Το λόμπι των τραπεζών σε μελέτη της ΕΚΤ

Αποκαλύπτει πώς στις ΗΠΑ αξιοποιούν πηγές επιρροής με κέρδος την ευνοϊκή μεταχείριση

Σημαντικά οφέλη αποκομίζει η αμερικανική τραπεζική βιομηχανία από την άσκηση επιρροής στις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου, τις κανονιστικές αρχές και τους Αμερικανούς βουλευτές και γερουσιαστές, σύμφωνα με έκθεση που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Το λόμπινγκ αποδίδει περιορίζοντας το ύψος προστίμων και άλλων μέτρων που επιβάλλονται από τις Αρχές σε τράπεζες που παρουσιάζουν προβλήματα με την κεφαλαιοποίηση τους, σύμφωνα με τους ερευνητές της ΕΚΤ. Μάλιστα, ακόμη και λίγα, σχετικά, χρήματα που διατίθενται για λόμ- πινγκ μπορεί να περιορίσουν σημαντικά τις απαιτήσεις των Αρχών από μια τράπεζα, αλλά και να βελτιώσουν την πιστοληπτική αξιολόγηση μιας τράπεζας αποφέροντάς της, έμμεσα, ακόμη περισσότερα κέρδη.

Τα κανάλια που χρησιμοποιούν οι αμερικανικές τράπεζες για να εξασφαλίζουν προνομιακή μεταχείριση από τις Αρχές είναι οι ομάδες άσκησης συμφερόντων (λομπίστες) και η χρηματοδότηση της προεκλογικής εκστρατείας κομμάτων και μεμονωμένων βου- λευτών και γερουσιαστών, ιδίως όσων είναι μέλη επιτροπών που εμπλέκονται άμεσα στην επιτήρηση των τραπεζών. Εξαιρετικά αποδοτική μέθοδος είναι επίσης η πρόσληψη πρώην βουλευτών και γερουσιαστών ή στελεχών των ρυθμιστικών αρχών, δηλαδή ανθρώπων που διατηρούν επαφές με τους κρατικούς εποπτικούς μηχανισμούς. Τα χρήματα που δαπανούν οι τράπεζες για λόμπινγκ παίζουν ρόλο, ωστόσο πολλές φορές η πρόσβαση που διατηρούν τα τραπεζικά στελέχη ή λομπίστες στις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου μπορεί να αποδειχτεί εξίσου σημαντική. «Η αύξηση των δαπανών για λόμπινγκ ενισχύει τις πιθανότητες για ευνοϊκή μεταχείριση από τις κανονιστικές αρχές, αλλά ακόμη και η δαπάνη μικρών ποσών αποδεικνύεται αποτελεσματική», αναφέρουν στην έκθεσή τους οι ερευνητές Μαγκνταλένα Ιγκνατόβσκι, Σερλότ Βέργκερ και Γίζεφ Κόρτε. «Το λόμπινγκ γίνεται αποτελεσματικότερο όταν εμπλέκονται πρώην πολιτικοί ως λομπίστες», συμπεραίνουν οι ερευνητές. «Η αποτελεσματικότητα και η εγγύτητα προς την αρμόδια νομοθετική επιτροπή αυξάνεται ανάλογα με τις συνεισφορές της τραπεζικής βιομηχανίας στην προεκλογική εκστρατεία εκλεγμένων βουλευτών και γερουσιαστών». Τα οφέλη που αποκομίζουν οι αμερικανικές τράπεζες σχετίζονται με την επιβολή λιγότερων επιπλέον κυρώσεων στην περίπτωση που η κεφαλαιακή τους επάρκεια έχει υποχωρήσει κάτω από το ελάχιστο επιτρεπτό όριο. Για την ακρίβεια, τα διαθέσιμα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι οι τράπεζες που έχουν εμπλακεί σε λόμπινγκ περιορίζουν κατά 12% τις πιθανότητες να τους επιβληθούν επιπλέον μέτρα στην περίπτωση που υπάρχει πρόβλημα με την κεφαλαιακή τους επάρκεια. Σύμφωνα με την αμερικανική νομοθεσία, οι κανονιστικές αρχές είναι υποχρεωμένες να παρέμβουν όταν η κεφαλαιακή επάρκεια πέφτει κάτω από το ελάχιστο όριο, ωστόσο έγκειται στη διακριτική τους ευχέρεια να επιβάλουν επιπλέον μέτρα ώστε να διασφαλίσουν τη φερεγγυότητα μιας τράπεζας. Η μοναδική περίπτωση όπου φαίνεται ότι δεν είναι αποδοτικό το λόμπινγκ είναι όταν μια τράπεζα αντιμετωπίζει τόσο σοβαρά προβλήματα ώστε να είναι αντιμέτωπη με τη χρεοκοπία.

Οι τρεις ερευνητές μελέτησαν τα λογιστικά στοιχεία 780 αμερικανικών τραπεζών την περίοδο από το τρίτο τρίμηνο του 2003 έως το τέλος του 2012. Στο διάστημα αυτό έχουν αυξηθεί σημαντικά οι δαπάνες των τραπεζών για λόμπινγκ από περίπου 500 εκατ. δολάρια το 2003 στα 1,9 δισ. δολάρια στα τέλη του 2009 και σε περίπου 1,4 δισ. δολάρια στα τέλη του 2012. Αν τα στοιχεία της μελέτης σάς κάνουν να πιστεύετε ότι υπάρχει πρόβλημα στον τραπεζικό τομέα των ΗΠΑ και στις σχέσεις του με πολιτικούς, μάλλον θα έχετε δίκιο. Ωστόσο, αναλογιστείτε γιατί η έρευνα αφορά αμερικανικές τράπεζες και όχι ευρωπαϊκές. Η απάντηση είναι ότι στις ΗΠΑ είναι υποχρεωτικό εδώ και χρόνια να δημοσιεύουν οι εταιρείες τις δαπάνες που κάνουν για λόμπινγκ.

Οι δαπάνες για λόμπινγκ από 500 εκατ. δολάρια το 2003 έφτασαν σε 1,9 δισ. δολ. στα τέλη του 2009 και 1,4 δισ. δολ. στα τέλη του 2012.

Τα χρήματα που δαπανούν οι τράπεζες για λόμπινγκ παίζουν ρόλο, ωστόσο πολλές φορές η πρόσβαση που διατηρούν τα τραπεζικά στελέχη ή λομπίστες στις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου μπορεί να αποδειχτεί εξίσου σημαντική.