Ο «Γάμος αλά ελληνικά» και ο Παπαδιαμάντης
Λίγο πριν ολοκληρωθεί η συνέντευξη Τύπου, μία δημοσιογράφος ρώτησε τον εκπρόσωπο της γερμανικής πρεσβείας ποια είναι η αγαπημένη του ελληνική ταινία. Οταν ήρθε η ώρα της διερμηνείας, μάθαμε την απάντηση:«O Γάμος αλά ελληνικά» («My Big Fat Greek Wedding») της ελληνοαμερικανίδας Νία Βαρντάλος.
Μια ελαφριά παγωμάρα έπεσε στην αίθουσα. Αν υπήρχαν συννεφάκια πάνω από τα κεφάλια των παρισταμένων, θα διάβαζα τις σκέψεις: «Μα είναι δυνατόν;» «Αυτή η ψευδο-ηθογραφία;» «Οχι μόνο δεν πρόκειται για ελληνικό σινεμά αλλά αφορά και την ομογένεια της Αμερικής που παρουσιάζεται γραφική και παρωχημένη». «Μπορούσε να αναφέρει μια ταινία του Αγγελόπουλου ή του Κούνδουρου!»
Το περιστατικό συνέβη πριν από λίγες μέρες στη συνέντευξη Τύπου για το νεοσύστατο ελληνικό κινηματογραφικό φεστιβάλ Hellas Filmbox Berlin. Ενα φεστιβάλ, όπως τονίστηκε απ’ όλους, που θα συστήνει στο γερμανικό κοινό το σύγχρονο ελληνικό σινεμά, συμβάλλοντας στην εκπλήρωση της επείγουσας ανάγκης για αλληλοκατανόηση σε μια εποχή με αμοιβαία επιφυλακτικότητα μεταξύ των δύο χωρών.
Οποια πρωτοβουλία κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση είναι καλοδεχούμενη. Αλλά ας μη γελιόμαστε. Δεν θα φτάσει εύκολα στο ευρύ κοινό, αυτό που διαβάζει την Bild, αλλά στους ανήσυχους Γερμανούς σινεφίλ που γνωρίζουν ήδη πολύ καλά τον Αγγελόπουλο και τον Κούνδουρου, τον Γιώργο Λάνθιμο, ίσως και τον Πάνο Κούτρα, τον Σύλλα Τζουμέρκα, την Αθηνά Τσαγκάρη. Οπως και οι Ελληνες σινεφίλ γνωρίζουν τον Φασμπίντερ και τον Χέρτσογκ, και μέσα από τις ταινίες τους μπόρεσαν να κατανοήσουν καλύτερα τη μεταπολεμική Γερμανία.
Είναι ο «Γάμος αλά ελληνικά» η εικόνα που έχουν οι ξένοι για μας; Μια μερίδα του κόσμου, ενδεχομένως. Από την άλλη πλευρά ο κινηματογράφος αυτής της μαζικότητας είναι και ένα υπερπολύτιμο εργαλείο, μια διαφήμιση με ακατανίκητη διάχυση και δύναμη. Αντί να αναρωτιόμαστε με στερεοτυπικές αντιλήψεις και συμπλεγματική συμπεριφορά γιατί κάποιοι δεν κατανοούν την «ανωτερότητά» μας, φυλετική, πνευματική, ιστορική, καλλιτεχνική, ίσως είναι προτιμότερο να ανα- πτύξουμε σύγχρονα και αποτελεσματικά εργαλεία.
Ξεκινώντας από το πώς η χώρα μας θα γίνει ελκυστικός προορισμός για ξένες παραγωγές που λόγω απαγορευτικής φορολογίας και απερίγραπτης γραφειοκρατίας βλέπουμε να μας προσπερνούν, παρόλο που μπορεί να είμαστε η πρώτη τους επιλογή, και να κατευθύνονται σε γειτονικούς προορισμούς.
Ναι, κάποιοι έχουν δει το «Μάμα Μια» αλλά δεν γνωρίζουν τον Παπαδιαμάντη, το «Μαντολίνο του Υπολοχαγού Κορέλι» αλλά δεν έχουν διαβάσει ούτε ένα ποίημα του Διονύσιου Σολωμού. Μπορεί να επισκέφθηκαν όμως τα νησιά αυτά και στις αποσκευές τους να «πήραν» τον κυρΑλέξανδρο ή τους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» του σπουδαίου Επτανήσιου. Με τη γνώση συναντιέται κανείς συχνά μέσα από απρόσμενες διαδρομές, κι εκεί μπορεί να συνυπάρξουν και ο «Γάμος αλά ελληνικά» και ο Παπαδιαμάντης.