χωριστεί, εκστομίζοντας χαρακτηρισμούς βαρείς και διχαστικούς, στους «ναι» και στους «όχι», χωρίς συζήτηση, χωρίς αμφιβολία, απόλυτα.
Και ξαφνικά χθες αργά το μεσημέρι, σαν το ταϊμλάιν μου να ησύχασε, λες και κάποιος είχε διατάξει παύση των εχθροπραξιών που μαίνονταν από τα ξημερώματα του Σαββάτου. Ή έστω έτσι μου φάνηκε αφότου διάβασα το ποστ της Σοφίας, φίλης που πρόσφατα μετανάστευσε στην Αυστραλία με την οικογένειά της. Εγραφε για τη συνομιλία που είχε μέσω skype με τον πατέρα της στην Ελλάδα. «Δεν πήγε στο ΑΤΜ παρότι είναι απαισιόδοξος. "Δεν γυρίσαμε πίσω δεκαετίες Σοφία. Είναι χειρότερο. Τότε ήσουν απλώς φτωχός, δεν είχες χρέη. Ηξερες ότι μέσα στις επόμενες δύο ημέρες, κάτι θα τρωγες"» της έλεγε. «Ο πατέρας μου λέει ότι σκέτη η πείνα αντέχεται. Ξεχνάει μια μικρή λεπτομέρεια. Οτι η φτώχεια θέλει καλή παρέα. Ο πατέρας μου δεν έχει ιδέα από social media, δεν ξέρει ότι ήδη τρώμε όλοι τις σάρκες μας... Μπορεί και να είμαι δειλή γιατί έφυγα. Αλλά εσείς που είστε εκεί, πώς θα τα βγάλετε πέρα με τόση τοξικότητα; Από μόνη της η έλλειψη προοπτικής είναι φρίκη. Πώς θα βγει η ζωή με τόσο φαρμάκι;».
Κοιτώντας μας από μακριά, είχε δει καθαρά την εικόνα - και είχε τρομάξει. Μέσα σε λίγες ώρες, είχαμε χωριστεί στους «ναι» και στους «όχι», χωρίς συζήτηση, χωρίς αμφιβολία, απόλυτα. Κάποιοι είχαν στολίσει με το αντίστοιχο μπάνερ τις φωτογραφίες προφίλ και εξωφύλλου τους, το άβαταρ στο τουίτερ. Κάνεις ανελέητο σκρολ στο ταϊμλάιν σου και δεν βρίσκεις αναποφάσιστο. Πού την κρύβαμε αυτή τη σιγουριά, δεν ξέρω.
Χαρακτηρισμοί
Ηδη από τα μεσάνυχτα της Παρασκευής, όταν μάθαμε για το δημοψήφισμα και άρχισαν να έρχονται οι πρώτες πληροφορίες για ουρές στα ΑΤΜ, αυτόματα χωριστήκαμε: οι μισοί ανέβαζαν φωτογραφίες από ουρές, οι άλλοι μισοί από έρημα μηχανήματα στο Σύνταγμα. «Πρώτη φορά αριστερά» οι μεν, «προπαγάνδα των ΜΜΕ» οι δε. Το πρωί, όταν δεν υπήρχε πλέον αμφιβολία ότι είχαν αρχίσει οι μαζικές αναλήψεις, άρχισαν οι χαρακτηρισμοί: «μικροαστοί», «νοικοκυραίοι», «ανθρωπάκια». Χρήστες γνωστοί για τις κοινωνικές τους ευαισθησίες, δεν είχαν κανέναν ενδοιασμό να στοχοποιήσουν τον διπλανό τους που ανησυχεί για το αν από βδομάδα θα μπορεί να αντεπεξέλθει στα τρέχοντα έξοδα. Μια σοσιαλμιντιακή σπιναλόγκα στήθηκε και για όσους στήθηκαν στην ουρά στα βενζινάδικα, ήταν κι αυτοί τσιράκια του συστήματος.
Στη διάρκεια της ημέρας, η κατάσταση εκτροχιάστηκε εντελώς. Οι φιλοευρωπαϊστές λες και απασφάλισαν. «Να τους χαίρεστε!» κουνούσαν το δάχτυλο στους τοίχους των δήθεν υποστηρικτών της κυβέρνησης. «Να ζητήσεις συγγνώμη για τη στήριξή σου στον ΣΥΡΙΖΑ», καλούσαν «φίλους» που παρά το αριστερό τους προφίλ είχαν εκδηλώσει την ανησυχία τους για τις εξελίξεις. «Οσοι δεν είναι μαζί μας είναι εναντίον μας» έμοιαζε να είναι η υποσημείωση σε κάθε σχόλιο. «Και είμαστε ακόμα στη Day One» λέγαμε με φίλους το βράδυ του Σαββάτου σχολιάζοντας τον αλληλοσπαραγμό.
Μάταια κάποιοι προσπαθούν να κατευνάσουν τα πνεύματα. «Οι υποστηρικτές του Ναι, οι υποστηρικτές του Οχι, οι υποστηρικτές του “δεν ξέρω ακόμα”, όσοι βγάζουν λεφτά από ΑΤΜ, όσοι αγχώνονται και όσοι πωρώνονται δεν είναι συμπαγή στρατόπεδα, αλλά μωσαϊκά ανθρώπων με διαφορετικές ιδεολογικές πεποιθήσεις, πολιτικές πεποιθήσεις, ταξικές προελεύσεις, κοινωνικές παραστάσεις. Μπορεί να διαφωνούμε με κάποιους από το ένα μωσαϊκό, δεν μπορεί να διαφωνούμε με όλους. Μπορεί να αντιπαθούμε κάποιους από το άλλο μωσαϊκό δεν μπορεί να τους αντιπαθούμε όλους» έγραψε χθες ο Αχιλλέας. «Συλλήβδην αφορισμοί, εκφράσεις όπως γερμανοτσολιάδες, σταλίνες, αλήτες, προδότες και συλλογικές ευθύνες, μόνο κακό προκαλούν. Οσο πιο πολιτική και πολιτισμένη είναι η στάση μας τόσο θα βοηθήσουμε στη διατήρηση μιας ελάχιστης κοινωνικής συνοχής. Καλώς ή κακώς, την όποια επόμενη μέρα, μαζί θα αναγκαστούμε να συμβιώσουμε» κατέληγε. «Τώρα συνεχίσετε να τρώγεστε».
Μέσα σε λίγες ώρες, είχαμε χωριστεί στους «ναι» και στους «όχι», χωρίς συζήτηση, χωρίς αμφιβολία, απόλυτα.