Τα ραδιενεργά απόβλητα... σε διαβούλευση
Ερωτήματα και αντιδράσεις έχει προκαλέσει το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για τη θέσπιση «εθνικού νομοθετικού, ρυθμιστικού και οργανωτικού πλαισίου για την υπεύθυνη και ασφαλή διαχείριση αναλωθέντων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων», που έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση.
Ειδικότερα, σύμφωνα με ευρωπαϊκή οδηγία, κάθε κράτος-μέλος είναι υπεύθυνο και αναλαμβάνει τη διαχείριση των ραδιενεργών αποβλήτων που παράγονται εντός της επικράτειάς του. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει εγκατάσταση διάθεσης ραδιενεργών αποβλήτων, κάτι που επιδιώκει να αντιμετωπίσει το Π.Δ.
Παράγονται όμως ραδιενεργά απόβλητα στην Ελλάδα; Ναι, αλλά σε μικρές ποσότητες και με χαμηλό επίπεδο επικινδυνότητας. Τα ραδιενεργά απόβλητα προκύπτουν κυρίως από ιατρικές εφαρμογές (πυρηνική ιατρική και ακτινοθεραπεία) και δευτερευόντως από τη βιομηχανία και την έρευνα. Τα απόβλητα αυτά «ύστερα από επί τόπου διαχείριση, πέφτουν κάτω από τα όρια αποδέσμευσης και μπορούν να αποδεσμευτούν στο περιβάλλον», αναφέρει η εισηγητική έκθεση. Αρα ποιος ο λόγος δημιουργίας εγκατάστασης; «Στη χώρα μας παράγονται (και θα παραχθούν στο μέλλον) σχετικά μικρές μεν, αλλά υπαρκτές ποσότητες ραδιενεργών αποβλήτων που χρήζουν διαχείρισης», σημειώνεται. Ανησυχία, ωστόσο, έχει δημιουργήσει η αναφορά στο σχέδιο Π.Δ. πως είναι δυνατή η εισαγωγή στην Ελλάδα ραδιενεργών αποβλήτων άλλων χωρών για επεξεργασία. Το Π.Δ. τονίζει πως «όλα τα ραδιενεργά απόβλητα που θα προκύψουν από τη διαχείριση αυτή θα επιστραφούν στη χώρα εισαγωγής». Μόνο που παρακάτω (άρθρο 15) αναφέρεται πως η χρονική διάρκεια αποθήκευσης σε εγκαταστάσεις διαχείρισης ραδιενεργών αποβλήτων μπορεί να έχει μέγιστη διάρκεια τα 100 έτη!
Το άρθρο 22 του προτεινόμενου Π.Δ. προβλέπει μάλιστα αντισταθμιστικά οφέλη σε δήμους και περιφέρειες που θα δεχθούν εγκατάσταση διάθεσης ραδιενεργών αποβλήτων εντός των εδαφικών τους ορίων. «Επειδή είναι γνωστό ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχουν πυρηνικοί αντιδραστήρες πλην του “Δημοκρίτου” και η ποσότητα των ιατρικά ραδιενεργών αποβλήτων δεν είναι τεράστια, αναρωτιόμαστε ποιος μπορεί να πρότεινε κάτι τέτοιο και ποια αντισταθμιστικά οφέλη μπορούν να καλύψουν αυτό τον αιώνια θανάσιμο κίνδυνο για οποιαδήποτε περιοχή της Ελλάδας», τονίζει η πρόεδρος της Πανελλήνιας Ιατρικής Εταιρείας κατά της πυρηνικής και βιοχημικής απειλής, Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Γιώργος Πατούλης ζητεί τη συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης, μέσω της ΚΕΔΕ, στην υπό σύσταση Εθνική Επιτροπή Διαχείρισης Ραδιενεργών Αποβλήτων (ΕΕΔΡΑ), η οποία δεν προβλέπεται. «Ο ρόλος της Αυτοδιοίκησης είναι ουσιαστικός στις απαραίτητες εγκρίσεις και αδειοδοτήσεις για τη λειτουργία σχετικών μονάδων διαχείρισης», τονίζει σε επιστολή του, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ουσιαστική συνεισφορά της στους σχετικούς σχεδιασμούς αλλά και στην έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση των πολιτών για τα θέματα που ενδεχομένως προκύψουν.
Στην Ελλάδα δεν υπάρχει ρυθμιστικό πλαίσιο για εγκατάσταση διάθεσης ραδιενεργών αποβλήτων.