Το «Οχι» της φαντασίωσης
Παρότι ο χρόνος όλων όσα ζουν οι πολίτες αυτής της χώρας από την περασμένη Παρασκευή είναι πολύ πυκνός και οι εξελίξεις πολύ γοργές· παρότι το σοκ εξακολουθεί να είναι μεγάλο και οι ανατροπές τόσο συνεχείς και αλυσιδωτές που δεν επιτρέπουν χαλάρωση και αναστοχασμό· παρ’ όλα αυτά, ίσως και εξαιτίας των σφοδρών φραστικών τοποθετήσεων (κυρίως στα social media) ανάμεσα στους υποστηρικτές της μιας ή της άλλης άποψης, αρχίζουν και διαφαίνονται πολλά από τα συλλογικά ασυνείδητα αρκετών από τους πολίτες αυτής της χώρας. Που ξεκινούν από πολύ μακριά, και μεταφέρονται από γενιά σε γενιά. Κι ανάλογα με τις συνθήκες, βρίσκονται σε ύπνωση ή σε έξαρση...
Το τελευταίο διάστημα, από την αρχή της κρίσης και μετά, το συλλογικό ασυνείδητο θεριεύει σιγά σιγά. Κι ίσως αυτό το ασυνείδητο, ασφαλώς και η οργή των τελευταίων πέντε χρόνων, καθόρισε μια μεγάλη μερίδα πολιτών, χωρίς ιδιαίτερη παιδεία και (ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο) με πλημμελή ή παντελώς απούσα ενημέρωση. Ασφαλώς, από ένα σημείο και μετά, αυτή η οργή τράφηκε και από τους λαϊκισμούς κάθε είδους, που σε τέτοιους καιρούς βρίσκουν ιδιαιτέρως πρόσφορο έδαφος. Και ο λαϊκισμός με τους ιστορικούς μύθους συνομιλεί θαυμάσια. «...ο Ελληνας έχει ανάγκη από ψέμα. Εχει ανάγκη από παραμύθι, γιατί θέλουμε να πάμε στο τέλος χωρίς να περάσουμε απ’ τον δρόμο και στο τέλος δεν πας ποτέ χωρίς παραμύθι», έγραφε πρόσφατα ο Στέλιος Ράμφος.
Ποιο είναι το πιο αγαπημένο παραμύθι του Ελληνα; Οτι είναι ο λαός που δίδαξε τον πολιτισμό σ’ ολόκληρο τον πλανήτη και γι’ αυτό ολόκληρος ο πλανήτης του οφείλει. Οτι εδώ και πολλά χρόνια πάντα κάποιοι κακοί ξένοι μας υποδούλωναν, μας κορόιδευαν, μας ενέπαιζαν κι εμείς –ο περιούσιος λαός πάντα– ήμασταν αδύναμοι να τους αποτινάξουμε. Βεβαίως, με την αρωγή των κάθε φορά λαϊκισμών –οπωσδήποτε από την ίδρυση του νεότερου ελληνικού κράτους– αποφεύγαμε ή αρνιόμασταν να δούμε τις πραγματικές συνθήκες κάθε φορά, τις δικές μας ευθύνες, το δικό μας μερίδιο στις κάθε φορά δύσκολες ή τραγικές ή καταστροφικές στιγμές της χώρας. Η κρίση των τελευταίων χρόνων έθρεψε τερατωδώς όλο αυτό το συναίσθημα. Οι πολίτες εμπιστεύτηκαν νέα πρόσωπα στο πολιτικό προσωπικό, εμπιστεύτηκαν τις υποσχέσεις που του έδιναν, στο πλαίσιο που χάιδευε απολύτως το αίσθημα του «ισχυρού», του «μη εξαρτημένου», του «περήφανου» και έδωσαν 36% στο κυβερνών κόμμα.
Ο καθηγητής Γιάννης Βούλγαρης ονομάζει τις τραγικές στιγμές του τόπου «εθνική τύφλωση», και κάθε φορά «σε όλες τις εθνικές καταστροφές που υπέστη η Ελλάδα στη νεότερη Ιστορία της, οι καταστροφείς είχαν την ίδια τακτική. Εθνικιστική δημαγωγία, πολιτική πόλωση, παρασιώπηση των συνεπειών, ασύστολα ψεύδη και συνωμοσιολογίες». Σ’ αυτό το δημοψήφισμα, το «ναι» σημαίνει και άρνηση των μύθων. Το «όχι» σημαίνει συνέχιση της φαντασίωσης...