Εφιαλτικό το μέλλον του τραπεζικού συστήματος χωρίς επίτευξη συμφωνίας
Κίνδυνος να τεθούν αφερέγγυες – «Κούρεμα» καταθέσεων – Πρόβλημα και για τις θυγατρικές
Αλμα στο κενό πραγματοποιεί η χώρα, με τις τράπεζες και ευρύτερα την οικονομία να βρίσκονται «με το κεφάλι κάτω από το νερό». Από σήμερα η Ελλάδα είναι χωρίς μνημόνιο ή άλλο πρόγραμμα χρηματοδότησης, ενώ η μη πληρωμή της δόσης προς το ΔΝΤ καθιστά τη χώρα αφερέγγυα, ενεργοποιώντας σειρά σοβαρών νομικών επιπτώσεων.
Η Ελλάδα βρίσκεται με το ένα πόδι εκτός ευρώ και οι τράπεζες σε μια κατάσταση βίαιης περιδίνησης που, αν δεν υπάρξει συμφωνία που θα επιβεβαιώσει την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας, θα οδηγήσει, και τυπικά, στη χρεοκοπία του κλάδου. Χθες ο διεθνής οίκος Standard & Poors υποβάθμισε τις ελληνικές τράπεζες σε καθεστώς επιλεκτικής χρεοκοπίας, υπογραμμίζοντας ότι «η χρεοκοπία των ελληνικών τραπεζών το επόμενο εξάμηνο είναι αναπόφευκτη, αν δεν υπάρξει ευρωπαϊκή στήριξη».
Στελέχη τραπεζών υπογραμμίζουν στην «Κ» ότι είναι αδύνατον να ανοίξουν την προσεχή Τρίτη, εκτός αν υπάρξει συμφωνία και η Φρανκφούρτη στείλει αεροπλάνα με χρήματα στην Αθήνα. «Οι τράπεζες θα ανοίξουν είτε με νέα συμφωνία είτε με νέο νόμισμα», υπογραμμίζουν χωρίς περιστροφές επιτελικά στελέχη τραπεζών, προειδοποιώντας παράλληλα για τις ολέθριες κοινωνικές επιπτώσεις μιας οριστικής ρήξης με τους εταίρους και της επιστροφής στη δραχμή.
Οι τράπεζες έχουν ξεμείνει από ρευστότητα. Το σύνολο του αποθέματος χαρτονομισμάτων έχει πλέον συρρικνωθεί στα 600 - 700 εκατ. ευρώ, και με βάση το σημερινό όριο αναλήψεων (60 ευρώ ημερησίως) είναι αμφίβολο αν τα ΑΤΜ, και τα κατάστημα που θα ανοίξουν σήμερα για την εξυ- πηρέτηση των συνταξιούχων, θα μπορέσουν να λειτουργήσουν μέχρι την Παρασκευή. Οπως τονίζουν, αν δεν μειωθεί δραστικά το σημερινό όριο - τότε το τραπεζικό σύστημα θα στεγνώσει από ρευστότητα το αργότερο μέχρι το τέλος της εβδομάδας. Η κυβέρνηση ελπίζει ότι η ΕΚΤ θα αυξήσει σήμερα το όριο του ELA και ότι σταδιακά θα επιστρέψουν κάποιες καταθέσεις, προσδοκίες εντελώς ανεδαφικές με τα σημε- ρινά δεδομένα. Σύμφωνα με πληροφορίες, η ΕΚΤ κατά τη σημερινή συνεδρίαση, όχι μόνο δεν θα αυξήσει τον ELA, αλλά θα προχωρήσει σε κινήσεις αντίδρασης αν δεν πληρωθεί το ΔΝΤ. Τραπεζικά στελέχη ελπίζουν ότι σε πρώτη φάση η ΕΚΤ θα ξεκινήσει τις σχετικές ενέργειες, αλλά δεν θα τις ολοκληρώσει, δίνοντας μια τελευταία άτυπη παράταση μέχρι το δημοψήφισμα. Αν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος επιβάλει την άμεση ολοκλήρωση της συμφωνίας, δηλαδή αν είναι ΝΑΙ, θα υπάρξουν άμεσα ενέργειες από την ΕΚΤ για την εκτόνωση των πιέσεων στις τράπεζες. Αν το αποτέλεσμα είναι ΟΧΙ τότε η χώρα de facto θα βρεθεί εκτός Ευρωζώνης και οι τράπεζες θα χρεοκοπήσουν. Χωρίς προοπτική άμεσης συμφωνίας, και με δεδομένες τις θέ- σεις της Ε.Ε., θα είναι αδύνατο να λειτουργήσουν οι τράπεζες την ερχόμενη Τρίτη 7 Ιουλίου, όπως έχει αναγγείλει η κυβέρνηση. Οι τράπεζες θα παραμείνουν κλειστές για μεγάλο διάστημα έως ότου βρεθούν λεφτά ή νέο νόμισμα.
