Οι κίνδυνοι για τράπεζες και καταθέτες
Στον απόλυτο έλεγχο των δανειστών κινδυνεύει να περάσει από αύριο το σύνολο του εγχώριου τραπεζικού συστήματος, αν η χώρα δεν πληρώσει σήμερα τις δόσεις ύψους 1,6 δισ. ευρώ προς το ΔΝΤ. Επιπλέον, οι εγχώριες τράπεζες, με την Ελλάδα να βρίσκεται εκτός προγράμματος και σε τροχιά σύγκρουσης με τους εταίρους, κινδυνεύουν να κριθούν ως αφερέγγυες και να ενεργοποιηθούν διαδικασίες εκκαθάρισης. Σε κίνδυνο βρίσκονται και οι θυγατρικές τους στο εξωτερικό.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», άμεσος είναι ο κίνδυνος το ελληνικό Δημόσιο να χάσει το σύνολο των μετοχών των εγχώριων τραπεζών, καθώς αυτές έχουν δοθεί ως εγγυήσεις στους δανειστές. Σύμφωνα με τη δανειακή σύμβαση που είχε υπογράψει η ελληνική κυβέρνηση για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, η κυβέρνηση είχε παραχωρήσει ως εγγύηση τις μετοχές των τραπεζών του ΤΧΣ. Ετσι, αν δεν πληρωθεί σήμερα το ΔΝΤ και κριθεί ότι η χώρα αθέτησε τις υποχρεώσεις της, ο EFSF μπορεί να κάνει απαιτητά τα κεφάλαια που έχει χορηγήσει και να πάρει τον έλεγχο των μετοχών των τραπεζών που έχουν δοθεί ως εγγύηση. Ετσι, ο EFSF μπορεί ακόμα και αύριο το πρωί να πάρει τον έλεγχο του 67% των μετοχών της Τράπεζας Πειραιώς και της Alpha Bank, το 55% της Εθνικής Τράπεζας και το 35% της Eurobank με το ελληνικό Δημόσιο να χάνει σε μια στιγμή περιουσιακά στοιχεία αξίας δισ. ευρώ. Πρόκειται για μια περιπλοκή που προφανώς δεν έλαβε υπόψη η κυβέρνηση όταν διατύπωσε την απειλή για τη μη πληρωμή του ΔΝΤ.
Ο δεύτερος θανάσιμος κίνδυνος για τις τράπεζες και τους καταθέτες είναι ότι από αύριο το βράδυ δίχως πρόγραμμα και συμφωνία κυβέρνησης - εταίρων, η ΕΚΤ μπορεί να τερματίσει την πρόσβαση των ελληνικών τραπεζών στο ευρωσύστημα και να απαιτήσει τα κεφάλαια που έχει χορηγήσει μέσω ELA. Οπως έχει τονίσει πολλές φορές ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, το ευρωσύστημα διασφαλίζει τη ρευστότητα και τη σταθερότητα των ελληνικών τραπεζών όσο αυτές είναι βιώσιμες, διαθέτουν εγγυήσεις και η χώρα βρίσκεται σε πρόγραμμα. Χωρίς πρόγραμμα, η ΕΚΤ μπορεί να ζητήσει πίσω τα κεφάλαια που έχει χορηγήσει, ύψους 90 δισ. ευρώ, αίτημα στο οποίο οι ελληνικές τράπεζες δεν μπορούν να ανταποκριθούν. Σε μια τέτοια περίπτωση η βιωσιμότητα των τραπεζών μπορεί να τεθεί σε αμφισβήτηση και η ΕΚΤ να προκαλέσει την εκκαθάριση των μη βιώσιμων τραπεζών, ακριβώς όπως έγινε στην Κύπρο τον Μάρτιο του 2013. Η εκκαθάριση θα γίνει με bail in και θα περιλάβει και τις καταθέσεις. Αν και είναι εγγυημένες μέχρι το ποσό των 100.000 ευρώ, ωστόσο προς το παρόν η εγγύηση παρέχεται από το ελληνικό Δημόσιο, καθώς η ΕΚΤ αναλαμβάνει αυτή την ευθύνη από 1.1.2016. Τα διαθέσιμα του Ταμείου Εγγυήσεως Καταθέσεων δεν ξεπερνούν τα 3 δισ. ευρώ που σημαίνει ότι οι καταθέσεις είναι στον «αέρα», καθώς θα πρέπει να τις καλύψει το ελληνικό κράτος, το οποίο αυτή τη στιγμή δεν μπορεί να ανταποκριθεί σε στοιχειώδεις υποχρεώσεις.
Δίχως πρόγραμμα και συμφωνία, η ΕΚΤ μπορεί να απαιτήσει τα κεφάλαια που έχει χορηγήσει μέσω ELA.
Οι θυγατρικές
Τέλος, σε μεγάλο κίνδυνο βρίσκονται και οι θυγατρικές των εγχώριων τραπεζών στο εξωτερικό. Οπως είχε γίνει με τις κυπριακές τράπεζες που μέσα σε μια νύχτα απώλεσαν το σύνολο των δραστηριοτήτων τους στην Ελλάδα (ενεργητικό 25 δισ. ευρώ και 289 καταστήματα), οι ελληνικές τράπεζες κινδυνεύουν να χάσουν τις θυγατρικές τους στο εξωτερικό. Αν οι τράπεζες δεν σταθεροποιηθούν σύντομα και δεν επιβεβαιωθούν γρήγορα οι ευρωπαϊκές προοπτικές της χώρας, τότε για λόγους συστημικής ευστάθειας οι ελληνικές τράπεζες κινδυνεύουν να χάσουν τις θυγατρικές τους σε περισσότερες από 7 χώρες (Αλβανία, Βουλγαρία, Σερβία, Σκόπια, Ρουμανία, Τουρκία, Κύπρο κ.α.). Ετσι θα απολέσουν ένα ενεργητικό 70 δισ. και ένα δίκτυο 2.700 καταστημάτων και επενδύσεις σχεδόν 10 δισ. ευρώ διαγράφοντας μεμιάς μια προσπάθεια που ξεκίνησε το 1994!