Από την επόμενη Δευτέρα ο EFSF, μετά δηλαδή την άτυπη ανοχή μέχρι το δημοψήφισμα, μπορεί να πάρει την κυριότητα του 67% των μετοχών της Τράπεζας Πειραιώς και της Alpha Bank, το 55% της Εθνικής Τράπεζας και το 35% της Eurobank. Νομικά μπορεί να το κάνει και σήμερα. Οι μετοχές αυτές είχαν δοθεί ως ενέχυρο στον EFSF στο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησης. Ετσι το ελληνικό Δημόσιο μπορεί να χάσει σε μια στιγμή περιουσιακά στοιχεία αξίας δισ. ευρώ.
Παράλληλα, με το ελληνικό Δημόσιο αφερέγγυο, η ΕΚΤ θα μπορούσε να θεωρήσει αφερέγγυα τα Εντοκα Γραμμάτια του Ελληνικού που έχουν αγοράσει οι τράπεζες, περίπου 10 δισ., καθώς και το όφελος του αναβαλλόμενου φόρου, το οποίο επίσης «εγγυάται» το ελληνικό Δημόσιο, με αποτέλεσμα οι εγχώριες τράπεζες να βρεθούν με αρνητικά κεφάλαια και να τεθούν σε καθεστώς εκκαθάρισης, διαδικασία που δύσκολα θα άφηνε ανέγγιχτες της καταθέσεις. Σημειώνεται ότι οι καταθέσεις βρίσκονται υπό την «εγγύηση» του ελληνικού Δημοσίου (από 1.1.16 η ευθύνη περνάει στο ευρωσύστημα), και το Ταμείο Εγγυήσεως Καταθέσεων διαθέτει περίπου 2 δισ. για να καλύψει καταθέσεις περίπου 120 δισ. Με άλλα λόγια, οι καταθέσεις είναι στον αέρα! Τέλος, από την επόμενη εβδομάδα σε θανάσιμο κίνδυνο θα βρίσκονται και οι θυγατρικές των εγχώριων τραπεζών στο εξωτερικό. Οπως είχε γίνει με τις κυπριακές τράπεζες που μέσα σε μια νύχτα απώλεσαν το σύνολο των δραστηριοτήτων τους στην Ελλάδα (ενεργητικό 25 δισ. ευρώ και 289 καταστήματα) οι ελληνικές τράπεζες κινδυνεύουν να χάσουν τις θυγατρικές τους στο εξωτερικό. Αν οι τράπεζες δεν σταθεροποιηθούν σύντομα και δεν επιβεβαιωθούν γρήγορα οι ευρωπαϊκές προοπτικές της χώρας, τότε για λόγους συστημικής ευστάθειας οι ελληνικές τράπεζες κινδυνεύουν να χάσουν τις θυγατρικές τους σε περισσότερες από 7 χώρες (Αλβανία, Βουλγαρία, Σερβία, Σκόπια, Ρουμανία, Τουρκία, Κύπρο κ.α.). Ετσι θα απολέσουν ένα ενεργητικό 70 δισ. και ένα δίκτυο 2.700 καταστημάτων και επενδύσεις σχεδόν 10 δισ. ευρώ, διαγράφοντας μεμιάς μια προσπάθεια που ξεκίνησε το 1994!
Χθες ο διεθνής οίκος Standard & Poors υποβάθμισε τις ελληνικές τράπεζες σε καθεστώς επιλεκτικής χρεοκοπίας.